کیست چیست؟ علل، انواع، و درمان‎ها

• کریستین نوردکویست، دکتر سینتیا کاب
• ترجمه هامیک رادیان

کیست‎ کپسولی بسته یا ساختاری کیسه مانند است که معمولاً پر از مواد مایع، نیمه جامد یا گازدار بوده، بسیار شبیه به تاول است. کیست‎ها در بافت‎ها بروز می‎کنند و می‎توانند برهر بخشی از بدن تأثیر بگذارند. آنها از نظر اندازه متفاوت بوده و می‎توانند دارای ابعاد میکروسکپی بوده یا هم‎اندازۀ توپ مورد استفاده در برخی رشته‎های ورزشی بزرگ شوند و در دستگاه‌‏های داخلی بدن جایگیر می‎گردند.
در آناتومی کیست در ارجاع به کیسه یا بگ نرمال در بدن مثل مثانه به کار می‌‏رود. در این مقاله کیست‎ها به هر کیسه یا بستۀ غیر نرمال در بدن که شامد مایع، گاز یا مواد نیمه جامد باشد، اطلاق می‎شود.
کیست بخشی نرمال از بافتی که در آن جایگیر شده، نیست. کیست غشاء متمایز خود را دارد و از بافت مجاور جدا است - بخش بیرونی (کپسولی) کیست دیوارۀ کیست نامیده می‎شود. اگر کیسه پر از چرک باشد دیگر کیست نخواهد بود و آبسه نامیده می‎شود.

مطالب این مقاله:
• علل
• علایم
• انواع
• درمان‎ها

علل - چه چیز سبب بروز کیست می‎شود؟
علل شایع در مورد کیست‎ها شامل موارد زیر است:
• تومورها
• اختلالات ژنتیکی
• عفونت‎ها
• بروز خطا در یک دستگاه جنین در حال رشد
• آسیب دیدگی سلول‎ها
• اختلالات التهابی مزمن
• انسداد مجاری داخل بدن که سبب تجمع مایعات می‎شود
• انگل
• جراحتی که باعث پارگی رگ شود

کیست‌های خوش‌خیم و بدخیم
اغلب کیست‎ها خوش‌خیم هستند و به علت انسداد سیستم‌های طبیعی تخلیه در بدن ایجاد می‌‏شوند. به هر جهت، برخی کیست‎ها ممکن است تومورهایی باشند که درون تومورها شکل می‌گیرند - اینها به طور بالقوه ممکن است بدخیم باشند. مثال‎هایی در این مورد کیست‎های کراتوکیست و درموئید است.

علایم کیست‌ها
علایم و نشانه‎ها بر اساس نوع کیست ایجاد شده بسیار متفاوتند. در بسیاری از کیست‎ها، فرد دچار کیست از وجود یک تودۀ غیر نرمال در خود آگاه می‎شود، مشخصاً اگر کیست روی پوست یا در نقاط نزدیک به سطح پوست تشکیل شده باشد. فرد ممکن است با لمس پستان خود متوجه کیستی که احتمالاً در آن شکل گرفته است، شود. کیست‎های پستان اغلب اوقات دردناک هستند.
برخی کیست‎های مغزی در کنار دیگر علایم سبب بروز سردرد می‌شوند.
بسیاری از کیست‎های داخلی مثل انواع تشکیل شده در کلیه و کبد، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و لاجرم تا هنگام انجام تصویربرداری پزشکی (MRI، سی تی اسکن یا اولتراسوند) کشف نشده باقی بمانند.

انواع کیست
برخی از شایع‎ترین انواع کیست در زیر فهرست شده است:

کیست‌های آکنه
آکنه کیستیک یا نودولوکیستیک نوع شدیدی از آکنه است که در آن منافد پوست مسدود می‎شود، که به عفونت و التهاب منجر می‎گردد.

کیست‎های آراکنوئید
غشاء آراکنوئید مغز را می‎پوشاند. در طول رشد جنین غشاء آراکنوئید دو برابر شده یا برای شکل‎گیری یک بستۀ مایع مغزی نخاعی تقسیم می‎گردد. در برخی موارد نیاز است تا دکترها کیست را تخلیه کنند. کیست‎های آراکنوئید ممکن است به نوزادان تازه متولد شده صدمه بزنند.

کیست‎های بیکر
کیست‎های بیکر به نام کیست‎های پاپلیتئال نیز خوانده می‎شوند. فرد دچار کیست بیکر اغلب متوجه وجود یک توده و احساس سفتی در ناحیۀ پشت زانوی خود می‎شود. درد در هنگام دراز کردن پا یا انجام فعالیت جسمانی تشدید می‎شود. کیست بیکر اغلب اوقات بر اثر وجود مشکلی در مفصل زانو، مثل ارتریت یا پارگی غضروف، ایجاد می‎شود.

کیست‏‌های بارتولین
این کیست‎ها در صورتی بروز می‎کنند که مجاری غدد بارتولین (که داخل واژن قرار دارند) مسدود شوند. زنان ممکن است مورد جراحی قرار گیرند و / یا برایشان آنتی‎بیوتیک تجویز شود.

کیست‎های پستان
کیست‏‌های پستان اغلب دردناک هستند و به تخلیۀ آنها نیاز است. برخی مطالعات خاطرنشان کرده‎اند که کیست‎های پستان می‌توانند نشانۀ افزایش ریسک سرطان پستان باشند.

کیست‎های شالازیون
غدد بسیار ریز پلک چشم (غدد میبومیان) ماده‎ای روغنی تولید می‎کنند که از مجاری بسیار کوچک کنارۀ پلک چشم خارج می‎شود. در صورت انسداد این مجاری امکان بروز کیست وجود دارد.

کیست‎های کولوئید
اینها کیست‎هایی حاوی مواد ژلاتینی در مغز هستند. در اغلب موارد، توصیۀ درمانی در مورد آنها عمل جراحی برای برداشتن کیست است.

کیست‏‌های دنتیجروس
اینها کیست‎های اطراف تاج دندان مصنوعی هستند.

کیست‎های درموئید
کیست‎های درموئید نوعی کیست هستد که شامل پوست بالغ، فولیکول‏های مو، غدد تعریق، توده‏های موی دراز، و همچنین استخوان، غضروف و بافت تیروئیدند.

کیست‎های اپیدیدیمال
اینها کیست‎هایی (اسپرماتوسل) هستند که در رگ‎های متصل به بیضه‎ها شکل می‎گیرند. این نوع کیست تخمین زده می‎شود که مبتلابه 20 تا 40 درصد مردان آمریکایی باشد و به طور معمول بر باروری مردان تأثیری نداشته یا نیاز به درمان ندارند. در صورتی که وجود آنها آزار دهنده باشد پزشک ممکن است انجام جراحی را توصیه کند.

کیست‎های هیداتید
کیست‎های کرم کدو شکلی هستند که در ریه‎ها و کبد شکل می‎گیرند. درمان آنها شامل جراحی و دارودرمانی است.

کیست‎های تخمدان
اکثر کیست‎های تخمدان خوش‌خیمند. برخی از آنها ممکن است چنان بزرگ شوند که زن حامله به نظر برسد. کیست‎های تخمدان به طول 5 سانتی‎متر یا کمتر در طول سال‎های باروری شایع هستند. تا 18 درصد زنان در طول دوران زندگی خود مبتلا به کیست تخمدان یا تومور تشخیص داده می‎شوند، و درصد کمی از آنان با تشخیص سرطان تخمدان مواجه می‎شوند.

کیست‌های پانکراتیک
اغلب کیست‎های پانکراتیک به‌عنوان کیست‌های واقعی تلقی نمی‎شوند. به‌آنها زیر عنوان پسودوکیست‌ها (حفرات پر از مایع اما فاقد جدار و دیواره همانند مورد کیست) اشاره می‎شود زیرا فاقد سلول‎هایی هستند که در کیست‌های واقعی یافت می‎شود. آنها ممکن است شامل سلول‎های نرمال موجود در دیگر ارگان‌ها مثل معده یا روده‎ها باشند.

کیست‎ها پریاپیکال
این کیست‎ها زیر عنوان کیست‎های رادیکولار نیز شناخته می‎شوند. آنها شایع‎ترین کیست اُندوتوژنیک (مرتبط به شکل‎گیری و توسعۀ دندان‎ها) هستند و معمولاً بر اثر التهاب پالپ، مرگ پالپ، یا پوسیدگی دندان ایجاد می‎شوند.

کیست‎های پیلار
این کیست‎ها به نام کیست‎های تریکیلمال نیز شناخته می‎شوند. آنها کیست‌های پر از مایعی هستند که از فولیکول مو شکل می‎گیرند و اغلب اوقات در جمجمه دیده می‎شوند.

کیست‎های پیلونیدال
این کیست‌ها در پوست نزدیک به تیلبون یا استخوان دنبالچه تسکیل می‎شوند، و گاهی از اوقات ممکن است حامل موهای درون‎رشد باشند. این نوع کیست ممکن است به صورت خوشه‌ای رشد کند، که گاهی از اوقات سبب بروز سوراخ یا حفره در پوست می‎شود.

کیست‎های رنال (کیست کلیه)
چندین نوع کیست ممکن است در کلیه‎ها ایجاد شوند. کیست‎های منفرد حاوی مایع و گاهی از اوقات حاوی خون هستند. برخی از آنها در زمان تولد در فرد وجود دارند. برخی دیگر ممکن است بر اثر انسداد لوله‎های کلیوی شکل بگیرند. مردم دچار بیماری‎های عروقی کلیه ممکن است بر اثر اتساع رگ‎های خونی دچار تشکیل کیست شوند.

کیست‏‌های غده صنوبری
اینها کیست‎های خوش‎خیمی هستند که در غده صنوبری مغز شکل می‎گیرند. بر مبنای اسناد اتوپسی کیست‌های غده صنوبری نسبتاً شایع هستند.

کیست‎های سباکئوس (چربی‌‏دار)
پوست توسط مایع سباکئوس چرب می‎شود، که می‎تواند درون یک منفذ یا فولیکول مو جمع شود و توده‎ای پر از ماده‌ای روغنی و سفت تشکیل دهد. کیست‎های سباکئوس اغلب اوقات در پوست صورت، پشت، جمجمه، و پوست بیضه دیده می‎شوند.

کیست‎های تارلوف
این کیست‎ها زیر عنوان کیست‌های پرینورال / پرینورئال و نیز کیست‎های ریشۀ عصب ساکرال نیز شناخته می‎شوند. این کیست‎ها در پایۀ نخاع جایگیر شده و پر از مایع مغزی نخاعی هستند.

کیست‎های تارهای صوتی
دو نوع کیست تارهای صوتی وجود دارد - کیست‌های محبوس کنندۀ مخاط و کیست‎های اپیدرموئید. کیست‎های تارهای صوتی ممکن است در کیفیت صدای فرد اختلال ایجاد کنند، و گاهی از اوقات باعث می‌شوند که تارهای صوتی در آن واحد چند تون صدای متفاوت ایجاد کنند (دیپلوفونی)، یا سبب خشونت صدا و اصوات تنفسی (دیسفونی) می‌شوند.

درمان‎های کیست‎ها
درمان کیست به عوامل مختلفی شامل فهرست زیر بستگی دارد: نوع کیست، مکان بروز آن، اندازۀ کیست، و میزان ناراحتی ایجاد شده بر اثر وجود آن.
کیست‌های بسیار بزرگ را که سبب بروز علایم می‎شوند می‌‏توان با استفاده از جراحی از بدن خارج کرد. برخی از اوقات ممکن است پزشکان کیست‌ها را تخلیه یا آسپیره کنند که این کار با فرو بردن یک سوزن یا کاتتر به درون حفره حاوی کیست انجام می‎شود. اگر کیست به آسانی قابل دسترسی نباشد تخلیه یا آسپیره کردن آن اغلب اوقات با استفاده از تصویر رادیولوژی انجام می‎شود به طوری که دکتر بتواند با دقت سوزن یا کاتتر را به ناحیۀ مورد نظر هدایت کند.
برخی از اوقات پزشکان مایع آسپیره شده را برای تشخیص سرطانی بودن یا نبودن آن زیر میکروسکپ مورد بررسی قرار می‎دهند.
اگر دکتر ظن به سرطانی بودن کیست داشته باشد، امکان برداشتن کیست با عمل جراحی وجود دارد یا ممکن است پزشک انجام بیوپسی کپسول (دیواره کیست) را درخواست کند.
بسیاری از کیست‎ها بر اثر یـــک اخــتلال مـــزمن یــا اصلی پزشکی ایجاد می‎شوند، همچنان‌که در موارد بیماری پستان فیبروکیستیک یا سندرم تخمدان پلی‎کیستیک دیده می‎شود- در چنین مواردی تمرکز درمان بر اختلال پزشکی معطوف خواهد بود.

در این زمینه بیشتر بخوانیم:

کیست گانگلیون یا غده غیر سرطانی روی مفاصل دست و پا

Source:
Medical News Today
Cysts: Causes, types, and treatments
Last updated Wed 16 August 2017
By Christian Nordqvist
Reviewed by Cynthia Cobb, APRN