مور مور لب یا بی‌حسی لب - علل محتمل و اهمیت

• کلیر سیسونز، سینتیا کاب
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

حس مور مور لب‎ها می‎تواند نامطبوع و ناراحت کننده باشد، اما آیا می‎تواند نشانه‎ای از یک اختلال پزشکی جدی نیز قلمداد شود؟

مطالب این مقاله:
• مرور اجمالی
• ده علت مور مور شدن لب‎ها
• چه هنگامی به پزشک مراجعه کنیم
• پیام همراه

مرور اجمالی
حس‌های بدنی از طریق سیستم عصبی مرکزی مجموع می‎شوند که از عصب‌ها و سلول‎ها ساخته شده است.
مغز و طناب نخاعی سیستم عصبی مرکزی را تشکیل می‎دهند و مابقی بدن سیستم عصبی پیرامونی را تشکیل می‎دهد.
نوروپاتی پیرامونی (نوروپاتی محیطی) به آسیب دیدگی عصب در سیستم عصبی پیرامونی اشاره دارد. یک علامت شایع در نوروپاتی پیرامونی بی‎حسی و حس مور مور است. تمامی قسمت‎های بدن شامل لب‎ها ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.
نوروپاتی پیرامونی معمولاً علت بروز مور مور در لب‌ها نیست. اغلب اوقات اختلالات موقتی تأثیرگذار بر لب‎ها مثل پوست حساس یا هوای سرد را در این مورد باید مقصر قلمداد کرد.
اینکه مور مور در لب‎ها به چه سرعتی ایجاد می‎شود و آیا با علایم دیگری همراه است یا خیر می‎تواند سرنخ‎هایی در مورد علت و شدت بروز مور مور به دست دهد.

ده علت مور مور شدن لب‎ها

1. انواع آلرژی
یک واکنش آلرژیک که به لب‎ها آسیب می‎زند معمولاً به صورت ورم زیر پوست ظاهر می‎شود که انژیودما نام دارد.
اغلب اوقات علت بروز آن داشتن آلرژی نسبت به غذا یا دارو است. افراد می‎توانند برای کمک به تشخیص مورد از طریق ردگیری، محرک‎های بالقوه را جستجو کنند.
در مورد واکنش شدید، فرد باید در عین حال نسبت به نشانه‎های آنافیلاکسی هشیار و مطلع باشد. در صورتی که فرد با مشکلات تنفسی، احساس غش یا کلاپس مواجه شود، کمک‎های فوری پزشکی مورد نیاز خواهد بود.

2. ترک لب‎ها
لب‌های دچار شکاف و ترک اغلب اوقات دچار حالت بی‎حسی یا مور مور می‎شوند. این اتفاق می‎تواند بر اثر خشک شدن بیش از حد لب‎ها در طول زمستان یا در نواحی گرم یا در صورت ابتلاء پوست فرد به اختلالی مثل اگزما رخ دهد.
استفاده از یک کرم نرم کنندۀ پوست می‎تواند باعث نرم‎تر شدن لب‎ها و پیشگیری از ایجاد شکاف و ترک در آنها شود.
فردی که هم‎اکنون دچار مشکل شکاف و ترک و زخم لب است باید از یک فرمولاسیون ساده مثل ژل نفتی استفاده کند که فاقد ترکیبات دیگری است که خود باعث تحرکی بیشتر لب‎ها می‎شوند.

3. زخم‌های تبخالی
نخستین نشانۀ زخم تبخالی حس مورمور یا سوزش در اطراف لب و دهان است که در ادامه به زخم‎های کوچکی پر از مایع تبدیل می‎شود (تاول تبخالی).
تاول تبخالی ممکن است بر اثر ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد شود که بسیار عفونی است و از طریق تماس نزدیک، مثل بوسیدن، از فردی به فرد دیگر منتقل می‎شود. ویروس معمولاً در حالت غیر فعال قرار دارد اما هر از گاه می‏تواند به شکل زخم‎های تبخالی طغیان کند.
تاول تبخالی معمولاً بدون درمان در طول 7 تا 10 روز التیام پیدا می‎کند اما استفاده از کرم‎های ضد ویروسی به محض احساس مور مور لب‎ها می‎تواند باعث سرعت گرفتن روند شفای فرد شود.

5. زونا
اغلب کودکان در مقطعی از این دورۀ زندگی دچار آبله مرغان می‌شوند. به هر جهت، وقتی بچه‎ها بهبود پیدا می‎کنند ویروس بیماری به صورت غیر فعال در بدن آنان باقی می‎ماند. در ادمۀ زندگی این ویروس می‎تواند به صورت زونا برگردد، عفونتی که سبب بروز خارش، سوزش، یا احساس مور مور در پوست و همچنین بروز تاول‌ها و راش‌های دردناک می‎شود.
زونا می‎تواند به‌هر قسمتی از بدن آسیب برساند که این شامل لب‎ها نیز می‎شود، و نخستین علامت زونا اغلب اوقات احساس مور مور یا سوزش است. این احساس با توسعۀ تاول‎های پر از مایع روی پوست دنبال می‎شود که ممکن است به صورت منفرد یا خوشه‎ای ظاهر شوند.
داروهای ضد ویروسی می‎توانند درد را کاهش داده و به التیام تاول‎ها کمک کنند به ویژه اگر دارو به محض بروز علایم مورد استفاده قرار گیرد. آرامش، کاهس استرس، و استفاده از پدهای سرد و مرطوب بر روی تاول‎ها می‎تواند به رفع علایم کمک کند.

6. آسیب عصب
نوروپاتی ممکن است بر اثر آسیب دیدگی فیزیکی پوست، برای مثال در نتیجۀ سوختگی، ایجاد شود.
اگر لب‌ها در معرض هوای بیش از حد گرم یا سرد قرار گیرند، دچار آفتاب سوختگی شوند، یا در تماس با یک مادۀ شیمیایی سمی مثل بلیچ باشند امکان آسیب دیدن عصب و ایجاد مور مور، بی‎حسی، و درد وجود خواهد داشت.

7. استروک
سکته‎های مغزی یکی از فوریت‎های پزشکی هستند که بر اثر بروز اختلال در جریان خون به مغز ایجاد می‎شوند. نشانه‎های سکته مغزی بسیار به سرعت ظاهر می‎شوند و بنابراین افراد در صورت مواجهه با هر یک از علایم فهرست زیر باید به اورژانس پزشک مراجعه کنند:
• بی‎حسی یا احساس ضعف ناگهانی در یک سمت بدن
• از دست دادن حس تعادل یا سرگیجه
• بروز حالت گیجی یا دشواری در حرف زدن
بروز سردرد شدید بدون هر دلیل مشخص
• افتادگی صورت، دهان یا چشم در یک سمت بدن

8. ترومای عصب کرانیال
عصب کرانیال از مغز به سر و صورت ادامه یافته و حرکت و حس را کنترل می‎کند.
یک آسیب دیدگی مغز مثل ضربه مغزی می‎تواند به این عصب‌ها آسیب زده و بر چگونگی عملکرد آنها تأثیر منفی بگذارند.
عصب صورت یکی از عصب‎های کرانیال است. اگر این عصب آسیب بببیند، می‎تواند سبب بروز احساس بی‎حسی در صورت شامل مور مور یا بی‎حسی در لب‌ها شود.
هر نوع آسیب دیدگی سر می‎تواند موردی جدی باشد و باید در تمام موارد از سوی پزشک مورد بررسی قرار گیرد.

9. حمله پانیک
یک علامت حمله پانیک می‎تواند احساس سوزن سوزن شدن باشد. اگر مور مور لب‎ها با علایمی مثل تنگی نفس، سرعت گرفتن ضربان قلب یا لرزش اندام همراه باشد، این حالات می‎توانند نشانگر وجود یک حملۀ پانیک یا قرار گرفتن در آستانۀ بروز آن باشند.
حملۀ پانیک می‎تواند بسیار پریشانی‎آور باشد اما معمولاً فقط به مدت 5 تا 20 دقیقه ادامه پیدا می‎کند. در صورت مواجهۀ مکرر با حملات پانیک فرد باید به پزشک مراجعه کند زیرا پزشک می‎تواند توصیه‎های لازم را برای درمان و حمایت در اختیار فرد قرار دهد.

10. لوپوس
لوپوس یکی از بیماری‌های سیستم ایمنی است و قادر است  بر بخش‎هایی از بدن شامل عصب‎ها تأثیر منفی بگذارد. اگر بافت اطراف عصب‎ها متورم شود، فشار ایجاد شده می‎تواند بر قابلیت عصب در انتقال اطلاعات تأثیر منفی داشته باشد.
تشخیص لوپوس ممکن است بر اثر تعدد علایم بسیار دشوار باشد. علایم دیگری که می‎توانند نشان دهندۀ آسیب دیدن سیستم عصبی باشند شامل مشکلات بینایی، سرگیجه، درد مبتلابۀ صورت یا بروز حالت افتادگی پلک چشم باشد.

11. پدیده رینو
این اختلال به جریان خون در دورترین بخش‌های بدن نسبت به قلب مثل دست و پا آسیب می‎رند اما می‎تواند لب و زبان را نیز گرفتار کند.
رگ‎های خونی به سرما یا استرس با انقباض پاسخ می‎دهند که این سبب بروز احساس سرمای بیش از حد، مور مور یا بی‎حسی می‎شود. این وضعیت همچنین ممکن است باعث تغییر رنگ قسمت‎های آسیب دیدۀ بدن به سفید یا آبی باشد.
هر کسی که دچار پدیدۀ رینو می‎شود باید خود را گرم و خشک نگه دارد، میزان استرس خود را کاهش دهد و در صورت مکرر بودن علایم ترک سیگار الزامی است.

چه هنگامی باید به دکتر مراجعه کرد
اگر فردی دچار هر یک از علایم مرتبط به استروک باشد باید به اورژانس پزشکی مراجعه کند. توسل به درمان فوری الزامی است تا میزان صدمات ناشی از استروک به مغز و بدن به حداقل برسد.
متخصص آلرژی یا ایمنولوژی می‎تواند وجود آلرژی را در فرد تشخیص داده و برای یافتن محرک‌های بروز آلرژی به بیمار کمک کند.
در موارد آلرژی شدید فرد ممکن است دچار علایم شوک پروفیلاکتیک شود. در صورتی که فرد با دشواری تنفس، تورم گلو، و دشواری بلع، بروز کهیر یا گرفتگی‎های ناحیۀ شکم مواجه شده باشد، نیاز به کمک اورژانسی پزشکی مطرح است.
علایم اختلالات کمتر شایع مرتبط به مور مور لب‎ها مثل لوپوس، زونا، یا پدیدۀ رینو باید با پزشک مطرح شود و مورد بررسی قرار گیرد. قرار گرفتن در معرض یک تشخیص کامل بهترین راه برای درمان و پیشگیری مور مور لب‌ها است.

پیام همراه
شایع‎ترین دلایل بروز مور مور لب‎ها صدمات فیزیکی لب‎ها، ویروس‎های آسیب زننده به پوست، و واکنش‌های آلرژیک است. این علل به آسانی قابل مشخص شدن و درمان در محیط خانه هستند، اگرچه ممکن است به استفاده از داروهای نسخه‌ای در مورد آنها نیاز باشد.
اختلالات پزشکی جدی‎تر مرتبط به مور مور لب‌ها و آگاهی نسبت به علایم دیگر مرتبط با آن می‎تواند به فرد در رسیدن به تشخیص و درمان به موقع کمک کند.
دانستن نشانه‌های هشدار دهندۀ سکته مغزی و واکنش شدید آلرژیک می‎تواند به نجات زندگی فرد و محدود کردن اثرات یک فوریت پزشکی منجر شود./

Source:
Why are my lips tingling?
Last reviewed Mon 27 November 2017
By Claire Sissons
Reviewed by Cynthia Cobb, APRN