اکینیزیا، از دست دادن توانایی کنترل بر حرکت عضلات

• ریچل نل، دکتر استیسی سمپسون
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

اکینیزیا (اکینزیا) یک عـلامت بیماری است که باعث می‌شود تا شخص توانایی حرکت دادن ارادی عضلات خود را از دست بدهد. برخی از اوقات بدن شخص دچار این حس می‌شود که گویی در آن یا لحظه "منجمد" شده است.
دکترها معمولاً اکینیزیا را با بیماری پارکینسون مرتبط می‌کنند که سبب می‌شود تا شخص کنترل خود بر حرکات خویش را از دست بدهد. به هر جهت، علل پزشکی دیگری مرتبط به اکینیزیا وجود دارد.
بچه‌ها در دوران جنینی زندگی نیز ممکن است دچار اکینیزیا شوند، که به نوبۀ خود بر رشد آنها تأثیرگذار است. حرکت بخشی مهم از توسعۀ جنین است و اکینیزیا می‌تواند بر رشد و بلوغ دروان جنینی بچه تأثیر منفی داشته باشد.

مطالب این مقاله:
• علایم اکینیزیا
• توالی دگرشکلی اکینیزیای جنینی چیست؟
• تفاوت بین اکینیزیا و دیسکنزی
• ریسک فاکتورهای اکینیزیا
• درمان اکینیزیا
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• پیام همراه

علایم اکینیزیا
برخی از علایم همراه اکینیزیا عبارتند از:
• دشواری برای فرد در آغاز راه رفتن
• سفتی عضلات که معمولاً در گردن و پاها آغاز می‌شود. احتمال سفتی و سختی صورت وجود دارد، مشابه حالت وجود ماسک روی صورت.
• ناتوانی ناگهانی برای حرکات دادن گام‌ها مخصوصاً در هنگام چرخیدن یا رسیدن به یک مقصد
تمامی مردم دچار پارکینسون دچار علایم مشابه نیستند. دکترها اغلب از چهار ویژگی زیر برای توصیف علایم بیماری پارکینسون نام می‌برند:
• رعشه یا لرزش در زمان استراحت
• سفتی و سختی عضلانی
• اکینیزیا
• ناپایداری حالت یا وضعیت
بیمار دچار پارکینسون برخی از علایم مزبور یا همگی آنها را در خود دارد. به هر جهت، بر مبنای یک مطالعه در "نشریه نورولوژی، جراحی اعصاب و روان‌پزشکی" 47 درصد از جمعیتی بالغ بر 6600 بیمار مبتلا به پارکینسون که به پرسشنامه‌ای در مورد بیماری پاسخ داده بودند از اکینیزیا به عنوان یکی از علایم بیماری اسم بردند.
در عین حال این امکان وجود دارد که فرد بدون هر گونه نشانۀ زیربنایی بیماری پارکینسون دچار علایم اکینیزیا شود.
چنین موردی از اکینیزیا زیر عنوان اکینیزیای "خالص" موسوم به انجماد حرکت شناخته می‌شود. این علامت با دیگر علایم بیماری پارکینسون شامل رعشه در هنگام استراحت، کندی منتشر حرکات یا سفتی و سختی عضلات همراه نیست.

توالی دگرشکلی اکینیزیا در جنین چیست؟
توالی دگرشکلی اکینیزیا در جنین (FADS) شامل اکینیزیایی است که سبب بروز ترکیبی از ناهنجاری‌ها در جنین در حال رشد می‌شود.
مثال‌های در مورد این علایم شامل موارد زیر است:
• انقباضات مفصل
• آنومالی‌های صورت
• محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)
• عدم رشد کامل ریه‌ها
بر مبنای اعلام "مرکز ملی برای علوم تفسیری در حال پیشرفت" در حدود 30 درصد جنین‌های دچار FADS مرده به دنیا می‌آیند.
مابقی این بیماران قادر نیستد به علت مشکلات مرتبط به عدم توسعۀ ریه‌ها زمان درازی در محیط خارج ار رحم مادر زنده بمانند.

تفاوت میان اکینیزیا و دیسکنزی
اکینیزیا و دیسکنزی هر دو علایمی هستند که اختلالات حرکتی را توصیف می‌کنند.
اکینیزیا فقدان حرکت است. فرد دچار اکینیزیا قادر به حرکت دادن عضلات خود نیست حتی اگر بخواهد این کار را انجام دهد.
فرد دچار دیسکنزی یا دشواری در حرکت، دارای عضلاتی است که به صورت غیر ارادی و غیر منتظره حرکت می‌کنند. مثال‌هایی در این مورد شامل رعشه یا لرزش یا حرکات اسپاسمی است که ممکن است به صورت حرکات غافلگیرانه و تند و سریع بروز یابد.
هر دوی این علایم وقتی شخص دچار بیماری پارکینسون باشد امکان بروز دارند.

ریسک فاکتورهای اکینیزیا
در بزرگسالان برخی از علل مرتبط به اکینیزیا شامل موارد زیر است:
• بیماری پارکینسون: این نتیجۀ کاهش مقدار دوپامین تولید شده در مغز است، که به توانایی فرد در اعمال کنترل بر عضلات خود تأثیر منفی می‌گذارد.
• علایم شبه پارکینسون ناشی از دارو: وقتی بروز می‌کند که فرد مقدار زیادی داروی مهار کنندۀ دوپامین مصرف می‌کند.
• فلج سوپرانوکلئار پیشرونده (PSP): یک اختلال آسیب دیدگی تدریجی مغز که معمولاً به تعادل فرد در هنگام راه رفتن تأثیر منفی می‌گذارد.
• سطح هورمونی: هیپوتیروئیدیسم یا کاهش شدید سطح هورمون تیروئید می‌‏تواند به اکینیزیا منجر شود.
در مردم دچار بیماری پارکینسون، احتمال ابتلا به اکینیزیا در مردان بیش از زنان است. آنهایی که دچار رعشۀ در حال استراحت به عنوان علامت غالب در بیماری خود هستند کمتر احتمال دارد که در مقایسه با دیگر بیماران دچار اکینیزیا شوند.
دیگر ریسک فاکتورها شامل موارد زیر است:
• داشتن تاریخچۀ برادی‌کینزی یا کند شدن حرکات عضلات
• ابتلا به بیماری پارکینسون به مدت طولانی
• ناپایداری حالتی
• داشتن مشکل سفتی عضلانی
علل بالقوۀ FADS شامل موارد زیر است:
• ناهنجاری‌هایی در توسعۀ سیستم عصبی
• اختلالات بافت متصل مثل کوندرودیسپلازی
• ادم جنین
• داشتن تاریخچۀ بیماری مادر یا مصرف مواد مخدر از سوی مادر
هر گونه تغییر یا دگرگونی در جنین که سبب عدم کفایت جریان خون و سطح اکسیژن دریافتی در جنین در حال رشد شود می‏‌تواند به اکینیزیای جنینی منجر گردد.

علل ژنتیکی
دکترها همچنین دو جهش ژنی را که با افزایش ریسک اکینیزیای جنینی همراه است متمایز کرده‌اند.
اگر فردی دارای تاریخچۀ ابتلا عضوی از خانواده یا کودکان به این اختلال باشد، وی باید به متخصص ژنتیک مراجعه کند. در این صورت فرد را می‏توان برای بررسی جهش ژن‌های DOK7 و RAPSN که با اکینیزیا مرتبط شده‌اند مورد آزمایش قرار داد.

درمان اکینیزیا
درمان به این بستگی دارد که چه عاملی سبب بروز علایم اکینیزیا در فرد شده است. برای مثال، اکینیزیای مرتبط به دارو را می‌توان با توقف مصرف داروی مسبب مشکل برطرف کرد.
درمان برای اکینیزیای مرتبط به بیماری پارکینسون می‌تواند پیچیده‌تر باشد. دکترها اغلب داروهایی تجویز می‌کنند که مقدار نوروترانسمیتر دوپامین در بدن یا فعالیت موجب ایجاد آن را افزایش دهد. اینها می‌توانند کمک کننده باشند زیرا سطح دوپامین مسبب علایم عصبی عضلانی را با بیماری پارکینسون همراه است، کاهش می‌دهند.
مثال‌هایی از این داروها شامل لوودوپا و کاریدوپا و همچنین مهار کننده‌های MAO-M و آگونیست‌های دوپامین است.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
تلاش برای درمان اکینیزیا ضروری است زیرا ابتلا به علایم آن احتمال سقوط فرد را افزایش می‌دهد. سقوط ممکن است به بروز شکستگی و دیگر آسیب‌دیدگی‌ها منجر شود.
مردم دچار بیماری پارکینسون یا دیگر اختلالات می‌توانند مراجعه به یک فیزیوتراپ را در دستور کار قرار دهند، که به بیماران آموزش می‌دهد تا چگونه دوره‌های "انجماد" را پشت سر بگذارند و حرکت را به شکلی در حد امکان ایمن ادامه دهند.
در حال حاضر درمانی برای PSP یا اکینیزیای جنینی مگر مراقبت حمایتی وجود ندارد. به هر جهت، حمایت می‌تواند شامل کمک به تنفس کودکان متولد شده با اکینیزیا باشد که ریه‌های آنها برای برخورداری از عملکرد مناسب تکامل نیافته است.

پیام همراه
اکینیزیا یک تجربۀ دشوار برای هر کسی در هر سنی است. از دست دادن توانایی برخورداری از قدرت اعمال کنترل بر حرکات می‌‏تواند برای هر انسان دچار بیماری پارکینسون با دیگر اختلال زیربنایی موجب بروز اکینیزیا ویرانگر باشد.
اگر کسی دچار آغاز علایم اکینیزیا یا هر علامت مرتبط دیگر شود باید به پزشک مراجعه کند. برخی از اوقات فرد دچار بیماری پارکینسون ممکن است دچار دوره‌های حاد اکینیزیا شود که می‌توان آن را در کوتاه مدت برای کاهش حملات ناگهانی درمان کرد.
در موارد دیگر اکینیزیا می‌تواند نمایانگر پیشرفت بیماری پارکینسون به اشکال شدیدتر آن یا اکینیزیای صرف، ناشی از چیزی غیر از بیماری پارکینسون، باشد./

Source:
All you need to know about akinesia
Last reviewed Sun 10 December 2017
By Rachel Nall, RN, BSN, CCRN
Reviewed by Stacy Sampson, DO