• سای کرافت، دکتر دِبرا سولیوان
• ترجمه هستی فراستفر
بیماری شریان پیرامونی (بیماری شریان محیطی) بهبیماریهای رگهای خونی در محدودۀ خارج از قلب و مغز اشاره دارد. این بیماریها اکثر اوقات بر اثر تجمع توده‌های چربی در شریانها ایجاد میشوند. بیماری شریان پیرامونی همچنین زیر عنوان بیماری شریانی پیرامونی یا بیماری عروقی پیرامونی (که هم شریانها و هم وریدها را شامل می‌گردد) شناخته می‌شود.
بیماری شریان پیرامونی (PAD) به عروق خونی لطمه زده باعث باریک (تنگ) شدن آنها می‌شود، بنابراین جریان خون به بازوها، کلیهها، معده، و با شیوع بیشتر در پاها، دچار محدودیت می‌گردد.
تخمین زده می‌شود که 8.5 میلیون نفر در ایالات متحد آمریکا دچار بیماری شریان پیرامونی هستند، و این بیماری مبتلابه 12 تا 20 درصد جمعیت بالای 60 سال آمریکایی است.
بیماری شریان پیرامونی یک ریسک فاکتور اصلی برای حمله قلبی و سکته مغزی است. PAD در آفریقایی - آمریکایی تبارها بیش از دیگر گروههای نژادی و نیز در مردان اندکی بیش از زنان شایع است. بیماری شریان پیرامونی در افراد سیگاری نیز شایع‌تر از افراد غیر سیگاری است.
اگرچه این بیماری عوارضی جدی می‌تواند به دنبال داشته باشد، فعالیت جسمانی می‌تواند به شکل قابل ملاحظه‌ای باعث بهبود علایم آن شود.
مطالب این مقاله:
• علایم
• علل
• تشخیص
• درمان
• پیشگیری
علایم بیماری شریان پیرامونی
کارشناسان می‌گویند که در حدود نیمی از مبتلایان به PAD از ابتلا خود به آن باخبر نیستند. دلیلش این است که بسیاری از بیماران فاقد هر گونه علامتی هستند. علایم محتمل در این مورد شامل موارد زیر است:
• ریزش مو در ناحیۀ دست و پا
• درد متناوب ماهیچه‌ها یا لگن - لگن یا عضلات ماهیچه‌ها ممکن است در هنگام راهپیمایی یا بالا رفتن از پلهها دچار درد شود. برخی از افراد از درد کفل شکایت دارند.
• ضعف پا
• پا یا قسمت پایین زانو ممکن است دچار احساس سردی باشد
• بی‌حسی در پاها
• شکنندگی ناخنها
• کند شدن رشد ناخنهای پا
• التیام زخم‌ها و جراحات پا زمان درازی طول میکشد (یا زخم‌ها هرگز التیام پیدا نمیکند)
• پوست پا صیقلی شده یا رنگ پریده می‌شود یا به کبودی میزند
• دشواری یافتن نبض در پا
• اختلال نعوظ
علل بیماری شریان پیرامونی
شایعترین علت بروز PAD اترواسکلروزیس است. اترواسکلروزیس یک فرآیند تدریجی است که در آن مواد چربی درون شریانها جمع می‌شود.
دلایل کمتر شایع بروز بیماری شریان پیرامونی وجود لخته‌های خون در شریانها، آسیبدیدگی اندامها، و آناتومی غیر معمول عضلات و رباط‌ها است.
ریسک فاکتورهای تقویت کنندۀ احتمال بروز PAD شامل موارد زیر است: دیابت، سیگار، چاقی، فشار خون بالا، بالا رفتن سن، کلسترول بالا، تاریخچۀ خانوادگی بیماری قلبی، و مقدار زیاد پروتئین واکنشی C یا هموسیستئین.
تشخیص بیماری شریان پیرامونی
چند راه برای تشخیص PAD در صورت ظن به آن وجود دارد، که مقدمۀ همۀ آنها بررسی پای بیمار توسط پزشک است.
• شاخص مچ پا - شایعترین تست برای PAD تستی است که فشار خون در ناحیۀ مچ پا را با فشار خون بازو مقایسه می‌کند.
• اسکن اولتراسوند، آنژیوگرافی، و تستهای خون - نیز ممکن است برای بررسی میزان کلسترول، هموسیستئین، و پروتئین واکنشی C تجویز شود.
• تصویربرداری داپلر و اولتراسوند (دوبلکس) - روشی غیر تهاجمی است که شریان را با استفاده از امواج صوتی تصویربرداری می‌کند و جریان خون را در شریان برای مشخص کردن وجود انسداد اندازه‌گیری می‌نماید.
• آنژیوگرافی توموگرافیک محاسباتی (CT) - یک تست غیر تهاجمی دیگر است که از شکم، لگن، و پاهای بیمار تصویربرداری می‌کند. این تست مشخصاً در مورد بیماران دارای استنت یا پیس‌میکر مفید است.
• آنژیوگرافی شدت مغناطیسی (MRA) - اطلاعاتی مشابه CT اسکن ارائه میدهد اما نیازی به اشعۀ ایکس نیست.
• آنژیوگرافی - این عمل معمولاً برای استفاده به عنوان مکمل اقدامات درمانی در نظر گرفته می‌شود. در طول آنژیوگرام، یک عامل کنتراست به درون شریان تزریق، و از اشعۀ ایکس برای نشان دادن جریان خون و مشخص کردن هر گونه انسداد احتمالی استفاده می‌شود.
عدم تشخیص یا عدم درمان PAD می‌تواند خطرناک باشد. این بیماری می‌تواند به بروز علایم دردناک، از دست دادن پا، افزایش خطر بیماری شریان کرونری، و اترواسکلروزیس کاروتید (باریک شدن شریانهای تحویل خون به مغز) منجر گردد.
از آنجا که مردم دچار PAD در معرض افزایش خطر حملۀ قلب و استروک قرار دارند، "انجمن قلب آمریکا" بیماران را به مراجعۀ مردم به دکتر برای تشخیص و درمان این بیماری تشویق می‌کند.
درمان بیماری شریان پیرامونی
"بنیاد کالج آمریکایی کاردیولوژی و بنیاد قلب آمریکا" (ACCF/AHA) توصیه می‌کنند:
فعالیت ورزشی منظم - این مؤثرترین روش درمان است، و پزشک معمولاً برنامۀ نظارت شدۀ پرورش ورزشی را توصیه می‌کند. بیمار باید ورزش را به تدریج شروع کند. رژیم پیاده‌روی ساده، ورزش‌های مخصوص پا، و برنامۀ ورزش با تردمیل به میزان سه بار در هفته میتوانند علایم بیماری را در طول فقط 4 تا 8 هفته کاهش دهند.
تنظیمات و تغییرات رژیم غذایی - بسیاری از افراد دچار PAD دارای میزان بالای کلسترول هستند. رژیم غذایی دارای مقدار کم چربی اشباع، چربی ترانس، و کلسترول و همچنین مصرف میزان زیادی میوه و سبزیجات می‌تواند به کاهش سطح کلسترول خون کمک کنند.
ترک سیگار - دود سیگار به میزان بسیار زیاد خطر PAD، حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش میدهد. سیگاریها 4 برابر بیشتر از غیر سیگاریها در خطر ابتلا به PAD قرار دارند. توقف مصرف سیگار به کاهش پیشرفت PAD و دیگری بیماریهای مرتبط به قلب کمک می‌کند.
برخی داروها - دکتر ممکن است داروهای رقیق کنندۀ خون و همچنین استاتینها را برای کاهش کلسترول تجویز کند. در یک مطالعۀ منتشر شده در JAMA نشان داده شد که مهار کنندۀ ACE رامپیریل، پیاده‌روی فاقد درد را تا 60 درصد بهبود میبخشد.
ورزش برای لرزش متناوب باید با توجه به این واقعیت در نظر گرفته شود که پیاده‌روی می‌تواند برای بیمار دردناک باشد. برنامۀ ورزشی بر چرخش میان فعالیت و استراحت اصرار دارد.
اگر درمانهای مورد اشاره در بالا به قدر کافی مفید فایده نباشند، دکتر ممکن است انجام آنژیوگرافی را توصیه کند، نوعی اقدام جراحی که برای رفع انسداد یا ترمیم عروق خونی انجام می‌شود.
پیشگیری از بیماری شریان پیرامونی
مخاطب گرفتن ریسک فاکتورهای زیر می‌تواند به پیشگیری از PAD کمک کند:
• تاریخچۀ خانوادگی - اگر شما کسی در خانوادۀ خود دارید که مبتلا به بیماری شریان پیرامونی است، موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
• سیگار - سیگار کشیدن بیش از هر ریسک فاکتور دیگری با توسعۀ بیماری قلبی مرتبط شده است. آنهایی که به طور مرتب سیگار میکشند چهار بار بیش از غیر سیگاریها در خطر ابتلا به PAD در طول عمر خود قرار دارند.
• رژیم غذایی - برنامۀ غذایی خود را بر مبنای مصرف چربی کم، امتناع از چربی اشباع شده، چربی ترانس، کلسترول و نمک تنظیم کنید. میزان زیادی میوه و سبزیجات و فرآورده‌های لبنی کمچرب مصرف کنید. افراد چاق و دارای اضافه وزن نیاز به پیروی از برنامهای زیر نظر پزشک برای کاهش وزن دارند./
Source:
Peripheral artery disease: Symptoms, treatments, and causes
Last updated Thu 18 May 2017
By Sy Kraft B.A.
Reviewed by Debra Sullivan, PhD, MSN, CNE, COI
نظرات (0)