خمیازه بیش از حد - چه عللی دارد؟

خمیازه یک پاسخ خودکار بدن در مقابل خستگی یا استرس است. با شیوع کمتر، خمیازه بیش از حد می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال زیربنایی سلامت باشد.

• علل خمیازه بیش از حد
• درمان خمیازه بیش از حد
• تشخیص خمیازه بیش از حد
• دورنما

چه چیز باعث خمیازه بیش از حد می‌شود؟
خمیازه معمولاً یک پاسخ بدن به خستگی است. مردم همچنین وقتی دیگران را در حال خمیازه کشیدن می‌بینند، یا وقتی مطلبی در مورد خمیازه می‌خوانند، به شکل نوعی تلقین، خود به خمیازه می‌افتند.
خمیازه بیش از حد و مکرر می‌تواند نشانگر دوره‎های درازمدت خستگی، مثل مواردی که در اینسومنیا و افسردگی دیده می‌شود، عوارض جانبی داروها یا برخی اختلالات پزشکی باشد.
بسته به علت خمیازه بیش از حد ممکن است در کنار علایم دیگری مثل احساس خستگی شدید، دشواری تمرکز یا دچار شدن به مشکلات تنفسی بروز کند.
عوامل فهرست زیر می‌توانند سبب خمیازه بیش از حد شوند:

مشکلات خواب
یک دلیل شایع خمیازه زیاد خستگی یا خستگی مفرط است. اگر مردم در مورد دستیابی به خواب کافی مشکل داشته باشند ممکن است بیش از میزان معمول دچار خمیازه شوند.
اگر مردم دچار خستگی مفرط مداوم یا خواب‌آلودگی در طول روز باشند یا اگر به یکی از اختلالات خواب دچار شوند، باید به پزشک مراجعه کنند.
شخص ممکن است متوجه مشکلات خواب در مورد خود نباشد. برای مثال شخصی که دچار آپنه انسدادی خواب است ممکن است علایمی که به سادگی در زمان بیداری قابل شناسایی باشند نداشته باشد، اما اختلال مزبور بر کیفیت خواب وی تأثیر منفی می‌گذارد و شخص در تمام روز احساس خستگی می‌کند.
علایم دیگری که ممکن است نشان دهنده وجود مشکل خواب باشند و سبب بروز خمیازه بیش از حد می‌شوند عبارتند از:
• دشواری تمرکز
• کندتر شدن رفلکس‌ها یا پاسخ‌ها
• احساس تحریک و آزردگی
• احساس عدم انگیزش
• ضعف یا کسالت عضلانی

اضطراب
اضطراب یک محرک شایع خمیازه محسوب می‌شود. اضطراب بر قلب، سیستم تنفسی، و میزان انرژی تأثیر منفی می‌گذارد. تمامی این موارد می‌توانند سبب بی‌نفسی، خمیازه و احساس استرس شوند.
اگر کسی دچار اضطراب شدید شود، ممکن است بیش از دیگر مردم یا بیشتر از مواقعی که دچار اضطراب نیست، خمیازه بکشد.
خمیازه مرتبط به اضطراب اغلب هنگامی که شخص اضطراب بیشتری احساس می‌کند تشدید می‌شود، اما در عین حال می‌تواند بدون هیچ محرک آشکار بروز نماید.

داروها
مردم ممکن است هنگام مصرف برخی داروها دچار خمیازه بیش از حد شوند. خستگی مفرط یا خواب‎آلودگی یک عارضه جانبی شایع بسیاری از داروهای غیر نسخه‌ای و نسخه‌ای است.
داروهایی که می‌توانند به خمیازه مکرر منجر شوند عبارتند از:
• داروهای بازجذب انتخابی سروتونین و دیگر داروهای ضد افسردگی
• آنتی‌هیستامین‌ها
• برخی داروهای مسکن درد

افسردگی
افسردگی بر اثر عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی یا خستگی همراه افسردگی می‌تواند به تشدید خمیازه منجر شود.
اگر شخص دچار افسردگی خود را مکرراً یا بیش از میزان معمول، در حال خمیازه کشیدن بیابد، وی باید در این مورد با پزشک مشورت کند، و پزشک می‌تواند دوز داروهای مصرفی را تغییر داده یا در این مورد چاره‌ای بیندیشد.

مشکلات قلبی
خمیازه بیش از حد می‌تواند به عصب واگ مرتبط باشد، عصبی که از ساقه مغز به قلب و معده می‌رود.
در برخی موارد، خمیازه بیش از حد نشان دهنده وجود خونریزی در اطراف قلب و حتی حمله قلبی است.
دیگر علایم نشان دهنده وجود یک مشکل قلبی شامل موارد زیر است:
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• درد در قسمت فوقانی بدن
• تهوع
• سبکی سر
اگر کسی متوجه وجود هر یک از نشانه‌های مزبور در خود شود باید فوری مورد مراقبت پزشکی قرار گیرد.

استروک
مردم دارای سابقه ابتلاء به استروک ممکن است بیش از حد خمیازه بکشند. پزشکان بر این باورند که دلیل این موضوع آن است که خمیازه کشیدن به تنظیم و کاهش دمای هسته بدن پس از آسیب ناشی از سکته مغزی کمک می‌کند.
برخی تحقیقات عنوان می‌کنند که فرآیند خمیازه شامل ساقه مغز است، ناحیه پایه‌ای مغز که به طناب نخاعی متصل می‌شود. خمیازه بیش از حد ممکن است پیش یا پس از استروک بروز کند.
مردم برای مشخص کردن علایم استروک می‌توانند موارد زیر را در مد نظر داشته باشند:
• صورت. افتادگی قسمت پایین صورت، بی‌حسی صورت، یا ناتوانی در لبخند زدن در یک طرف صورت
• بازو. ضعف بازو، یا ناتوانی در بالا گرفتن بازو
• تکلم. دشواری در صحبت کردن یا اختلال تکلم
• در صورت مواجهه با هر یک از علایم مزبور مردم باید با اورژانس تماس بگیرند

صرع
مردم دچار صرع ممکن است همانند مورد استروک پیش از، در طول، یا پس از تشنج که در لوب تمپورال مغز شروع می‌شود، به خمیازه بیش از حد دچار گردند. این مورد صرع لوب تمپورال نامیده می‎شود.
مردم دچار صرع همچنین ممکن است به علت خستگی مفرط ناشی از صرع دچار خمیازه بیش از حد شوند.

مالتیپل اسکلروزیس (MS)
مردم دچار مالتیپل اسکلروزیس ممکن است بر اثر خستگی مفرط مرتبط به MS یا برهم خوردن تنظیم حرارت بدن بر اثر MS دچار خمیازه بیش از حد شوند. خمیازه بیش از حد همچنین احتمال دارد که بر اثر دیگر اختلالات سیستم عصبی مرکزی اتفاق بیفتد.
خمیازه همچنین با افزایش میزان کورتیزول، که یک هورمون استرس در بدن است، مرتبط شده است. این ممکن است دلیل چرایی ارتباط خمیازه با اضطراب و خستگی مفرط باشد که هر دو بدن را تحت شرایط استرس قرار می‌دهند.
یک مطالعه عنوان می‎کند که بازشناسی خیزش غیر نرمال کورتیزول در بدن می‎تواند به کشف اختلالات مغز و اعصاب مثل مالتیپل اسکلروزیس و زوال عقل با آغاز زودرس کمک کند.
علایم اصلی MS عبارتند از:
• خستگی مفرط بیش از حد یا تخلیه نیروی جسمانی
• بی‌حسی یا مور مور در سطح بدن، بی‌حسی صورت، دست‎ها یا پاها
• مشکلات بینایی
• سرگیجه
• مشکلات راه رفتن یا حفظ تعادل

نارسایی کبد
مردم در کوران مرحله نهایی نارسایی کبد ممکن است دچار خمیازه بیش از حد شوند. دانشمندان دلیل این موضوع را خستگی مفرط ناشی از نارسایی کبد می‌دانند.
دیگر علایم نارسایی کبد شامل موارد زیر است:
• فقدان اشتها
• تهوع
• اسهال
• گیجی
• احساس خواب‎آلودگی بیش از حد در طول روز
• ادم (ادما) دست یا پا و انباشت زیاد مایع در شکم

تومور مغزی
در موارد نادر خمیازه بیش از حد می‌تواند یک علامت تومور ساقه مغز یا لوب مغزی باشد.
دیگر علایمی که می‌توان آنها را نشانه‎ای از تومور مغزی قلمداد کرد عبارتند از:
• سردرد
• تغییرات شخصیتی
• مور مور، ضعف یا گرفتگی و خشکی در یک سمت بدن
• کاهش حافظه
• مشکلات بینایی

درمان خمیازه بیش از حد
اگر کسی دچار خمیازه بیش از حد شده باشد باید برای یافتن علت به پزشک مراجعه کند.
درمان به علت ایجاد خمیازه بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• اگر خمیازه بر اثر مشکلات خواب ایجاد شده باشد شخص می‌تواند برای بهبود چرخه خواب خود با پزشک در مورد درمان‌های خواب مشورت کند.
• اگر خمیازه بر اثر عارضه جانبی یک دارو بروز کرده باشد پزشک می‌تواند دوز دارو یا خود آن را تغییر دهد.
• اگر خمیازه نتیجه یک مشکل زیربنایی باشد، پزشک با شخص برای ایجاد یک برنامه درمانی خاص برای مدیریت اختلال کار خواهد کرد.

تشخیص خمیازه بیش از حد
پزشک در مورد عادات خواب و خستگی جسمی و ذهنی که شخص بر مبنای یک روال منظم احساس می‌کند پرسش خواهد کرد.
پزشک می‌تواند از الکتروانسفالوگرام (EEG) برای از تشخیص خارج کردن ناهنجاری‌های مغزی مثل یک اختلال تشنجی استفاده کند. EEG فعالیت امواج مغزی را با استفاده از الکترودهای متصل شده به جمجمه اندازه‌گیری می‌کند.
برای بررسی مشکلات قلبی پزشک می‌تواند از اشعه X یا MRI استفاده کند.

دورنما
خمیازه یک پاسخ خودکار نرمال بدن به خستگی و اضطراب است. خمیازه بیش از حد می‎تواند بر اثر خستگی زیاد، عوارض جانبی داروها یا یک اختلال زیربنایی ایجاد شود.
اگر کسی مکرراً یا بیش از میزان معمول و بدون هیچ دلیل معین دچار خمیازه شود، باید برای تشخیص علت به پزشک مراجعه کند./

• بِت سیسونز، دکتر استیسی سمپسون
• ترجمه هامیک رادیان

Source:
Medical News Today
What causes excessive yawning?
Last reviewed Fri 8 February 2019
By Beth Sissons
Reviewed by Stacy Sampson, DO