فواید شاتاواری برای باروری در زنان، استرس، یائسگی، و افسردگی - تحقیقات چه می‎گویند؟

• بتانی کدمن، دکتر دِبرا رُز ویلسون
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

شاتاواری یگ گونه مارچوبه است که از قرن‎ها پیش در طب آیوردوایی هند مورد استفاده قرار می‎گیرد.
اعتقاد بر آن است که شاتاواری که به نام‎های دیگری همچون ساتاواری، ساتاوار، یا مارچوبه راسموس (آ. راسموس) نیز شناخته می‎شود، باعث تقویت باروری شده و طیفی از فواید مشخصاً در پیوند با باروری در زنان دارد.
گمان می‎رود که این گیاه دارای ویژگی اداپتوژنیک است، که بدین معنی است که می‎تواند سیستم‎های بدنی را تنظیم کرده و مقاومت در برابر استرس را افزایش دهد.

[مطالب این مقاله:]
• فواید شاتاواری برای سلامت
• تحقیقات دیگر
• عوارض جانبی
• دوز مصرف
• دورنما

فواید شاتاواری برای سلامت
شاتاواری یک مکمل عامه‎پسند است که برای درمان طیفی از علایم به کار می‎رود. شاتاواری را می‎توان در اشکال مختلف قرص، پودر، یا اسانس مایع مورد استفاده قرار داد.
مطالعات اخیر عنوان می‎کنند که ریشه این گیاه دارای شماری از فواید برای سلامت است. به هر حال، پیش از آنکه بتوان استفاده از شاتاواری را برای درمان اختلالات خاص تجویز کرد به تحقیق بیشتری نیاز است و شاتاواری در حال حاضر در پزشکی بالینی مورد استفاده قرار نمی‎گیرد.
تحقیقات عنوانگر آن بوده‎اند که شاتاواری می‎تواند فواید فهرست شده در زیر را برای سلامت در پی داشته باشد:

بهبود سلامت سیستم تولید مثل زنان
شاید رایج‎ترین مورد استفاده سنتی از شاتاواری درمان اختلالات سلامت در زنان مشخصاً اختلالات باروری باشد.
یک مرور بر مطالعات منتشر شده در "زیست‌پزشکی و فارماکوتراپی" در سال 2018 اعلام کرده است که این گیاه می‎تواند در بهبود اختلالاتی مثل عدم تعادل هورمونی و سندرم تخمدان پلی‎کیستیک (PCOS) مفید باشد.

کاهش علایم یائسگی
در کنار استفاده سنتی از شاتاواری برای درمان مشکلات باروری در زنان، تحقیق اخیر عنوان می‏‌کند که ترکیبات طب گیاهی، شامل شاتاواری، می‎توانند باعث کاهش علایم یائسگی شوند.
یک مطالعه در مقیاس کوچک مربوط به سال 2018 اثرات طب گیاهی را بر علایم یائسگی در 117 زن مورد بررسی قرار داده است. پس از گرفتن شاتاواری و سه داروی گیاهی دیگر به مدت 12 هفته، زنان مورد درمان خبر از کاهش علایم گُرگرفتگی و تعریق شبانه در مورد خود دادند اما تفاوتی در سطح هورمون یا سلامت کلی زنان مزبور ایجاد نشد.

اثرات آنتی‎اکسیدان
آنتی‎اکسیدان‎ها از بدن در برابر مضرات ناشی از رادیکال‎های آزاد محافظت می‎کنند، که می‎توانند به صدمات سلولی و توسعه بیماری‏های مختلف شامل سرطان منجر شوند. آنتی‎اکسیدان‎ها همچنین با اثات استرس اکسیداتیو که یک علت دیگر بیماری است مقابله می‎کنند.
یک مرور مربوط به سال 2018 عنوانگر این موضوع است که شاتاواری ممکن است دارای ترکیبات آنتی‎اکسیدان باشد، اگرچه در این مورد به تحقیقات بیشتری بر روی انسان نیاز است. یک مطالعه در سال 2018 پی برده است که بر مبنای برخی شواهد عصاره گیاه مزبور بر روی موش‎ها تأثیرات آنتی‎اکسیدانی داشته است.

اثرات ضد اضطراب
همچنین به شکل سنتی ترکیبات شاتاواری برای مقابله با اضطراب و افسردگی مورد استفاده قرار می‎گرفته است. هیچ مطالعه‎ای در مورد اثرات مزبور بر روی انسان انجام نشده است اگرچه مطالعات انجام شده به تأثیر این ویژگی‌ها بر روی مدل‎های حیوانی صحه گذاشته‎اند.
یک مطالعه منتشر شده در سال 2014 در "نوروبیولوژی سلولی و مولکولی" عنوان می‌کند که شاتاواری اضطراب را در موش‌های صحرایی از طریق برهم‎کنش با سروتونین و سیستم‎های اسید گاما - امینوبوتیریک (GABA) - که در فرآیند اضطراب هم در انسان و هم در موش‌ها دخیل هستند - کاهش می‎دهد.
تحقیق منتشر شده در "فارماکولوژی، بیوشیمی و رفتار" در سال 2009 می‎گوید عصاره شاتاواری دارای اثرات ضد افسردگی در موش‎های صحرایی بوده است.

در مورد استرس بیشتر بخوانیم:

اثرات استرس بر سیستم‌های مختلف بدن

شیردهی از پستان و بارداری
یکی از موادی که تولید شیر را در طول دوره شیردهی از پستان تقویت می‎کند گالاکتاگوگ نام دارد و شاتاواری عموماً برای نیل به این مقصود استفاده می‎شود.
نویسندگان مرور منتشر شده در "ژورنال اُکسنر" در سال 2016 به شواهد متناقضی در این مورد دست یافته‎اند. یک مطالعه خبر از تقویت جریان شیر پس از مصرف مکمل شاتاواری می‎دهد و مطالعه‎ای دیگر هیچ تغییری را در این مورد مشاهده نکرده است.
برای پی بردن به ایمن بودن مصرف مکمل شاتاواری در طول بارداری و شیردهی به تحقیق بیشتری نیاز است. زنان باید در طول این دو دوره پیش از مصرف هر گونه مکمل یا گیاه دارویی با پزشک مشورت کنند.

 تحقیقات دیگر
نتایج حاصل از مطالعات اولیه بر روی موش‌ها و موش‌های صحرایی عنوانگر این بوده‎اند که شاتاواری می‎تواند فواید دیگری نیز برای سلامت در پی داشته باشد، اگرچه این موضوع روشن نیست که آیا استفاده از آن در انسان نیز به نتایج مشابهی ختم می‎شود یا خیر.
فواید مشاهده شده در مورد حیوانات شامل موارد زیر است:
• تقویت فعالیت دیورتیک. یک مطالعه در سال 2010 بر روی موش‌های صحرایی پی برده است که شاتاواری بدون ایجاد عوارض جانبی حاد دارای ویژگی‎های دیورتیک بوده است.
• کاهش دادن قند خون. نتایج یک مطالعه در سال 2007 نشان می‎دهد که شاتاواری ممکن است به حفظ سطح قند خون کمک کند. برخی پژوهشگران بر این باورند که این گیاه دارویی می‎تواند برای مردم دچار دیابت نوع 2 مفید باشد.
• کاهش میزان سرفه. یک مطالعه در سال 2000 نشان داد که عصاره ریشه شاتاواری در کاهش سرفه در موش‌ها مؤثر بوده است. شاتاواری هم‎اندازه کدیین فسفات، که نوعی داروی تجویزی برای سرفه محسوب می‎شود، کارآیی داشت. آب ریشه شاتاواری نیز در بخش‌های گسترده‎ای از کشور هندوستان برای درمان سرفه استفاده می‎شود.
• درمان اسهال. یک مطالعه بر روی موش‌های صحرایی در سال 2005 نشان داد که شاتاواری برای مقابله با اسهال مفید است.
• بهبود اولسرهای گاستریک. یک مطالعه در سال 2005 نشان داد که شاتاواری اولسرهای القاء شده در مری و معده موش‌های صحرایی را درمان کرده است. نویسندگان مطالعه چنین جمع‎بندی کرده‎اند که این گیاه دارویی هم‎اندازه داروی رانیتیدین، که اغلب برای درمان اولسر در انسان به کار می‎رود مؤثر بوده است. به هر حال، نویسندگان مزبور در عین حال می‎نویسند که شاتاواری در درمان اولسرهای القاء شده توسط استرس به آن اندازه موفق نبوده است.

عوارض جانبی شاتاواری
تحقیقات اندکی به بررسی عوارض جانبی شاتاواری در انسان پرداخته‌اند. هر کسی که مکملی را مصرف می‎کند در معرض برخی عوارض جانبی قرار خواهد داشت.
FDA در ایالات متحد آمریکا این مکمل را تحت نظارت یا دستورالعمل‎های خود قرار نمی‎دهد.
احتمال بروز آلرژی نسبت به شاتاواری وجود دارد. کمی پس از مصرف این مکمل فرد دچار آلرژی ممکن است به موارد زیر دچار شود:
• دشواری تنفسی
• خارش چشم یا خارش پوست
• راش یا کهیر
• تند شدن ضربان قلب
• سرگیجه
اگر کسی پس از مصرف شاتاواری دچار هر یک از علایم مزبور شده باشد باید بلافاصله تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد.
اعتقاد بر آن است که شاتاواری دارای خواص دیورتیک است که مانع از بروز قابلیت بدن در جذب سدیم می‎شود. این بدان معنی است که مردم مصرف کننده این مکمل ممکن است در ریسک بالاتری برای کم‎آبی بدن قرار داشته باشند. هر فردی که داروی دیورتیک مصرف می‎کند باید از مصرف شاتاواری خودداری نماید.
این مکمل در عین حال می‎تواند باعث کاهش قند خون شود. مردمی که برای کاهش قند خون از داروهای شیمیایی یا گیاهی استفاده می‎کنند باید از مصرف شاتاواری اجتناب کنند.

دوز مصرف
FDA مکمل‎ها یا داروهای گیاهی را تحت تنظیمات نظارتی خود قرار نمی‎دهد. به همین دلیل، قدرت، کیفیت، و خلوص این مکمل‎ها یا داروهای گیاهی می‎تواند بسیار متفاوت باشد. هیچ توصیه‎ای از سوی FDA در مورد دوز مصرف این مکمل وجود ندارد.
هر کسی می‎تواند شاتاواری را در اشکال قرص، پودر یا مایع خریداری کند. دوز معمول قرص شاتاواری 500 میلی‎گرم است، و فرد می‎تواند روزانه تا دو عدد قرص مزبور را مصرف کند.
دوز مایع عصاره شاتاواری به طور معمول در آب یا آب میوه رقیق شده و تا سه بار در روز خورده می‎شود.
هر کسی که علاقمند به مصرف شاتاواری است باید پیش از مصرف این مکمل با پزشک مشورت کند و مکمل مزبور را از توزیع کنندگان معتبر خریداری نماید.

دورنما
مردم از صدها سال پیش شاتاواری را به عنوان یک داروی گیاهی مصرف می‎کرده‏اند. در هر حال، هنوز هیچ‎گونه شواهد کافی برای حمایت از کاربرد شاتاواری به عنوان یک دارو وجود ندارد.
اگرچه مصرف شاتاواری در مقادیر کم ایمن به نظر می‎رسد، احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف آن در دوره بارداری یا در دوزهای بالا وجود دارد.
پیش از تهیه این مکمل و مصرف آن مشورت با پزشک در مورد فواید و ریسک‎های مرتبط الزامی است./

Source:
Medical News Today
What are the health benefits of shatavari?
Last reviewed Wed 6 June 2018
By Bethany Cadman
Reviewed by Debra Rose Wilson, PhD, MSN, RN, IBCLC, AHN-BC, CHT