• علایم سرطان لوزالمعده
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• علل سرطان لوزالمعده
• ریسک فاکتورهای سرطان لوزالمعده
• عوارض سرطان لوزالمعده
• پیشگیری از سرطان لوزالمعده
• تشخیص سرطان لوزالمعده
• درمان سرطان لوزالمعده
سرطان لوزالمعده [سرطان پانکراتیت یا سرطان پانکراس] در بافتهای لوزالمعده شروع می‌شود. لوزالمعده آنزیم‌هایی ترشح می‌کند که به عمل گوارش کمک می‌کنند و هورمون‌هایی که به مدیریت قند خون یاری می‌دهند.
سرطان پانکراتیک معمولاً به سرعت به ارگان‌های مجاور سرایت می‌کند. این سرطان به ندرت در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود. اما در مورد برخی مردم دچار کیست‌های پانکراتیک یا تاریخچه خانوادگی سرطان لوزالمعده، برخی تست‌های غربالگری ممکن است به کشف زودهنگام مشکل کمک کند. یک نشانه سرطان لوزالمعده دیابت است به ویژه زمانی که به همراه کاهش وزن، یرقان یا درد در قسمت بالای شکم که به پشت سرایت می‌کند، بروز نماید.
درمان شامل عمل جراحی، شیمی درمانی، اشعه درمانی یا ترکیبی از آنها است.
علایم سرطان لوزالمعده
نشانه‌ها و علایم سرطان لوزالمعده اغلب زمانی بروز می‌کنند که بیماری وارد مراحل پیشرفته شده، و شامل موارد زیر است:
• درد قسمت بالای شکم که به پشت سرایت می‌کند
• از دست دادن اشتها یا کاهش وزن غیر ارادی
• افسردگی
• دیابت، با آغاز تازه
• لخته شدن خون
• خستگی مفرط
• یرقان
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت ابتلاء به کاهش وزن غیر قابل توضیح یا خستگی مفرط، درد شکم، یرقان، یا دیگر نشانه‌ها و علایم آزار دهنده مردم باید به پزشک مراجعه کنند. اختلالات متعددی می‌توانند علایم مزبور را ایجاد کنند بنابراین پزشک می‌بایست اختلالات مورد اشاره و نیز سرطان لوزالمعده را مورد بررسی قرار دهد.
علل سرطان لوزالمعده
علل سرطان لوزالمعده در اغلب موارد مشخص نیست. پزشکان دریافته‌اند که عواملی مثل مصرف دخانیات، باعث افزایش خطر ایجاد این بیماری می‌شوند.
سرطان لوزالمعده چگونه ایجاد می‌شود
سرطان لوزالمعده زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های لوزالمعده جهش‌هایی در DNA ایجاد می‌کنند. این جهش‌ها باعث می‌شود تا سلول‌ها به شکل غیر قابل کنترل رشد کنند و زندگی آنها پس از مرگ سلول‌های نرمال ادامه یابد. انباشت این سلول‌ها می‌تواند باعث شکل‌گیری تومور شود. در صورت عدم درمان، سرطان لوزالمعده به ارگان‌های مجاور و عروق خونی گسترش خواهد یافت.
اغلب موارد سرطان پانکراتیک در سلول‌های جدار مجاری لوزالمعده شروع می‌شود. این نوع سرطان ادنوکارسینوم پانکراتیک یا سرطان پانکراتیک اگزوکرین نامیده می‌شود. در موارد نادر امکان شکل‌گیری سرطان در سلول‌های تولید کننده هورمون یا سلول‌های نورواندوکرین لوزالمعده وجود دارد. این انواع سرطان تومورهای سلول ایزلت، سرطان پانکراتیک اندوکرین و تومورهای نورواندوکرین پانکراتیک نامیده می‌شوند.
ریسک فاکتورهای سرطان لوزالمعده
عوامل افزایش دهنده خطر سرطان لوزالمعده شامل موارد زیرند:
• التهاب مزمن لوزالمعده (پانکراتیت)
• دیابت
• تاریخچه خانوادگی سندرم‌های ژنتیکی شامل جهش ژن BRCA2، سندرم لینچ و سندرم ملانوم خال بدخیم اتیپیکال، که می‌توانند باعث افزایش خطر سرطان شوند.
• تاریخچه خانوادگی سرطان پانکراتیک
• مصرف دخانیات
• چاقی
• بالا بودن سن، زیرا اغلب مردم در سنین بالای 65 مبتلاء به این بیماری تشخیص داده می‌شوند
یک مطالعه در مقیاس بزرگ عنوان کرده است که ترکیب مصرف دخانیات، دیابت درازمدت و فقر رژیم غذایی ورای هر یک از ریسک فاکتورهای برشمرده در بالا باعث افزایش خطر ابتلاء به سرطان مورد بحث می‌شود.
عوارض سرطان لوزالمعده
وقتی سرطان لوزالمعده پیشرفت می‌کند می‌تواند باعث ایجاد عوارض زیر شود:
• کاهش وزن. برخی عوامل ممکن است باعث ایجاد کاهش وزن در مردم مبتلاء به سرطان لوزالمعده شوند. خود سرطان می‌تواند کاهش وزن ایجاد کند. تهوع و استفراغ ناشی از درمان‌های سرطان یا فشار تومور بر معده می‌تواند عمل خوردن را با مشکل مواجه کند؛ یا بدن بر اثر عدم تولید کافی مایعات گوارشی توسط لوزالمعده با مشکلات مربوط به پردازش مواد مغذی مواجه گردد.
• پزشک ممکن است برای بیماران مکملهای آنزیم برای کمک به گوارش توصیه کند. مردم باید وزن خود را از طریق افزایش میزان کالری مصرفی حفظ کنند.
• یرقان. سرطان لوزالمعده وقتی باعث انسداد مجرای صفرا در کبد شود می‌تواند یرقان ایجاد کند. یرقان معمولاً بدون درد شکم بروز می‌کند.
• دکتر ممکن است یک لوله پلاستیکی یا فلزی (استنت) را داخل مجرای صفرا قرار دهد تا آن را باز نگه دارد. این کار به کمک اقدامی به نام کلانژیوپانکراتوگرافی رنوگراد اندوسکپیک (ERCP) انجام می‌شود. در طول ERCP یک اندوسکپ از طریق گلو پایین فرستاده شده وارد معده و سپس قسمت بالایی روده کوچک می‌شود. یک رنگ از طریق کاتتر به داخل مجاری پانکراتیک و صفرا تزریق می‌گردد. در نهایت تصاویری از مجاری مزبور گرفته می‌شود.
• درد. تومور در حال رشد می‌تواند بر عصب‌های شکم فشار وارد کرده و سبب دردی گردد که ممکن است شدید باشد. داروهای ضد درد می‌توانند باعث ایجاد آرامش بیشتری شوند. اشعه درمانی می‌تواند کمک کند تا رشد تومور به طور موقت متوقف شود که این به تسکین بیشتر برای بیمار منجر خواهد شد.
• در موارد شدید ممکن است پزشک اقدامی مستلزم تزریق الکل به داخل عصب‌ها را توصیه کند که سبب کنترل درد در شکم می‌شود (بلوک پلکسوس سلیاک). این اقدام مانع از ارسال پیام‌های درد به مغز از سوی عصب‌ها می‌شود.
• انسداد روده. سرطان لوزالمعده که داخل قسمت ابتدای روده کوچک (دودنوم) رشد می‌کنند، یا بر آن فشار می‌آورند، می‌توانند جریان غذا را مسدود کرده مانع ورود غذا از معده به روده شوند.
پزشک ممکن است جاگذاری استنت را در روده کوچک برای باز نگه داشتن آن توصیه کند. یا ممکن است برای متصل کردن نقطه مسدود نشده‌ای از معده به روده عمل جراحی ضرورت یابد.
پیشگیری از سرطان لوزالمعده
مردم ممکن است با رویکردهای زیر خطر سرطان لوزالمعده را کاهش دهند:
• ترک دخانیات
• حفظ وزن در محدوده سالم.
• تبعیت از یک رژیم غذایی سالم.
در صورتی که کسی دارای تاریخچه خانوادگی ابتلاء به سرطان لوزالمعده باشد باید با یک متخصص ژنتیک مشورت کند.
تشخیص سرطان لوزالمعده
اگر دکتر به سرطان لوزالمعده مظنون باشد، ممکن است یکی از تست‌های زیر را در دستور کار قرار دهد:
• تست‌های تصویربرداری مثل CT اسکن، MRI و گاهی از اوقات توموگرافی انتشار پوزیترون (PET اسکن)
• استفاده از اسکپ برای خلق تصاویر سونوگرافی از لوزالمعده. سونوگرافی اندوسکپیک (EUS) از یک دستگاه سونوگرافی برای خلق تصاویر لوزالمعده از داخل شکم استفاده می‌کند. این دستگاه از طریق اندوسکپ وارد مری شده و برای ایجاد تصاویر داخل معده می‌شود.
• بیوپسی لوزالمعده
• آزمایش خون. پزشک ممکن است تست خون را برای پروتئین‌های خاص (تومور مارکرها) ریزش شده توسط سلول‌های سرطان لوزالمعده انجام دهد. یک تومور مارکر که برای سرطان لوزالمعده به کار می‌رود CA19-9 نام دارد. اما این تست همیشه قابل اعتماد نیست و روشن نیست که چگونه می‌توان به بهترین شکل از نتایج تست CA19-9 استفاده کرد. برخی از پزشکان مقادیر را پیش از درمان، در طول آن و پس از درمان اندازه‌گیری می‌کنند.
اگر پزشک به تشخیص سرطان لوزالمعده برسد، سعی خواهد کرد تا مرحله سرطان را معین کند. با استفاده از اطلاعات مربوط به مرحله‌بندی سرطان پزشک مرحله سرطان را تعیین می‌کند که این به تعیین درمان‌هایی که بیشترین کارآیی را برای بیمار دارند کمک خواهد کرد.
درمان سرطان لوزالمعده
درمان سرطان لوزالمعده به مرحله سرطان و محدوده آن و همچنین سلامت عمومی و ترجیحات شخصی بیمار بستگی دارد. در مورد اغلب بیماران نخستین هدف در درمان سرطان لوزالمعده از بین بردن تومور سرطانی در صورت امکان است. اگر این گزینه مطرح نباشد، درمان ممکن است بر بهبود کیفیت زندگی و پیشگیری از سرطان در مورد رشد یا ایجاد آسیب بیشتر متمرکز شود.
درمان شامل جراحی، اشعه درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از اینها است. وقتی سرطان لوزالمعده پیشرفته بوده و درمان‌های پیش‌گفته احتمالاً مثمر ثمر نباشند، پزشک از طب تسکینی برای ایجاد حداکثر آرامش برای بیمار استفاده خواهد کرد.
جراحی
اعمال جراحی مورد استفاده برای سرطان لوزالمعده شامل موارد زیر است:
جراحی تومورهای سر پانکراس. اگر سرطان در قسمت سر لوزالمعده جایگیر شده باشد، بیمار می‌تواند عمل جراحی ویپل را انجام دهد (پانکراتیکودودنکتومی).
عمل ویپل از نظر تکنیکی جراحی دشواری است که برای برداشتن سر لوزالمعده، قسمت اول روده کوچک یا دودنوم، کیسه صفرا و بخشی از مجرای صفرا انجام می‌شود. در برخی از موارد قسمتی از معده بیمار و گره‌های لنفاوی مجاور نیز باید از بدن خارج گردند.
• جراحی برای تومورهای بدنه لوزالمعده و دنباله آن. عمل جراحی برای برداشتن سمت چپ (بدنه و دنباله) لوزالمعده پانکراتکتومی دیستال نامیده می‌شود. جراح در عین حال ممکن است طحال را هم از بدن خارج کند.
• عمل جراحی برای خارج کردن کل لوزالمعده. در مورد برخی از مردم، نیاز است تا کل لوزالمعده از بدن خارج شود. این عمل پانکراتکتومی توتال نامیده می‌شود. مردم می‌توانند در شرایط فقدان لوزالمعده زندگی نسبتاً نرمالی را دنبال کنند اما به صورت مادامالعمر به انسولین و درمان جایگزینی آنزیم نیاز خواهند داشت.
• عمل جراحی در مورد تومورهای آسیب زننده به رگ‌های خونی مجاور. بسیاری از مردم دچار سرطان لوزالمعده پیشرفته اگر تومورها در آنها باعث درگیر شدن عروق خونی مجاور شده باشد، کاندیدای مناسبی برای عمل ویپل یا دیگر اعمال جراحی مربوط به لوزالمعده نیستند. در سطح ایالات متحد آمریکا در مراکز پزشکی معدودی جراحان بسیار خبره و کارآزموده به شکل ایمن این اعمال جراحی را با خارج کردن و بازسازی قسمت‌هایی از رگ‌های خونی در بیماران انتخابی انجام می‌دهند.
تمامی عمل‌های مورد اشاره حامل خطر خونریزی و عفونت هستند. پس از عمل در صورتی که معده با دشواری تخلیه (تخلیه گاستریک تأخیری) مواجه باشد بیمار دچار تهوع و استفراغ خواهد شد. ریکاوری در این اعمال جراحی طولانی مدت است. بیمار باید تا چند روز پس از عمل در بیمارستان بماند و دوره ریکاوری در منزل برای هفته‌ها ادامه خواهد یافت.
تحقیقات دقیق نشان می‌دهند که جراحی سرطان پانکراس در صورتی که توسط جراحان خبره در مراکز درمانی مجهز دارای سابقه انجام جراحی‌های متعدد در این زمینه صورت گیرد با عوارض کمتری همراه خواهد بود. مردم باید در مورد پزشک جراح خود برای این عمل تحقیق کنند و در صورت وجود هر گونه تردید به گزینه دیگری مراجعه نمایند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از داروهای مخصوص برای کُشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این داروها را می‌توان به داخل یک ورید تزریق کرد یا به صورت خوراکی به بیمار تحویل داد. ممکن است یک دارو به بیمار داده شود یا ترکیبی از داروها در اختیار وی قرار گیرد.
شیمی درمانی در عین حال ممکن است با اشعه درمانی ترکیب شود. این روش به طور معمول در مورد درمان سرطان‌هایی به کار می‌رود که به خارج از لوزالمعده سرایت کرده‌اند اما هنوز به دستگاه‌های مجاور محدود بوده و به آن دسته از دستگاه‌های بدن که دور از لوزالمعده قرار دارند نرسیده‌اند. در مراکز پزشکی تخصصی ترکیب درمانی مزبور ممکن است پیش از عمل جراحی برای کوچک کردن تومور استفاده شود. برخی از اوقات این درمان ترکیبی پس از عمل جراحی برای کاهش خطر برگشت سرطان لوزالمعده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در بیماران دچار سرطان پیشرفته، ترکیب شیمی-اشعه درمانی برای کنترل رشد سرطان و افزایش بقاء بیمار استفاده می‌شود.
اشعه درمانی
اشعه درمانی از پرتوهای پرانرژی مثل اشعه X و پروتون‌ها برای نابود کردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. بیمار ممکن است پیش از عمل جراحی سرطان یا پس از آن اشعه درمانی بگیرد که اغلب در ترکیب با شیمی درمانی انجام می‌شود.
اشعه درمانی به طور معمول توسط ماشینی که در اطراف بیمار به گردش درمی‌آید انجام می‌شود، که اشعه را به نقاط خاصی در بدن هدایت می‌کند (پرتوهای اشعه خارجی). در مراکز پزشکی تخصصی، اشعه درمانی ممکن است در طول عمل جراحی به بیمار تحویل گردد (اشعه درمانی حین عمل جراحی).
اشعه درمانی به شکل سنتی از اشعه X برای درمان سرطان استفاده می‌کند. برخی مراکز پزشکی این کار را با استفاده از اشعه پرتوهای پروتون انجام می‌دهند که می‌تواند گزینه‌ای درمانی برای بعضی مردم دچار سرطان لوزالمعده پیشرفته باشد.
مراقبت تسکینی (طب تسکینی)
مراقبت تسکینی یک مراقبت پزشکی تخصصی است که بر ایجاد تسکین در برابر درد و دیگر علایم ناشی از بیماری‌های جدی تمرکز می‌کند.
وقتی مراقبت تسکینی در کنار دیگر درمان‌های مناسب مورد استفاده قرار گیرد - یا کمی پس از تشخیص سرطان - بیماران دچار سرطان احساس بهتری یافته و بیشتر عمر می‌کنند.
درمان‌هایی که به مقابله با پریشان‌حالی بیمار کمک می‌کنند
مردم دچار سرطان مکرراً دچار پریشان‌حالی می‌شوند. برخی تحقیقات عنوان می‌کنند که این وضعیت در بیماران دچار سرطان لوزالمعده بیش از مبتلایان به دیگر انواع سرطان شایع است.
اگر کسی دچار پریشان‌حالی باشد، برای خوابیدن دچار مشکل شده و خود را مدام دلمشغول به سرطان خواهد دید. این بیماران ممکن است احساس خشم یا اندوه داشته باشند.
مردم باید در مورد احساسات خود با پزشک مشورت کنند. در برخی موارد داروها کمک کننده خواهند بود.
طب یکپارچه و درمان‌های جایگزین نیز به بیمار در مقابله با پریشان‌حالی کمک می‌کنند. مثال‌هایی در این مورد عبارتند از:
• هنر درمانی
• ورزش
• مدیتیشن
• موسیقی درمانی
• تمرینات ریلکسیشن
• معنویت‌گرایی
در صورت علاقه به این گزینه‌های درمانی مردم باید با پزشک خود صحبت کنند./
• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان
نظرات (0)