• کریستین نوردکویست، دکتر سینتیا کاب
• ترجمه هامیک رادیان
کیست کپسولی بسته یا ساختاری کیسه مانند است که معمولاً پر از مواد مایع، نیمه جامد یا گازدار بوده، بسیار شبیه به تاول است. کیست‌ها در بافتها بروز میکنند و می‌توانند برهر بخشی از بدن تأثیر بگذارند. آنها از نظر اندازه متفاوت بوده و می‌توانند دارای ابعاد میکروسکپی بوده یا هماندازۀ توپ مورد استفاده در برخی رشتههای ورزشی بزرگ شوند و در دستگاه‌های داخلی بدن جایگیر میگردند.
در آناتومی کیست در ارجاع به کیسه یا بگ نرمال در بدن مثل مثانه به کار میرود. در این مقاله کیست‌ها به هر کیسه یا بستۀ غیر نرمال در بدن که شامد مایع، گاز یا مواد نیمه جامد باشد، اطلاق می‌شود.
کیست بخشی نرمال از بافتی که در آن جایگیر شده، نیست. کیست غشاء متمایز خود را دارد و از بافت مجاور جدا است - بخش بیرونی (کپسولی) کیست دیوارۀ کیست نامیده می‌شود. اگر کیسه پر از چرک باشد دیگر کیست نخواهد بود و آبسه نامیده می‌شود.
مطالب این مقاله:
• علل
• علایم
• انواع
• درمانها
علل - چه چیز سبب بروز کیست می‌شود؟
علل شایع در مورد کیست‌ها شامل موارد زیر است:
• تومورها
• اختلالات ژنتیکی
• عفونتها
• بروز خطا در یک دستگاه جنین در حال رشد
• آسیب دیدگی سلولها
• اختلالات التهابی مزمن
• انسداد مجاری داخل بدن که سبب تجمع مایعات می‌شود
• انگل
• جراحتی که باعث پارگی رگ شود
کیست‌های خوش‌خیم و بدخیم
اغلب کیست‌ها خوش‌خیم هستند و به علت انسداد سیستم‌های طبیعی تخلیه در بدن ایجاد می‌شوند. به هر جهت، برخی کیست‌ها ممکن است تومورهایی باشند که درون تومورها شکل می‌گیرند - اینها به طور بالقوه ممکن است بدخیم باشند. مثالهایی در این مورد کیست‌های کراتوکیست و درموئید است.
علایم کیست‌ها
علایم و نشانهها بر اساس نوع کیست ایجاد شده بسیار متفاوتند. در بسیاری از کیست‌ها، فرد دچار کیست از وجود یک تودۀ غیر نرمال در خود آگاه می‌شود، مشخصاً اگر کیست روی پوست یا در نقاط نزدیک به سطح پوست تشکیل شده باشد. فرد ممکن است با لمس پستان خود متوجه کیستی که احتمالاً در آن شکل گرفته است، شود. کیست‌های پستان اغلب اوقات دردناک هستند.
برخی کیست‌های مغزی در کنار دیگر علایم سبب بروز سردرد می‌شوند.
بسیاری از کیست‌های داخلی مثل انواع تشکیل شده در کلیه و کبد، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و لاجرم تا هنگام انجام تصویربرداری پزشکی (MRI، سی تی اسکن یا اولتراسوند) کشف نشده باقی بمانند.
انواع کیست
برخی از شایعترین انواع کیست در زیر فهرست شده است:
کیست‌های آکنه
آکنه کیستیک یا نودولوکیستیک نوع شدیدی از آکنه است که در آن منافد پوست مسدود می‌شود، که به عفونت و التهاب منجر میگردد.
کیست‌های آراکنوئید
غشاء آراکنوئید مغز را میپوشاند. در طول رشد جنین غشاء آراکنوئید دو برابر شده یا برای شکلگیری یک بستۀ مایع مغزی نخاعی تقسیم میگردد. در برخی موارد نیاز است تا دکترها کیست را تخلیه کنند. کیست‌های آراکنوئید ممکن است به نوزادان تازه متولد شده صدمه بزنند.
کیست‌های بیکر
کیست‌های بیکر به نام کیست‌های پاپلیتئال نیز خوانده می‌شوند. فرد دچار کیست بیکر اغلب متوجه وجود یک توده و احساس سفتی در ناحیۀ پشت زانوی خود می‌شود. درد در هنگام دراز کردن پا یا انجام فعالیت جسمانی تشدید می‌شود. کیست بیکر اغلب اوقات بر اثر وجود مشکلی در مفصل زانو، مثل ارتریت یا پارگی غضروف، ایجاد می‌شود.
کیست‌های بارتولین
این کیست‌ها در صورتی بروز میکنند که مجاری غدد بارتولین (که داخل واژن قرار دارند) مسدود شوند. زنان ممکن است مورد جراحی قرار گیرند و / یا برایشان آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
کیست‌های پستان
کیست‌های پستان اغلب دردناک هستند و به تخلیۀ آنها نیاز است. برخی مطالعات خاطرنشان کردهاند که کیست‌های پستان می‌توانند نشانۀ افزایش ریسک سرطان پستان باشند.
کیست‌های شالازیون
غدد بسیار ریز پلک چشم (غدد میبومیان) ماده‌ای روغنی تولید میکنند که از مجاری بسیار کوچک کنارۀ پلک چشم خارج می‌شود. در صورت انسداد این مجاری امکان بروز کیست وجود دارد.
کیست‌های کولوئید
اینها کیستهایی حاوی مواد ژلاتینی در مغز هستند. در اغلب موارد، توصیۀ درمانی در مورد آنها عمل جراحی برای برداشتن کیست است.
کیست‌های دنتیجروس
اینها کیست‌های اطراف تاج دندان مصنوعی هستند.
کیست‌های درموئید
کیست‌های درموئید نوعی کیست هستد که شامل پوست بالغ، فولیکول‌های مو، غدد تعریق، تودههای موی دراز، و همچنین استخوان، غضروف و بافت تیروئیدند.
کیست‌های اپیدیدیمال
اینها کیستهایی (اسپرماتوسل) هستند که در رگهای متصل به بیضهها شکل می‌گیرند. این نوع کیست تخمین زده می‌شود که مبتلابه 20 تا 40 درصد مردان آمریکایی باشد و به طور معمول بر باروری مردان تأثیری نداشته یا نیاز به درمان ندارند. در صورتی که وجود آنها آزار دهنده باشد پزشک ممکن است انجام جراحی را توصیه کند.
کیست‌های هیداتید
کیست‌های کرم کدو شکلی هستند که در ریهها و کبد شکل می‌گیرند. درمان آنها شامل جراحی و دارودرمانی است.
کیست‌های تخمدان
اکثر کیست‌های تخمدان خوش‌خیمند. برخی از آنها ممکن است چنان بزرگ شوند که زن حامله به نظر برسد. کیست‌های تخمدان به طول 5 سانتیمتر یا کمتر در طول سالهای باروری شایع هستند. تا 18 درصد زنان در طول دوران زندگی خود مبتلا به کیست تخمدان یا تومور تشخیص داده می‌شوند، و درصد کمی از آنان با تشخیص سرطان تخمدان مواجه می‌شوند.
کیست‌های پانکراتیک
اغلب کیست‌های پانکراتیک به‌عنوان کیست‌های واقعی تلقی نمیشوند. به‌آنها زیر عنوان پسودوکیست‌ها (حفرات پر از مایع اما فاقد جدار و دیواره همانند مورد کیست) اشاره می‌شود زیرا فاقد سلولهایی هستند که در کیست‌های واقعی یافت می‌شود. آنها ممکن است شامل سلولهای نرمال موجود در دیگر ارگان‌ها مثل معده یا رودهها باشند.
کیست‌ها پریاپیکال
این کیست‌ها زیر عنوان کیست‌های رادیکولار نیز شناخته می‌شوند. آنها شایعترین کیست اُندوتوژنیک (مرتبط به شکلگیری و توسعۀ دندانها) هستند و معمولاً بر اثر التهاب پالپ، مرگ پالپ، یا پوسیدگی دندان ایجاد می‌شوند.
کیست‌های پیلار
این کیست‌ها به نام کیست‌های تریکیلمال نیز شناخته می‌شوند. آنها کیست‌های پر از مایعی هستند که از فولیکول مو شکل می‌گیرند و اغلب اوقات در جمجمه دیده می‌شوند.
کیست‌های پیلونیدال
این کیست‌ها در پوست نزدیک به تیلبون یا استخوان دنبالچه تسکیل می‌شوند، و گاهی از اوقات ممکن است حامل موهای درونرشد باشند. این نوع کیست ممکن است به صورت خوشه‌ای رشد کند، که گاهی از اوقات سبب بروز سوراخ یا حفره در پوست می‌شود.
کیست‌های رنال (کیست کلیه)
چندین نوع کیست ممکن است در کلیهها ایجاد شوند. کیست‌های منفرد حاوی مایع و گاهی از اوقات حاوی خون هستند. برخی از آنها در زمان تولد در فرد وجود دارند. برخی دیگر ممکن است بر اثر انسداد لولههای کلیوی شکل بگیرند. مردم دچار بیماری‌های عروقی کلیه ممکن است بر اثر اتساع رگهای خونی دچار تشکیل کیست شوند.
کیست‌های غده صنوبری
اینها کیست‌های خوشخیمی هستند که در غده صنوبری مغز شکل می‌گیرند. بر مبنای اسناد اتوپسی کیست‌های غده صنوبری نسبتاً شایع هستند.
کیست‌های سباکئوس (چربیدار)
پوست توسط مایع سباکئوس چرب می‌شود، که می‌تواند درون یک منفذ یا فولیکول مو جمع شود و تودهای پر از ماده‌ای روغنی و سفت تشکیل دهد. کیست‌های سباکئوس اغلب اوقات در پوست صورت، پشت، جمجمه، و پوست بیضه دیده می‌شوند.
کیست‌های تارلوف
این کیست‌ها زیر عنوان کیست‌های پرینورال / پرینورئال و نیز کیست‌های ریشۀ عصب ساکرال نیز شناخته می‌شوند. این کیست‌ها در پایۀ نخاع جایگیر شده و پر از مایع مغزی نخاعی هستند.
کیست‌های تارهای صوتی
دو نوع کیست تارهای صوتی وجود دارد - کیست‌های محبوس کنندۀ مخاط و کیست‌های اپیدرموئید. کیست‌های تارهای صوتی ممکن است در کیفیت صدای فرد اختلال ایجاد کنند، و گاهی از اوقات باعث می‌شوند که تارهای صوتی در آن واحد چند تون صدای متفاوت ایجاد کنند (دیپلوفونی)، یا سبب خشونت صدا و اصوات تنفسی (دیسفونی) می‌شوند.
درمانهای کیست‌ها
درمان کیست به عوامل مختلفی شامل فهرست زیر بستگی دارد: نوع کیست، مکان بروز آن، اندازۀ کیست، و میزان ناراحتی ایجاد شده بر اثر وجود آن.
کیست‌های بسیار بزرگ را که سبب بروز علایم می‌شوند می‌توان با استفاده از جراحی از بدن خارج کرد. برخی از اوقات ممکن است پزشکان کیست‌ها را تخلیه یا آسپیره کنند که این کار با فرو بردن یک سوزن یا کاتتر به درون حفره حاوی کیست انجام می‌شود. اگر کیست به آسانی قابل دسترسی نباشد تخلیه یا آسپیره کردن آن اغلب اوقات با استفاده از تصویر رادیولوژی انجام می‌شود به طوری که دکتر بتواند با دقت سوزن یا کاتتر را به ناحیۀ مورد نظر هدایت کند.
برخی از اوقات پزشکان مایع آسپیره شده را برای تشخیص سرطانی بودن یا نبودن آن زیر میکروسکپ مورد بررسی قرار میدهند.
اگر دکتر ظن به سرطانی بودن کیست داشته باشد، امکان برداشتن کیست با عمل جراحی وجود دارد یا ممکن است پزشک انجام بیوپسی کپسول (دیواره کیست) را درخواست کند.
بسیاری از کیست‌ها بر اثر یـــک اخــتلال مـــزمن یــا اصلی پزشکی ایجاد می‌شوند، همچنان‌که در موارد بیماری پستان فیبروکیستیک یا سندرم تخمدان پلیکیستیک دیده می‌شود- در چنین مواردی تمرکز درمان بر اختلال پزشکی معطوف خواهد بود.
در این زمینه بیشتر بخوانیم:
کیست گانگلیون یا غده غیر سرطانی روی مفاصل دست و پا
Source:
Medical News Today
Cysts: Causes, types, and treatments
Last updated Wed 16 August 2017
By Christian Nordqvist
Reviewed by Cynthia Cobb, APRN
