کیست مخاطی دهانی و انگشتی - انواع، علایم، و درمان

• آرون کاندولا، دکتر النا بیگرز
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

کیست‌های مخاطی کیسک‎های* پر از مایعی هستند که گرایشی به بروز در دهان یا روی انگشتان دست و پا در آنها به چشم می‎خورد. کیست مخاطی بی‌ضرر است اما می‌‏تواند آزار دهنده و ناراحت کننده باشد. چند گزینۀ مختلف برای برداشتن این کیست‎ها وجود دارد.
این مقاله به انواع کیست مخاطی، علل بروز، و چگونگی درمان آنها خواهد پرداخت.

[مطالب این مقاله:]
• انواع کیست مخاطی
• علل کیست مخاطی
• علایم کیست مخاطی
• تشخیص کیست مخاطی
• درمان کیست مخاطی
• دورنما در کیست مخاطی

انواع کیست مخاطی
دو نوع اصلی کیست مخاطی وجود دارد که در این مقاله به آنها پرداخته خواهد شد:

کیست مخاطی دهانی
کیست‎های مخاطی دهانی در ناحیۀ دهان ایجاد می‎شوند. آنها در نزدیکی دهانۀ غده بزاقی و اغلب روی لب‎ها و کف دهان ظاهر می‎شوند.
کیست روی کف دهان به نام رانولا شناخته می‎شود. کیست روی لثه به اپولیس معروف است. این هر دو در عین حال می‎توانند در ناحیۀ اطراف یک پیرسینگ (سوراخ کردن اعضاء مثل نرمه گوش) بروز کنند.
کیست مخاطی دهانی در مردم سنین زیر 30 سال بیشتر شایع است.

کیست مخاطی انگشتی
کیست‎های مخاطی در عین حال می‎توانند در کنار دهان در دیگر نواحی بدن نیز بروز کنند.
کیست‎های انگشتی به صورت کیسک‎های سفت در نزدیکی مفاصل انگشتان دست یا پا ظاهر می‎شوند. این نوع کیست‎ها به صورت ادامۀ مفصل خود را نشان می‎دهند. در عین حال این امکان هست که کیست‎های مزبور در نواحی دور از مفصل مثل ناحیۀ نزدیک پایۀ ناخن دست یا ناخن پا ظاهر شوند.
کیست مخاطی انگشتی در مردم سالمند و به طور معمول در افراد بالای 70 سال دیده می‎شود.

در این زمینه بیشتر بخوانیم:

کیست اپیدرموئید

علل کیست مخاطی
کیست‌های مخاطی دهانی اغلب اوقات نتیجۀ جراحت یا آسیب دیدگی لب یا نواحی درون دهان هستند. علل شایع در این مورد عبارتند از:
• گاز گرفتن لب
• مکیدن گونه داخلی
• مکیدن لب
• پیرسینگ (سوراخ کردن عضو)
• رشد غیر نرمال دندان
اعتقاد بر آن است که کیست‌های مخاطی دهانی ایجاد شده در کف دهان نتیجۀ بروز یک انسداد در غده بزاقی زیر زبان هستند.
علت دقیق بروز کیست مخاطی کماکان ناشناخته است. مایعات درون انگشت یا مفاصل می‎توانند از طریق سوراخ‎های ریز خارج شوند. این وضعیت می‎تواند به ورم پوست و ایجاد کیست منجر شود. این سوراخ‎های ریز ممکن است به عنوان تابعی از روند پا به سن گذاشتن در مردم ایجاد گردند.

علایم کیست مخاطی
کیست‌های مخاطی کیسک‎های کوچـکی حـاوی مایعی بـه رنگ شفاف هستند. آنها اغلب ظاهری صیقلی و رخشان دارند و به رنگ آبی - صورتی ظاهر می‎شوند. کیست‎های مزبور از نظر اندازه متفاوتند اما به طور معمول عرص آنها نزدیک به 5 تا 8 میلی‎متر است.
کیست‎های مخاطی به طور معمول با هیچ علامتی مگر بروز خود کیست‌‏های مورد بحث مرتبط نیستند. این کیست‎ها ممکن است ناراحت کننده باشند اما به طور معمول سبب بروز درد نمی‎شوند.
کیست‎های دهانی بزرگ می‎توانند در امر جویدن یا صحبت کردن اختلال ایجاد کننـد. در عین احتمال ترکیدن کیست نیز مطرح است. ترکیدن کیست باعث نشت مایع از درون آن می‎شود و این مایع می‎تواند حامل ریسک بروز عفونت باشد.

تشخیص کیست مخاطی
تشخیص کیست مخاطی کاری ساده و سرراست است. پزشکان به طور معمول این کیست را با استفاده از یک معاینۀ فیزیکی نواحی آسیب دیده تشخیص می‎دهند.
در برخی موارد، احتمال آن هست که برای تأیید تشخیص نیاز به انجام بیوپسی باشد. بیوپسی با گرفتن یک نمونۀ کوچک پوست برای بررسی زیر میکروسکپ انجام می‎‎شود. آنالیز نمونۀ مزبور به تعیین این موضوع کمک می‌کند که آیا احتمال وجود مشکلی جدی‎تر مثل سرطان یا دیگر انواع توده‎ها مطرح است یا خیر.
دیگر تست‎های قابل استفاده شامل اولتراسوند یا CT اسکن است.

درمان کیست مخاطی
درمان کیست مخاطی اغلب اوقات ضرورتی ندارد. در بیشتر موارد کیست مزبور به خودی خود و به مرور زمان از بین می‎رود.
این موضوع مهم است که مردم نسبت به کندن یا سوراخ کردن کیست اقدامی نکنند. این کار می‎تواند به ایجاد زخم باز منجر شود که ممکن است عفونی گردد یا جای زخم باقی بگذارد. به مرور زمان کیست به خودی خود و به عنوان بخشی از فرآیند التیام خواهد ترکید.
تمیز کردن گاه و بیگاه کیست با استفاده از آب نمک به پیشگیری از بروز عفونت کمک می‎کند.
در مورد کیست مخاطی مردم باید از مکیدن یا گاز گرفتن لب و گونه خود در حد امکان اجتناب کنند زیرا انجام این کار باعث تشدید وضعیت مزبور می‎شود.
در صورتی که وجود کیست مورد بحث باعث ایجاد ناراحتی شده یا کیست بیش از چند هفته دوام داشته باشد مردم باید به پزشک یا دندان‎پزشک مراجعه کنند. دکتر یا دندان‎پزشک ممکن است از سوزن‎های استریل برای ترکاندن کیست استفاده کند.
در عین حال امکان برداشتن کیست به طرق زیر وجود دارد:
• درمان با لیزر: کیست را می‎توان با استفاده از اشعه لیزر از پوست جدا کرد.
• کرایوتراپی: با منجمد کردن کیست به آسانی می‎توان آن را از بدن جدا کرد.
• جراحی: در موارد جدی‎تر کیست را می‎توان با استفاده از عمل جراحی برداشت. غده مسبب ایجاد کیست نیز معمولاً طی عمل برداشته می‎شود.
انجام جراحی در مورد کیست‎هایی رایج است که مکرراً برمی‎گردند.
برداشتن کیست مخاطی به طور معمول یک اقدام ایمن محسوب می‎شود. در موارد نادر احتمال ایجاد جراحت در نواحی اطراف کیست در طول فرآیند درمان وجود دارد.

دورنما
کیست‎های مــخاطی بـه طـور معمول بی‌ضررند و می‎توان آنها را به حال خود رها کرد. در اغلب موارد، این کیست‎ها در طول چند هفته خود به خود از بین می‎روند. سوراخ کردن کیست‎ها می‏‌تواند به کُند کردن روند التیام آنها منجر شده و ریسک بروز عفونت را افزایش دهد.
در صورت بروز درد یا ناراحتی از ناحیۀ کیست یا در هنگامی که کیست‎ها مدتی بیش از زمان معمول دوام داشته باشند مردم می‎توانند به پزشک مراجعه کنند. گزینه‎های متعددی برای برداشتن کیست‎‏ها در دسترس است./

*کیسک در فارسی به معنی کیسه کوچک است

Source:
What is a mucous cyst?
Last reviewed Tue 15 May 2018
By Aaron Kandola
Reviewed by Alana Biggers, MD, MPH