• کریستین نوردکویست، دکتر دانیل میورل
• ترجمۀ فرهنگ راد
مردم مبتلاء به صرع دچار تشنجهای (حملات) برگشت کننده میشوند، زیرا خیزش ناگهانی فعالیت الکتریکی مغز سبب ایجاد اختلال موقتی در سیستمهای پیامرسانی بین سلولهای مغزی میگردد.
CDC صرع را به عنوان "یک اختلال شایع که با تشنجهای برگشت کننده مشخص میشود" تعریف کرده است.
[مطالب این مقاله:]
• علایم صرع
• علل صرع
• درمان صرع
• انواع صرع
• صرع در برابر تشنج
• دورنما
علایم صرع
علامت اصلی صرع حملات یا تشنجهای برگشت کننده است. اگر یکی از علایم زیر یا تعداد بیشتری از آنها در فرد وجود داشته باشد، به ویژه در صورت برگشت علامت، وی باید به پزشک مراجعه کند:
• بروز تشنج در شرایط عدم بالا رفتن حرارت بدن (بدون تب)
• وقفههای کوتاه در تکلم یا مختل شدن حافظه
• غش کردنهای متناوب که در کوران آنها کنترل مثانه از دست میرود، و مکرراً خستگی شدید از پی غش بروز میکند
• فرد برای مدتی کوتاه نسبت به دستورات یا پرسشهای مطرح شده پاسخگو نیست
• فرد به شکل ناگهانی و بدون هیچ علت آشکاری خشکش میزند
• فرد ناگهان و بدون علت آشکار زمین میخورد
• چشمک زدنهای مکرر بدون وجود هیچ محرک آشکار
• حالت جویدن ناگهانی چیزها بدون هیچ چیزی برای جویدن
• بروز حالت خیرگی کوتاه مدت در فرد و ناتوانی در برقراری ارتباط
• حرکات تکراری از سوی فرد که خوشایند به نظر نمیرسند
• بروز حالت ترسزدگی بدون دلیل مشخص؛ فرد ممکن است حتی دچار پانیک شده یا عصبانی گردد
• تغییرات عجیب و غریب در حسهای فرد مثل بویایی، بساوایی (لامسه)، و شنوایی
• حرکات تنشی دستها، پاها یا بدن، که در نوزادان به صورت گروهی از حرکات تکانشی سریع بروز میکنند
اختلالات زیر باید از تشخیص خارج شوند. آنها ممکن است علایم مشابهی ایجاد کنند و گاهی از اوقات به اشتباه به عنوان صرع تشخیص داده شوند:
• تب شدید با علایم شبه صرع
• غش کردن
• نارکولپسی یا دورههای برگشت کننده خواب در طول روز
• کاتاپلکسی یا دورههای ضعف عضلانی شدید
• اختلالات خواب
• کابوسهای شبانه
• حملات پانیک
• وضعیتهای فوگ، که نوعی اختلال روانپریشی نادر است
• تشنجهای سایکوژنیک
در همین زمینه بیشتر بخوانیم:
تشنج یا حمله - علایم، علل، تشخیص، و درمان
علل: چگونه مردم دچار صرع میشوند؟
هر عملکردی در بدن انسان به تحریک سیستمهای پیامرسانی مغز انجام میشود. صرع زمانی بروز میکند که سیستم مزبور به علت خطا در فعالیت الکتریکی دچار اختلال میگردد.
در بسیاری از موارد علت دقیق صرع مشخص نیست. برخی از مردم دچار عوامل ژنتیکی ارثی هستند که احتمال بروز صرع را در فرد افزایش میدهند.
عوامل دیگری که ممکن است باعث افزایش ریسک مزبور شوند عبارتند از:
• ترومای سر، برای مثال بر اثر تصادم اتومبیل
• اختلالات مغز، شامل استروک یا تومور
• بیماریهای عفونی، برای مثال ایدز و انسفالیت ویروسی
• صدمات دوران جنینی یا صدمات مغزی بروز یافته پیش از تولد
• اختلالات رشد، برای مثال اتیسم یا نوروفیبروماتوزیس
صرع بیشترین میزان بروز را در کودکان زیر دو سال و بزرگسالان بالای 65 سال از خود نشان میدهد.
آنچه بیمار دچار صرع در طول حمله تحمل میکند به قسمت آسیب دیده در سر و میزان و سرعت گسترش آسیب از آن ناحیه بستگی دارد.
CDC مینویسد که این اختلال "به خوبی درک نشده است." اغلب اوقات امکان شناسایی یک علت خاص برای صرع وجود ندارد.
آیا صرع شایع است؟
در سال 2015 صرع مبتلابه 1.2 درصد جمعیت ایالات متحد آمریکا یا 3.4 میلیون نفر شامل 3 میلیون فرد بزرگسال و 470.000 کودک بود.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین میزند که در سطح جهان 50 میلیون نفر مبتلا به صرع وجود دارد [آمار جدیدتر این رقم را 70 میلیون نفر اعلام کردهاند].
درمان صرع
در حال حاضر برای انواع صرع هیچ علاجی وجود ندارد. در هر حال، عمل جراحی میتواند مانع بروز برخی انواع تشنج شود و در بعضی موارد این اختلال قابل مدیریت است.
اگر یک اختلال مغزی زیربنایی قابل ترمیم سبب بروز تشنجها باشد، در برخی موارد عمل جراحی میتواند باعث توقف آنها شود. اگر صرع در کسی تشخیص داده شود، پزشک داروهای پیشگیری از تشنج یا داروهای ضد صرع تجویز میکند.
اگر داروها کارآیی نداشته باشند، گزینه بعدی در این مورد جراحی، رژیم غذایی مخصوص یا VNS (تحریک عصب واگوس) خواهد بود.
هدف پزشک پیشگیری از بروز حملات بیشتر و به شکل همزمان اجتناب از عوارض جانبی است به شکلی که بیمار بتواند یک زندگی نرمال، فعال و سازنده را ادامه دهد.
داروهای ضد صرع
اکثر داروهای ضد صرع به صورت خوراکی مصرف میشوند. نوع صرع مبتلابه فرد نوع داروی تجویز شده توسط پزشک را معین میکند. تمامی بیماران به یک دارو واکنش یکسانی نشان نمیدهند اما چنین به نظر میرسد که داروهای ضد صرع به کنترل حملات در 70 درصد موارد کمک میکنند.
داروهایی که به شکل رایج برای درمان صرع استفاده میشوند عبارتند از:
• سدیم والپروات
• کاربامازپین
• لاموتریجین (لاموتریژین)
• لویتیراستام
برخی داروها ممکن است به توقف تشنجها در یک بیمار منجر شوند اما در مورد دیگر بیماران فاقد چنین تأثیری باشند. حتی وقتی داروی درست برای بیمار تجویز شده باشند ممکن است یافتن دوز درست مصرف تا مدتی طول بکشد.
انواع تشنجها یا حملات صرعی
در هنگام درمان بیمار دچار حملات صرعی سه تشخیص ممکن است توسط پزشک صورت گیرد:
• ایدیوپاتیک. در این نوع هیچ علت مشخصی وجود ندارد.
• کرایتوژنیک. پزشک به یک علت خاص به عنوان محتملترین علت میرسد اما قادر به مشخص کردن آن نیست.
• نشانهشناختی. دکتر علت دقیق بروز بیماری را میداند.
سه توصیف مختلف از صرع بسته به محل آغاز فعالیت آن در مغز وجود دارد.
تشنج موضعی
تشنج موضعی به این معنی است که فعالیت صرعی فقط در قسمتی از مغز بیمار وجود دارد. دو نوع تشنج موضعی مطرح است:
• تشنج موضعی ساده - بیمار در طول دچار شدن به تشنج خودآگاه است. در اغلب موارد بیمار در عین حال از آنچه در اطراف میگذرد آگاهی دارد، حتی در حالتی که تشنج در حال پیشرفت باشد.
• تشنج موضعی پیچیده - خودآگاهی بیمار دچار اختلال میشود. بیمار به طور معمول تشنج را به یاد نمیآورد و اگر هم به یاد بیاورد حافظه وی دچار ابهام است.
تشنج جنرالیزه یا تشنج منتشر
تشنج منتشر هنگامی مطرح است که هر دو نیمه مغز دچار فعالیت صرعی شده باشد. خودآگاهی بیمار در کوران پیشرفت تشنج از دست میرود.
تشنجهای تونیک - کلونیک (پیشتر زیر عنوان تشنجهای گران مال شناخته میشد). شاید این نوع تشنج شناختهترین انواع تشنج منتشر باشد. این تشنجها باعث از دست رفتن خودآگاهی بیمار، خشکی بدن و رعشه میشوند.
تشنجهای غایب. این نوع تشنجها که پیشتر تشنجهای پتی مال نامیده میشود شامل غیاب کوتاه مدت خودآگاهی در بیمار است که در آنها فرد به نظر میرسد که در حالتی خیره به فضا باقی میماند. این نوع تشنج به طور معمول به درمان خوب جواب میدهد.
تشنجهای تونیک. در این نوع تشنج عضلات خشک میشوند و امکان زمین خوردن فرد وجود دارد.
تشنجهای اتونیک. فقدان کنترل بر عضلات سبب زمین خوردن ناگهانی فرد میشود.
تشنجهای کلونیک. این نوع تشنجها سبب بروز حرکات تکانشی ضربآهنگدار یا ریتمیک در بیمار میشوند.
تشنج منتشر ثانویه
تشنج منتشر ثانویه هنگامی مطرح است که فعالیت صرعی به صورت تشنج موضعی بروز مینماید اما سپس به هر دو نیمه مغز گسترش پیدا میکند. وقتی چنین گسترشی در روند تشنج رخ میدهد بیمار دچار ناخودآگاهی شده هشیاری خویش را از دست میدهد.
صرع و تشنج
تشنجها (حملات) فقط علامت صرع محسوب میشوند. بر مبنای دانشکده پزشکی جانز هاپکینز صرع به عنوان ابتلاء به "دو مورد یا بیشتر تشنج خودانگیخته" تعریف میشود.
برخی از مردم یک بار دچار تشنج میشوند یا مبتلاء به تشنجهایی هستند که به صرع مرتبط نیست. بر مبنای اعلام "جامعه صرع بریتانیا"، تشنجهای غیر صرعی به علت فعالیت الکتریکی مغز رخ نمیدهند. علت بروز این نوع تشنجها ممکن است فیزیکی، عاطفی، یا روانشناختی باشد.
همچنین انواع مختلفی از تشنج وجود دارد. تشنج در نزد مردم دچار صرع ممکن است متفاوت باشد بنابراین در میان دو فرد این اختلال ممکن است متفاوت به نظر برسد. به همین دلیل صرع ممکن است اختلال طیف صرع نامیده شود.
دورنما
صرع ممکن است به طرق مختلف بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد و دورنما در این بیماری به عوامل مختلفی بستگی دارد.
آیا تشنجها ادامهدار هستند؟
اگر علت صرع به روشنی قابل تعیین نباشد احتمال ادامه یافتن تشنجها بیشتر خواهد بود.
دیگر عوامل تأثیرگذار بر بهبود صرع موارد زیر را شامل میشود:
• دسترسی به درمان
• پاسخ به درمان
• سن بیمار در زمان آغاز علایم
• دیگر اختلالات مغز و اعصاب که ممکن است فرد دچار آنها باشد
آیا ممکن است که صرع به آسیب دیدن مغز منجر شود؟
یک مطالعه منتشر شده در سال 2005 عنوان میکند، مردم دچار صرع شدید که حملات صرعی در آنها ادامه پیدا میکند بیشتر در معرض ابتلاء به مشکلاتی در توانایی شناختی و عملکرد مغز قرار دارند. دورههای طولانیتر بهبود با کاهش میزان مشکلات شناختی مرتبط است.
یک مرور منتشر شده در سال 2006 به این جمعبندی رسیده است که "یک نزول خفیف اما قابل اندازهگیری در عملکرد فکری" بزرگسالان و کودکان محتمل است.
به هر حال محققان اشاره میکنند که تحقیقات قابل اتکاء اندکی در این عرصه در دسترس است، و "به علت متغیرهای گیج کننده متعدد، تخمین اندازهگیری اثرات تشنجها مشکل بوده، اما در عین حال این اثرات محدود به نظر میرسد."
نویسندگان مطالعه عنوان میکنند اگر ریسکی در این مورد مطرح باشد چنین به نظر میرسد که ریسک مزبور در میان بیماران مبتلاء به انواع منتشر صرع که دچار تشنجهای مکرری میشوند که زمان آغاز آنها به کودکی برمیگردد و مقدار بیشتری داروی ضد صرع مصرف میکنند، بیشتر است.
مطالعات اخیر به تغییرات شناختی در کودکان در حال رشد پرداختهاند، چه دچار صرع باشند و چه نباشند. نتایج این مطالعات نشان دهندۀ وجود ارتباط یا فرجام شناختی بدتر در کودکان دچار صرع است.
در هر حال موارد زیر روشن نیست:
• آیا صرع علت این اختلال است
• آیا یک تغییر ساختاری مشابه سبب بروز صرع و اختلالات مزبور میشود
• آیا داروهای ضد صرع در این مورد مؤثرند
این عرصهای است که نیاز به تحقیق بیشتر دارد.
دیگر اثرات
صرع میتواند بر جنبههای گوناگونی از زندگی فرد مبتلا، شامل موارد زیر، تأثیر بگذارد:
• احساسات و رفتار
• رشد و فعل و انفعال اجتماعی
• توانایی مطالعه و کار
تأثیر منفی صرع بر جنبههای مزبور به میزان زیادی وابسته به تواتر و شدت تشنجهای مبتلابه بیمار است.
امید به زندگی در مردم مبتلاء به صرع
در سال 2013 محققان "دانشگاه آکسفورد" و "کالج دانشگاهی لندن" گزارش دادند که مردم دچار صرع در مقایسه با دیگر مردم 11 بار بیشتر در خطر مرگ زودرس قرار دارند.
چنین به نظر میرسد که این خطر در صورت ابتلاء بیمار به یک بیماری روانی باز هم بیشتر از رقم مزبور خواهد بود. خودکشی، تصادف، و قرار گرفتن در خطر تجاوز به عنوان دلیل برای 15.8 درصد موارد مرگ زودرس لحاظ شده است. اغلب مردم دچار این اختلال در عین حال با تشخیص ابتلاء به یک اختلال روانی مواجه بودهاند.
محقق ارشد مطالعه مورد استناد، پروفسور سینا فاضل / Seena Fazel در این مورد گفته است:
"نتایج مطالعه ما پیامدهای قابل توجهی در مورد سلامت عمومی دارد، زیرا در سطح جهان 70 میلیون نفر مبتلاء به صرع هستند، و این نتایج تأکید دارند که ارزیابی و درمان دقیق اختلالات روانشناختی به عنوان بخشی از بازبینیهای استاندارد افراد دچار صرع میتواند به کاهش خطر مرگ زودرس در این بیماران کمک کند. مطالعه ما همچنین اهمیت خودکشی و تصادفات غیر وسایل نقلیه را به عنوان علل قابل پیشگیری اصلی مرگ در مردم دچار صرع، برجسته میکند."
Source:
Symptoms, causes, and treatment of epilepsy
Last updated Wed 13 December 2017
By Christian Nordqvist
Reviewed by Daniel Murrell, MD
نظرات (0)