کیست مغزی: علل ایجاد و انواع

در این مقاله:
• کیست چیست؟
• چه چیز باعث ایجاد کیست می‌شود؟
• کیست آراکنوئید
• کیست غده پینئال
• کیست کولوئید (کلوئید)
• کیست درموئید
• کیست اپیدرموئید
• کیست و تومور
• خلاصه

کیست یک کیسک* بافت پر شده با ماده‌ای دیگر مثل هوا یا مایع است. کیست‌ها در تمامی قسمت‌های بدن شامل مغز شکل می‌گیرند.
کیست ممکن است از بیرون نمایی شبیه به تومور داشته باشد اما به علل بسیار متفاوتی ایجاد می‌شود. تومور یک توده بافت صُلب است و کیست یک کیسک پر شده با ماده‌ای دیگر.

کیست چیست؟
کیست یک محفظه مجوف حاوی مایع، چرک، هوا یا سلول‌ها است.
اغلب کیست‌ها غیر سرطان‌زا یا خوش‌خیم هستند، اما گاهی از اوقات در صورت وارد شدن فشار بر ارگان‌ها، بافت‌ها یا عصب‌های پیرامون خود می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند.

چه چیز باعث ایجاد کیست می‌شود؟
اکثریت کیست‌ها، به ویژه کیست‌های مغز، مادرزادی هستند. گاهی از اوقات این احتمال وجود دارد که کیست مغزی در پاسخ به یک عفونت، آسیب یا سرطان ایجاد شود.
شش نوع اصلی کیست مغزی شامل این مواردند: کیست آراکنوئید، کیست پینئال، کیست کولوئید، کیست درموئید، کیست اپیدرموئید، و کیست نئوپلاستیک.

کیست آراکنوئید
کیست‌های آراکنوئید بر روی غشاء آراکنوئید شکل می‌گیرند. این غشاء مغز و طناب نخاعی را در کنار دو غشاء دیگر پوشش می‌دهد. کیست‌هایی که روی غشاء آراکنوئید ایجاد می‌شوند معمولاً خوش‌خیم هستند و به ندرت باعث علایم می‌شوند. به هر حال، در صورت بروز علایم، آنها موارد زیر را شامل خواهند بود:
• سردرد
• تشنج
• تهوع و استفراغ
• سرگیجه
کیست‌های آراکنوئید نخاعی می‌توانند ضعفی پیشرونده در پاها یا بی‌حسی دست یا بی‌حسی پا ایجاد کنند.
از آنجا که اغلب کیست‌های آراکنوئید باعث ایجاد علایم نمی‌شوند پزشکان معمولاً آنها را در طول اسکن MRI یا CT اسکن برای مشکلات دیگر کشف می‌کنند. اکثریت پزشکان برای این کیست‌ها هیچ گونه درمانی توصیه نمی‌کنند مگر اینکه کیست باعث ایجاد علایمی شده باشد.
اگر پزشک به این نتیجه برسد که درمان ضروری است، عمل جراحی را برای تخلیه مایع که در بافت پیرامون کیست جذب خواهد شد توصیه می‌کند.

کیست غده پینئال
کیست‌های غده پینئال فضاهای پر از مایع در محدوده غده پینئال هستند. غده پینئال در نزدیکی مرکز مغز قرار دارد و چرخه‌های خواب را تنظیم می‌کند.
اکثر کیست‌های پینئال خوش‌خیم هستند و علایم اندکی ایجاد می‌کنند یا اساساً فاقد علامتند. بر مبنای یک مقاله قدیمی، کیست‌های غده پینئال می‌توانند سردرد، ورتیگو، و اختلالات بینایی ایجاد کنند.
در مورد اکثر کیست‌های پینئال نیاز به عمل جراحی برای خارج کردن کیست نیست. در هر حال، در صورتی که این کیست‌ها بیش از 2 سانتی‌متر قطر داشته باشند پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند.
عمل جراحی شامل ایجاد یک سوراخ کوچک برای ترشح مایع کیست است که به داخل فضاهای دارای مایع مغزی تخلیه خواهد شد.

کیست کولوئید (کلوئید)
کیست‌های کولوئید در بطن‌های مغز ایجاد می‌شوند. بطن‌ها حفره‌هایی باز در مغز هستند که با مایع مغزی-نخاعی پر شده‌اند.
کیست‌های کولوئید خوش‌خیم هستند اما می‌توانند جریان مایع مغزی نخاعی را مسدود کنند و به افزایش میزان مایع در مغز منجر شوند. این وضعیت هیدروسفالوس نامیده می‌شود. علایم هیدروسفالوس شامل موارد زیرند:
• سردرد
• دوبینی
• مشکلات حافظه
• مشکلات تمرکز
• دگرگونی وضعیت هشیاری و حتی کما (کوما) در برخی مراحل پیشرفته
پزشکان کیست کولوئید را با حداقل اقدام تهاجمی که شامل خارج کردن کیست به واسطه اندوسکپی است درمان می‌کنند.

کیست درموئید
کیست‌های درموئید بر اثر یک ناهنجاری مادرزادی در سلول‌های پوست ایجاد می‌شوند.
آنها زمانی بروز می‌کنند که لایه‌های پوست چنان که باید در طول دوره رشد و نمو جنینی با هم رشد نمی‌کنند. کیست‌های درموئید در زمان تولد در مغز یا ستون فقرات وجود دارند.
این کیست حاوی بافت زیر پوست است که می‌تواند شامل فولیکول‌های مو، غدد چربی، غدد تعریق، و گاهی از اوقات استخوان، دندان، یا سلول‌های عصبی باشد.
اگرچه این کیست‌ها معمولاً باعث ایجاد علایم نمی‌شوند و سرطان‌زا نیستند، اکثر پزشکان کمی پس از تولد فرد دچار این نوع کیست عمل جراحی برای خارج کردن آنها را در دستور کار قرار می‌دهند.

کیست اپیدرموئید
خلاف کیست‌های درموئید کیست‌های اپیدرموئید صرفاً حاوی سلول‌های پوست شامل کراتین و سلول‌های مرده پوست هستند.
آنها وقتی بدن به شکل تصادفی دچار ریزش داخلی سلول‌های پوست می‌شود بر روی ستون فقرات ظاهر می‌شوند و یک کیست ایجاد می‌کنند که به کندی رشد می‌کنند.
در حالی که کیست‌های اپیدرموئید خود به خود خطرناک نیستند ممکن است باعث فشردگی طناب نخاعی یا عصب‌های ستون فقرات در زمان رشد آنها شوند. کیست‌های اپیدرموئید ممکن است باعث ایجاد موارد زیر گردند:
• ضعف
• کاهش هماهنگی اعضاء بدن
• مور مور دست یا پا
• مشکلات حرکت
• بی‌اختیاری (بی‌اختیاری روده، بی‌اختیاری ادراری)
پزشکان معمولاً این نوع کیست را با استفاده از تکنیک‌های میکروسرجری خارج می‌کنند.

کیست و تومور
در حالی که برخی کیست‌ها به تومور و سرطان مرتبطند اکثریت آنها خوش‌خیمند. گاهی اوقات، وقتی تومور مغزی و سرطان رشد می‌کنند آنها می‌توانند باعث شکل‌گیری یک کیست شوند.

خلاصه
به طور معمول اکثر کیست‌های مغز خوش‌خیم هستند و نیازی به خارج کردن آنها با عمل جراحی نیست.
در صورت نیاز به عمل جراحی جراح یا کیست را تخلیه کرده یا آن را از بدن خارج می‌کند.
بسیاری از کیست‌های مغز مادرزادی هستند، اما برخی اوقات آنها ممکن است نشان دهنده یک اختلال زمینه‌ای مثل سرطان یا یک عفونت باشند./

*توضیح: کیسک در فارسی به معنی کیسه کوچک است.

کیست مغزی: علل ایجاد و انواع
دکتر دبرا سولیوان، تیم نیومن
ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Medical News Today
What to know about cysts in the brain
Medically reviewed by Debra Sullivan, Ph.D., MSN, R.N., CNE, COI —
Written by Tim Newman —
Updated on June 9, 2020