جوانه گندم یا خون سبز - فواید، خطرات و عوارض جانبی

• زاؤن ویلینز، دکتر ناتالی اُلسن
• ترجمه هستی فراست‌فر

جوانه گندم گیاهی است که نسبت نزدیکی با گندم دارد. جوانه گندم برای نسل‎های نسل نقشی در طب گیاهی و درمان همه‎جانبه ایفا کرده است.
جوانه گندم به شکل زودهنگام در روند رشدش و پیش از رسیدن به ابعاد کامل در فاصلۀ 7 تا 10 روز پس از جوانه زدن خرمن می‎شود. این گیاه که مقدمتاً به عنوان یونجه یا علف برای چرای حیوانات کاشته می‌شود، چندین فایدۀ مختلف برای سلامت انسان در بر دارد.
جوانه گندم گاهی از اوقات به دلیل مقادیر بالای کلروفیل که به فرآورده‌های آن رنگ تیره غیر متعارفی می‎دهد، "خون سبز" نامیده می‌شود.
مطالب این مقاله:
• جوانه گندم چیست؟
• فواید جوانه گندم
• اجزاء تغذیه‎ای جوانه گندم
• خطرات
• طعم‎دهی و ایده‎هایی برای مصرف
• پیام همراه

جوانه گندم چیست؟
در دهۀ 1930 شیمی‎دان کشاورزی به نام چارلز اف. شنابل / Charles F. Schnabel از جوانۀ گیاهان برای نجات جوجه مرغ‌‎های در حال مرگ استفاده کرد. جوجه‎ها زنده ماندند و نسبت به دیگر مرغ‌ها تخم‌های بیشتری هم گذاشتند.
کواکر کوتس و دیگر کمپانی‌ها بودجه‏ای برای تحقیق در مورد فواید آن اختصاص دادند و خیلی زود مکمل‎های جوانه گندم، آب میوه و پودر آن به شکل گسترده به بازار آمد. حامیان جوانه گندم می‎گویند که تراکم مواد مغذی این گیاه است که باعث بهبود سلامت می‎شود و مکمل‎های تغذیه‎ای آن را پیشنهاد می‎کنند.
وقتی مردم این گیاه را به صورت خام مصرف می‎کنند معمولاً آن را همانند یک میوه مورد مصرف قرار می‎دهند. پودر جوانه گندم نیز به صورت کپسول، سوسپانسیون مایع یا پودرهای اضافه شده به انواع کلوچه در دسترس است.

فواید جوانه گندم
برخی از فواید جوانه گندم شامل موارد زیر است:

آنتی‎اکسیدان و ضد التهاب
برخی مطالعات نشان داده‎اند که جوانه گندم به علت برخوردار بودن از ویتامین‌های A و C و E به عنوان یک آنتی‎اکسیدان عمل می‎کند.
آنتی‎اکسیدان‌ها باعث خنثی شدن اثرات رادیکال‌های آزاد می‎شوند. رادیکال‎های آزاد با سالخوردگی و دیگر مشکلات سلامت مثل سرطان مرتبط شده‎اند. آنتی‎اکسیدان به مقابله با التهاب مزمن کمک می‎کند که می‎تواند در واکنش سیستم ایمنی به بافت‌های مشخصاً سالم در مواردی مثل ارتریت، مشکلات معده، مشکلات پوستی بروز یابد. آنتی‎اکسیدان‌ها می‎توانند حتی در مورد مشکلات سلامت روانی مثل افسردگی مفید باشند.
بسیاری از فواید سلامت جوانه گندم ممکن است به علت نقش آنتی‎اکسیدانی آن باشد. بنابراین جوانه گندم می‎تواند فوایدی مشابه دیگر غذاهای بر پایۀ گیاهان در اختیار ما قرار دهد.

پیشگیری از سرطان و درمان آن
همانند دیــگر آنتی‎اکسیدان‌ها، جوانه گندم شاید در پیشگیری از سرطان مفید باشد. این گیاه همچنین می‎تواند به عنوان مکمل در درمان‎های مرسوم سرطان نقش ایفا کند. یک مطالعه در سال 2017 پی برد که جوانه گندم می‎تواند رشد سرطان دهان را کُند کند.
مطالعات دیگر هم به جمع‎بندی‎های مشابهی رسیده‎اند. برای مثال، یک مطالعه در سال 2015 پی برده است که جوانه گندم باعث کند شدن رشد سرطان رودۀ بزرگ و نیز سبب مرگ برخی سلول‎های سرطانی می‎شود.
جوانه گندم همچنین می‎تواند اثرات شیمی درمانی را بهبود بخشد. یک مطالعه دریافته است که جوانه گندم می‌تواند اثرات جانبی مرتبط به شیمی درمانی را کاهش دهد.

مقابله با عفونت‌ها
برخی مطـــالعات به این نتیجه رسیده‎اند که جوانه گندم می‎تواند باعث از بین رفتن بعضی عفونت‎ها و کند کردن رشد آنها شود. این ویژگی خاصه می‎تواند در درمان عفونت‎های مقاوم در برابر آنتی‎بیوتیک یا در مورد مردمی که دچار حساسیت نسبت به آنتی‎بیوتیک هستند، مفید باشد.
یک مطالعه در سال 2015 که در محیط آزمایشگاهی صورت گرفت پی برده است که جوانه گندم دارای اجزاء ضد میکربی است که می‎توانند با برخی عفونت‎های استرپتوکوکی و همچنین برخی اشکال باکتری موسوم به لاکتوباسیلوس مقابله کنند. باکتری لاکتوباسیلوس نقشی در بسیاری از عفونت‎ها شامل عفونت‎های دندان ایفا می‎کند.

درمان اختلالات گوارشی
طبیبان طب سنتی از دیرباز جوانه گندم را برای کاهش درد معده و مدیریت مشکلات جزئی دستگاه گوارش مثل اسهال معمولی به کار برده‎اند.
به نظر می‎رسد که فواید گوارشی جوانه گندم باید بخشاً به علت محتوی فیبر این گیاه باشد. جوانه گندم فاقد گلوتن است که این ویژگی آن را به گزینۀ مناسبی برای مردم دچار عارضۀ عدم تحمل گلوتن تبدیل می‎کند.
برخی تحقیقات عنوان می‎کنند که جوانه گندم ممکن است مشخصاً برای درمان کولیت اولسراتیو مفید باشد. در مقایسه با دارونما، چنین به نظر می‎رسد که جوانه گندم درد و دیگر علایم را در برخی از مردم دچار بیماری مزبور کاهش می‎دهد.
برای مردمی که با استفاده از درمان‎های مرسوم بهبود نمی‎یابند شاید جوانه گندم جایگزینی برای مداوا باشد.

پیشگیری از دیابت و درمان آن
تحقیقات پی برده‎اند که جوانه گندم ممکن است برای بیماران دیابتی مفید باشد. برای مثال یک مطالعه در سال 2014 روی موش‌های صحرایی پی برده است که جوانه گندم باعث افزایش سطح انسولین می‎شود، که این به کاهش گلوکز خون کمک می‎کند. از طریق مقابله با التهاب، جوانه گندم همچنین می‎تواند اثرات جانبی دیابت را کاهش دهد.
تحقیقات مقدماتی به توانایی جوانه گندم برای مقابله با چاقی اشاره دارند. چاقی یکی از ریسک فاکتورهای دیابت محسوب می‎شود و می‎تواند عوارض جانبی این بیماری را تشدید کند.

اجزاء تغذیه‎ای
در کنار فواید آن برای سلامت، جوانه گندم دارای شماری مواد مغذی است که به عنوان بخشی از یک تغذیۀ متعادل و متوازن ضروری محسوب می‎شوند.
جوانه گندم دارای کالری اندکی است اما منبع خوبی برای تأمین پروتئین به شمار می‎رود. به هر حال جوانه گندم یک منبع پروتئینی کامل نیست. همانند اغلب غذاهای گیاهی، جوانه گندم یک منبع عالی برای تأمین فیبر است که می‎تواند به کاهش گلوکز خون کمک کند. جوانه گندم همچنین قادر است تا به هضم سالم غذا کمک کند و احساس سیری را زمان طولانی‎تری دوام دهد.
جوانه گندم منبع خوبی برای تأمین ویتامین‌های A، C، E و K و نیز ویتامین ‎ B6، زینک (روی)، آهن، سلنیوم، و منگنز است.

خطرات
مردمی که نسبت به گیاهان دیگر دچار آلرژی هستند ممکن است همین واکنش را در مورد جوانه گندم نیز نشان دهند. به همین ترتیب به علت آلودگی متقابل و گرده‎افشانی متقابل، این امکان وجود دارد که جوانه گندم حاوی گردۀ گیاهان دیگر باشد.
مردم دچار آلرژی گیاهی باید پیش از مصرف جوانه گندم با پزشک مشورت کنند.

اثرات جانبی
برخی از مردم پس از مصرف جوانه گندم دچار تهوع یا یبوست می‎شوند، که شاید دلیل آن وجود مقدار زیاد فیبر در جوانه گندم باشد. مردم دارای تاریخچۀ ابتلا به یبوست باید پیش از مصرف جوانه گندم با پزشک مشورت کنند.
برخی از اوقات اشکال خام جوانه گندم آلوده به کپک یا باکتری است. در صورتی که آماده‌سازی جوانه گندم در محیط خانه انجام می‎شود باید آن را به دقت شست تا آلودگی‎های احتمالی برطرف گردد.
در هنگامی که مکمل‎های جوانه گندم مصرف می‎شود، باید آنها را صرفاً از فروشندگان معتبر خریداری کرد.

طعم‌دهی و ایده‎هایی برای مصرف
جوانه گندم طعم علف دارد و طعم آن می‌‏تواند بر دیگر طعم‎ها غلبه کند.

چگونه طعم جوانه گندم را بهتر کنیم
مخلوط کردن جوانه گندم در یک ترکیب همچنان ممکن است معجونی به ما ارائه دهد که طعم و بوی چمن در آن غلبه دارد. اما مخلوط کردن جوانه گندم با دیگر مخلفات دارای طعم و بوی قوی مثل آناناس یا مرکبات می‎تواند به ایجاد تعادل در طعم و مزه کمک کند.

راه‎های مصرف جوانه گندم
برخی از مردم مصرف جوانه گندم را در اشکال کپسول شدۀ پودر آن ترجیح می‎دهند. این شکل از جوانه گندم تقریباً طعم آن را از بین می‎برد و مصرف دوز روزانۀ آن را آسان‌تر می‎کند.
برخی از سازندگان مکمل جوانه گندم آن را با استفاده از طعم دهنده‎هایی شامل مرکبات و دیگر طعم‎های شاخص در قالب کپسول و قرص ارائه می‎دهند.
برای مردمی که ترجیح می‎دهند جوانه گندم را به عنوان جزئی از یک ترکیب چند ماده‎ای مصرف نکنند، این قرص‎ها و کپسول‌های طعم‎دار شاید انتخاب مناسبی باشند.

پیام همراه
بسیاری از مطالعات انجام شده در مورد فواید جوانه گندم به نتایج نویدبخشی دست یافته‌اند اما این مطالعات دارای طراحی مناسبی نبوده‎اند. این بدان معنی است که نمی‎توان با قاطعیت اعلام کرد که جوانه گندم می‎تواند از برخی اختلالات پزشکی پیشگیری کرده یا آنها را درمان کند.
از آنجا که اغلب مردم جوانه گندم را به خوبی تحمل می‎کنند، استفاده از آن در کنار دیگر داروهای خوراکی ایمن محسوب می‎شود. هیچ‎کس نباید از جوانۀ گندم به عنوان جانشینی برای درمان پزشکی استفاده کند. برای آزمایش فواید جوانه گندم یک ترکیب روزانه از آن یا مکمل‎های در دسترس را امتحان کنید.
از آنجا که تحقیقات در این مورد ادامه دارد ممکن است این نکته روشن شود که جوانه گندم داروی پزشکی مؤثری برای برخی اختلالات پزشکی است. به هر جهت در حال حاضر نتایج در این مورد قطعی نیستند./

Source:
What are the benefits of wheatgrass?
Last reviewed Sun 3 December 2017
By Zawn Villines
Reviewed by Natalie Olsen, RD, LD, ACSM EP-C