• بتانی کدمن، دکتر دِبرا رُز ویلسون
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
شاتاواری یگ گونه مارچوبه است که از قرن‌ها پیش در طب آیوردوایی هند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اعتقاد بر آن است که شاتاواری که به نام‌های دیگری همچون ساتاواری، ساتاوار، یا مارچوبه راسموس (آ. راسموس) نیز شناخته می‌شود، باعث تقویت باروری شده و طیفی از فواید مشخصاً در پیوند با باروری در زنان دارد.
گمان می‌رود که این گیاه دارای ویژگی اداپتوژنیک است، که بدین معنی است که می‌تواند سیستم‌های بدنی را تنظیم کرده و مقاومت در برابر استرس را افزایش دهد.
[مطالب این مقاله:]
• فواید شاتاواری برای سلامت
• تحقیقات دیگر
• عوارض جانبی
• دوز مصرف
• دورنما
فواید شاتاواری برای سلامت
شاتاواری یک مکمل عامه‌پسند است که برای درمان طیفی از علایم به کار می‌رود. شاتاواری را می‌توان در اشکال مختلف قرص، پودر، یا اسانس مایع مورد استفاده قرار داد.
مطالعات اخیر عنوان می‌کنند که ریشه این گیاه دارای شماری از فواید برای سلامت است. به هر حال، پیش از آنکه بتوان استفاده از شاتاواری را برای درمان اختلالات خاص تجویز کرد به تحقیق بیشتری نیاز است و شاتاواری در حال حاضر در پزشکی بالینی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
تحقیقات عنوانگر آن بوده‌اند که شاتاواری می‌تواند فواید فهرست شده در زیر را برای سلامت در پی داشته باشد:
بهبود سلامت سیستم تولید مثل زنان
شاید رایج‌ترین مورد استفاده سنتی از شاتاواری درمان اختلالات سلامت در زنان مشخصاً اختلالات باروری باشد.
یک مرور بر مطالعات منتشر شده در "زیست‌پزشکی و فارماکوتراپی" در سال 2018 اعلام کرده است که این گیاه می‌تواند در بهبود اختلالاتی مثل عدم تعادل هورمونی و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) مفید باشد.
کاهش علایم یائسگی
در کنار استفاده سنتی از شاتاواری برای درمان مشکلات باروری در زنان، تحقیق اخیر عنوان می‌کند که ترکیبات طب گیاهی، شامل شاتاواری، می‌توانند باعث کاهش علایم یائسگی شوند.
یک مطالعه در مقیاس کوچک مربوط به سال 2018 اثرات طب گیاهی را بر علایم یائسگی در 117 زن مورد بررسی قرار داده است. پس از گرفتن شاتاواری و سه داروی گیاهی دیگر به مدت 12 هفته، زنان مورد درمان خبر از کاهش علایم گُرگرفتگی و تعریق شبانه در مورد خود دادند اما تفاوتی در سطح هورمون یا سلامت کلی زنان مزبور ایجاد نشد.
اثرات آنتی‌اکسیدان
آنتی‌اکسیدان‌ها از بدن در برابر مضرات ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند، که می‌توانند به صدمات سلولی و توسعه بیماریهای مختلف شامل سرطان منجر شوند. آنتی‌اکسیدان‌ها همچنین با اثات استرس اکسیداتیو که یک علت دیگر بیماری است مقابله می‌کنند.
یک مرور مربوط به سال 2018 عنوانگر این موضوع است که شاتاواری ممکن است دارای ترکیبات آنتی‌اکسیدان باشد، اگرچه در این مورد به تحقیقات بیشتری بر روی انسان نیاز است. یک مطالعه در سال 2018 پی برده است که بر مبنای برخی شواهد عصاره گیاه مزبور بر روی موش‌ها تأثیرات آنتی‌اکسیدانی داشته است.
اثرات ضد اضطراب
همچنین به شکل سنتی ترکیبات شاتاواری برای مقابله با اضطراب و افسردگی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. هیچ مطالعه‌ای در مورد اثرات مزبور بر روی انسان انجام نشده است اگرچه مطالعات انجام شده به تأثیر این ویژگی‌ها بر روی مدل‌های حیوانی صحه گذاشته‌اند.
یک مطالعه منتشر شده در سال 2014 در "نوروبیولوژی سلولی و مولکولی" عنوان می‌کند که شاتاواری اضطراب را در موش‌های صحرایی از طریق برهم‌کنش با سروتونین و سیستم‌های اسید گاما - امینوبوتیریک (GABA) - که در فرآیند اضطراب هم در انسان و هم در موش‌ها دخیل هستند - کاهش می‌دهد.
تحقیق منتشر شده در "فارماکولوژی، بیوشیمی و رفتار" در سال 2009 می‌گوید عصاره شاتاواری دارای اثرات ضد افسردگی در موش‌های صحرایی بوده است.
شیردهی از پستان و بارداری
یکی از موادی که تولید شیر را در طول دوره شیردهی از پستان تقویت می‌کند گالاکتاگوگ نام دارد و شاتاواری عموماً برای نیل به این مقصود استفاده می‌شود.
نویسندگان مرور منتشر شده در "ژورنال اُکسنر" در سال 2016 به شواهد متناقضی در این مورد دست یافته‌اند. یک مطالعه خبر از تقویت جریان شیر پس از مصرف مکمل شاتاواری می‌دهد و مطالعه‌ای دیگر هیچ تغییری را در این مورد مشاهده نکرده است.
برای پی بردن به ایمن بودن مصرف مکمل شاتاواری در طول بارداری و شیردهی به تحقیق بیشتری نیاز است. زنان باید در طول این دو دوره پیش از مصرف هر گونه مکمل یا گیاه دارویی با پزشک مشورت کنند.
تحقیقات دیگر
نتایج حاصل از مطالعات اولیه بر روی موش‌ها و موش‌های صحرایی عنوانگر این بوده‌اند که شاتاواری می‌تواند فواید دیگری نیز برای سلامت در پی داشته باشد، اگرچه این موضوع روشن نیست که آیا استفاده از آن در انسان نیز به نتایج مشابهی ختم می‌شود یا خیر.
فواید مشاهده شده در مورد حیوانات شامل موارد زیر است:
• تقویت فعالیت دیورتیک. یک مطالعه در سال 2010 بر روی موش‌های صحرایی پی برده است که شاتاواری بدون ایجاد عوارض جانبی حاد دارای ویژگی‌های دیورتیک بوده است.
• کاهش دادن قند خون. نتایج یک مطالعه در سال 2007 نشان می‌دهد که شاتاواری ممکن است به حفظ سطح قند خون کمک کند. برخی پژوهشگران بر این باورند که این گیاه دارویی می‌تواند برای مردم دچار دیابت نوع 2 مفید باشد.
• کاهش میزان سرفه. یک مطالعه در سال 2000 نشان داد که عصاره ریشه شاتاواری در کاهش سرفه در موش‌ها مؤثر بوده است. شاتاواری هم‌اندازه کدیین فسفات، که نوعی داروی تجویزی برای سرفه محسوب می‌شود، کارآیی داشت. آب ریشه شاتاواری نیز در بخش‌های گسترده‌ای از کشور هندوستان برای درمان سرفه استفاده می‌شود.
• درمان اسهال. یک مطالعه بر روی موش‌های صحرایی در سال 2005 نشان داد که شاتاواری برای مقابله با اسهال مفید است.
• بهبود اولسرهای گاستریک. یک مطالعه در سال 2005 نشان داد که شاتاواری اولسرهای القاء شده در مری و معده موش‌های صحرایی را درمان کرده است. نویسندگان مطالعه چنین جمع‌بندی کرده‌اند که این گیاه دارویی هم‌اندازه داروی رانیتیدین، که اغلب برای درمان اولسر در انسان به کار می‌رود مؤثر بوده است. به هر حال، نویسندگان مزبور در عین حال می‌نویسند که شاتاواری در درمان اولسرهای القاء شده توسط استرس به آن اندازه موفق نبوده است.
عوارض جانبی شاتاواری
تحقیقات اندکی به بررسی عوارض جانبی شاتاواری در انسان پرداخته‌اند. هر کسی که مکملی را مصرف می‌کند در معرض برخی عوارض جانبی قرار خواهد داشت.
FDA در ایالات متحد آمریکا این مکمل را تحت نظارت یا دستورالعمل‌های خود قرار نمی‌دهد.
احتمال بروز آلرژی نسبت به شاتاواری وجود دارد. کمی پس از مصرف این مکمل فرد دچار آلرژی ممکن است به موارد زیر دچار شود:
• دشواری تنفسی
• خارش چشم یا خارش پوست
• راش یا کهیر
• تند شدن ضربان قلب
• سرگیجه
اگر کسی پس از مصرف شاتاواری دچار هر یک از علایم مزبور شده باشد باید بلافاصله تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد.
اعتقاد بر آن است که شاتاواری دارای خواص دیورتیک است که مانع از بروز قابلیت بدن در جذب سدیم می‌شود. این بدان معنی است که مردم مصرف کننده این مکمل ممکن است در ریسک بالاتری برای کم‌آبی بدن قرار داشته باشند. هر فردی که داروی دیورتیک مصرف می‌کند باید از مصرف شاتاواری خودداری نماید.
این مکمل در عین حال می‌تواند باعث کاهش قند خون شود. مردمی که برای کاهش قند خون از داروهای شیمیایی یا گیاهی استفاده می‌کنند باید از مصرف شاتاواری اجتناب کنند.
دوز مصرف
FDA مکمل‌ها یا داروهای گیاهی را تحت تنظیمات نظارتی خود قرار نمی‌دهد. به همین دلیل، قدرت، کیفیت، و خلوص این مکمل‌ها یا داروهای گیاهی می‌تواند بسیار متفاوت باشد. هیچ توصیه‌ای از سوی FDA در مورد دوز مصرف این مکمل وجود ندارد.
هر کسی می‌تواند شاتاواری را در اشکال قرص، پودر یا مایع خریداری کند. دوز معمول قرص شاتاواری 500 میلی‌گرم است، و فرد می‌تواند روزانه تا دو عدد قرص مزبور را مصرف کند.
دوز مایع عصاره شاتاواری به طور معمول در آب یا آب میوه رقیق شده و تا سه بار در روز خورده می‌شود.
هر کسی که علاقمند به مصرف شاتاواری است باید پیش از مصرف این مکمل با پزشک مشورت کند و مکمل مزبور را از توزیع کنندگان معتبر خریداری نماید.
دورنما
مردم از صدها سال پیش شاتاواری را به عنوان یک داروی گیاهی مصرف میکردهاند. در هر حال، هنوز هیچ‌گونه شواهد کافی برای حمایت از کاربرد شاتاواری به عنوان یک دارو وجود ندارد.
اگرچه مصرف شاتاواری در مقادیر کم ایمن به نظر می‌رسد، احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف آن در دوره بارداری یا در دوزهای بالا وجود دارد.
پیش از تهیه این مکمل و مصرف آن مشورت با پزشک در مورد فواید و ریسک‌های مرتبط الزامی است./
Source:
Medical News Today
What are the health benefits of shatavari?
Last reviewed Wed 6 June 2018
By Bethany Cadman
Reviewed by Debra Rose Wilson, PhD, MSN, RN, IBCLC, AHN-BC, CHT
