ادنوکارسینوم درجا: انواع، تشخیص، ریسک فاکتورها و درمان

در این مقاله:
• ادنوکارسینوم درجا چیست؟
• انواع مختلف ادنوکارسینوم درجا کدامند؟
• ادنوکارسینوم درجا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
• ریسک فاکتورهای ابتلاء به ادنوکارسینوم درجا کدامند؟
• ریسک فاکتورهای ادنوکارسینوم درجا، سرویکال
• گزینه‎‌های درمانی کنونی کدامند؟
• دورنما برای مردم دچار ادنوکارسینوم درجا
• خلاصه

مرحله‌بندی سرطان بر مبنای میزان رشد و گسترش آن به ارگان‌های دیگر صورت می‌گیرد. گاهی از اوقات سرطان به صورتی بسیار پیش‌هنگام برای مرحله‌بندی شناسایی می‌گردد. این وضعیت "درجا" خوانده می‌شود و زمانی بروز می‌کند که سلول‌های غیر نرمالی که هنوز سرطانی نشده‌اند یافت می‌شوند.
وقتی چنین سلول‌هایی در سلول‌های ارگان‌های تولید کننده مخاط یافت می‌شوند، این شرایط به عنوان ادنوکارسینوما درجا (ادنوکارسینوم درجا) نامیده می‌شود.
از آنجا که ادنوکارسینوم درجا هنوز سرطان نشده است باعث ایجاد علایمی نمی‌شود و وقتی شناسایی گردد به طور معمول بسیار درمان‌پذیر است.

ادنوکارسینوم درجا چیست؟
ادنوکارسینوما (ادنوکارسینوم) نوعی سرطان است که در غدد ایجادگر مخاط شروع می‌شود. بدن انسان در چند ارگان شامل موارد فهرست زیر مخاط تولید می‌کند:
• رحم
• سرویکس
• ریه
• کولون
• لوزالمعده
ادنوکارسینوم درجا (AIS) به این معنی است که سلول‌های غیر نرمال در این غدد تولید کننده مخاط وجود دارند اما هنوز سرطان‌زا نشده‌ و گسترش نیافته‌اند. در صورت عدم درمان این سلول‌ها می‌توانند سرطانی شوند.
به ادنوکارسینوم درجا گاهی از اوقات زیر عنوان سرطان مرحله صفر اشاره می‌شود.

انواع مختلف ادنوکارسینوم درجا کدامند؟
شخص ممکن است در هر ارگان دارای غدد تولیدگر مخاط دچار ادنوکارسینوم درجا شود. به هر حال، این بیماری عموماً در گردن رحم، ریه‌ها، لوزالمعده و کولون یافت می‌شود.

ادنوکارسینوم درجا، سرویکال
ادنوکارسینوم درجا سرویکال شایع‌ترین نوع ادنوکارسینوم درجا است. این بیماری زمانی بروز می‌کند که سلول‌های غیر نرمال در غدد تولید کننده مخاط سرویکس شکل می‌گیرند.
اگرچه در صورت عدم درمان ادنوکارسینوم درجا سرویکال در نهایت به سرطان سرویکال تبدیل می‌شود سلول‌های غیر نرمال هنوز سرطانی نیستند و گسترش نیافته‌اند.
این اختلال اغلب در زنان سنین میانه تا اواخر سال‌های سی زندگی تشخیص داده می‌شود.

ادنوکارسینوم درجا، ریه
ادنوکارسینوم درجا ریه زمانی بروز می‌کند که یک تومور به اندازه کمتر از 3 سانتی‌متر در غدد تولید کننده مخاط ریه‌ها شکل می‌گیرد. سلول‌های این تومور سرطانی نیستند و رشد و گسترش پیدا نکرده‌اند.
به مرور زمان در صورت عدم خارج کردن این تومور، امکان سرطان ریه وجود خواهد داشت.

ادنوکارسینوم درجا، پانکراتیک
ادنوکارسینوم درجا پانکراتیک زمانی بروز می‌کند که تومورهای کوچکی در غدد مولد مخاط در لوزالمعده ایجاد می‌شوند. این تومور محدود به غده مزبور است و از سلول‌های غیر نرمالی ایجاد می‌گردد که هنوز سرطانی نشده‌اند.
درست مثل ادنوکارسینوم درجا ریه، در صورت عدم درمان این تومور کوچک می‌تواند به سرطان پانکراتیک تبدیل گردد.

ادنوکارسینوم درجا، کولون
به ادنوکارسینوم درجا کولون اغلب زیر عنوان مرحله صفر ادنوکارسینوم کولورکتال اشاره می‌شود. این اختلال زمانی سروع می‌شود که یک تومور کوچک غیر سرطانی در غده مولد مخاط کولون رشد می‌کند. در صورت عدم درمان این تومور می‌تواند به سرطان کولورکتال تبدیل گردد.

ادنوکارسینوم درجا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اکثر افراد دچار هر نوعی از ادنوکارسینوم درجا فاقد علامتند. ادنوکارسینوم درجا اغلب در طول غربالگری یا تست‌های تصویربرداری غیر مرتبط شناسایی می‌شود. برای مثال امکان آن هست که ادنوکارسینوم درجا سرویکال در طول یک تست روتین پاپ اسمیر و غربالگری سرطان سرویکال کشف شود.
وقتی یک مورد ادنوکارسینوم درجا یافته شود پزشک احتمالاً اقدام به بیوپسی را در دستور کار قرار می‌دهد. در بیوپسی تکه کوچکی از بافت از ارگان تحت تأثیر خارج می‌شود. این نمونه برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌گردد.
در صورتی که مشخص شود سلول‌ها سرطانی نبوده و در حال رشد نیستند شخص مبتلاء به ادنوکارسینوم درجا تشخیص داده خواهد شد.

ریسک فاکتورهای ابتلاء به ادنوکارسینوم درجا کدامند؟
ریسک فاکتورهای ادنوکارسینوم درجا همان‌هایی هستند که به عنوان ریسک فاکتورهای معمول سرطان در ارگان‌های تحت تأثیر ادنوکارسینوم درجا مطرحند. این بدان معنی است که ریسک فاکتورها به نوع ادنوکارسینوم درجا بستگی دارند.
به هر حال یک ریسک فاکتور وجود دارد که تمامی انواع ادنوکارسینوم درجا در آن مشترکند. مصرف دخانیات ریسک ادنوکارسینوم درجا و تمامی انواع سرطان را افزایش می‌دهد.
ریسک فاکتورهای خاص هر نوع ادنوکارسینوم درجا در ادامه فهرست شده‌اند.

ریسک فاکتورهای ادنوکارسینوم درجا، سرویکال
• عفونت پاپیلوماویروس انسانی (HPV)
• عفونت HPV-16 یا HPV-18 درمان نشده
• اختلال سیستم ایمنی بدن
• ویروس HIV
• مصرف دخانیات (سیگار، سیگارت، و...)

ریسک فاکتورهای ادنوکارسینوم درجا، ریه
• مصرف دخانیات
• دود غیر مستقیم مواد دخانی
• قرار گرفتن در معرض تماس با موادی مثل رادون، دود اگزوز اتومبیل‌های دیزلی، ارسنیک یا آزبست
• تاریخچه خانوادگی سرطان ریه
• تاریخچه شخصی سرطان ریه
• تاریخچه اشعه درمانی برای قفسه سینه

ریسک فاکتورهای ادنوکارسینوم درجا، پانکراتیک
• دخانیات
• استفاده از محصولات فاقد دود تنباکو
• دیابت
• چاقی
• تاریخچه خانوادگی سرطان پانکراتیک
• جهش‌های ژنی وراثتی
• پانکراتیت مزمن
• قرار گرفتن در معرض تماس با مواد شیمیایی مورد استفاده در نظافت و فلزکاری
• سن بالای 45 سال

ریسک فاکتورهای ادنوکارسینوم درجا کولون
• مصرف دخانیات
• پرنوشی الکل
• خوردن غذاهای دارای چربی زیاد و فیبر کم
• کافی نبودن ورزش فیزیکی
• چاقی
• تاریخچه ابتلاء به اختلالات مزمن روده یا کولون مثل سندرم روده تحریک‌پذیر یا بیماری کرون
• تاریخچه خانوادگی سرطان کولون
• جهش‌های ژنتیک ارثی
• تاریخچه شخصی سرطان کولون یا پولیپ کولون
• تاریخچه اشعه درمانی برای معده
• دیابت
• سن بالای 50 سال

گزینه‎‌های درمانی کنونی کدامند؟
ادنوکارسینوم درجا بسیار درمان‌پذیر است. هدف درمان خارج کردن سلول‌های غیر نرمال پیش از چرخش آنها به سمت سرطان‌زایی است. این کار از طریق عمل جراحی سلول‌ها یا تومور مورد اشاره صورت می‌گیرد. این نوع جراحی را اغلب می‌توان به صورت لاپاروسکپی انجام داد.

درمان ادنوکارسینوم درجا، سرویکال
درمان اکثر انواع ادنوکارسینوم درجا شامل صرف خارج کردن تومور ادنوکارسینوم درجا است، اما درمان ادنوکارسینوم درجا سرویکال کمی متفاوت است. درمان ادنوکارسینوم درجا به چند عامل مختلف بستگی دارد.
مرحله اول خارج کردن سلول‌های غیر نرمال از طریق اقدامی به برش یا قطع است. پس از این اقدام پزشک و بیمار در مقابل چند گزینه قرار خواهند گرفت.
در اغلب موارد پزشکان برای پیشگیری از برگشت سرطان سرویکال عمل هیسترکتومی انجام می‌دهند. به هر حال اگر زنی مایل باشد که در آینده بچه‌دار شود نیاز خواهد داشت تا روش دیگری را در پیش بگیرد.
در این مورد زنان برای پایش رشد سلول‌های غیر نرمال مکرراً مورد بررسی قرار می‌گیرند. این تست شامل پاپ اسمیر، تست پاپیلوماویروس انسانی و بیوپسی بافت اندوسرویکال می‌شود.
برای بسیاری از زنان دچار ادنوکارسینوم درجا سرویکال این مورد تصمیمی پیچیده محسوب می‌شود. پزشک و بیمار می‌توانند با یکدیگر در مورد تمامی فرجام‌های ممکن مشورت کرده و بهترین انتخاب را انجام دهند.

دورنما برای مردم دچار ادنوکارسینوم درجا
ادنوکارسینوم درجا یک شکل سرطان است که به صورت بسیار زودهنگام در فرآیند رشد خود شناسایی می‌شود. وقتی کسی دچار ادنوکارسینوم درجا باشد سلول‌های غیر نرمال در بدن او هنوز سرطانی نشده و باعث ایجاد علامت نمی‌شوند.
علت عالی بودن دورنما برای ادنوکارسینوم درجا همین تشخیص زودرس است. وقتی ادنوکارسینوم درجا تحت درمان قرار گیرد، سلول‌ها هرگز سرطانی نخواهند شد و بیمار به ریکاوری کامل دست خواهد یافت.

خلاصه
ادنوکارسینوم درجا در هر یک از ارگان‌های تولید کننده مخاط در بدن امکان بروز دارد. این اختلال به طور معمول در سرویکس، لوزالمعده، ریه و کولون دیده می‌شود.
ادنوکارسینوم درجا فاقد هر گونه علامت است و در حالت نرمال در طول غربالگری یا تست‌های تصویربرداری برای اختلالات دیگر شناسایی می‌شود.
ادنوکارسینوم درجا از طریق خارج کردن سلول‌ها غیر نرمال پیش از سرطانی شدن آنها درمان می‌شود. شخص دچار ادنوکارسینوم درجا می‌تواند در صورت درمان سریع و کامل به طور کامل بهبود یابد./

ادنوکارسینوم درجا: انواع، تشخیص، ریسک فاکتورها و درمان
کریستینا چون، اس. بهرینگ
ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Healthline
Understanding Adenocarcinoma In Situ
Medically reviewed by Christina Chun, MPH —
Written by S. Behring
On April 27, 2021