سرطان پستان مولتی‌فوکال نوعی از سرطان پستان است که در آن در یک ناحیه واحد از پستان چند تومور ایجاد می‌شود.
انواع متعددی از سرطان پستان وجود دارد. نوع و مشخصات این سرطان‌ها، شامل تعداد تومورها و محل بروز آنها می‌تواند بر درمان و چشم‌انداز درازمدت برای بیمار تأثیر بگذارد.
[در این مقاله:]
• سرطان پستان مولتی‌فوکال چیست؟
• سرطان پستان مولتی‌فوکال چقدر شایع است؟
• سرطان پستان مولتی‌فوکال چگونه مرحله‌بندی می‌شود
• تشخیص سرطان پستان مولتی‌فوکال
• آمار برگشت سرطان
• پیش‌آگهی سرطان پستان مولتی‌فوکال
• درمان سرطان پستان مولتی‌فوکال
• درمان عوارض جانبی
• مقابله با سرطان پستان مولتی‌فوکال
• خلاصه
سرطان پستان مولتی‌فوکال چیست؟
فرد دارای تشخیص ابتلاء به سرطان پستان مولتی‌فوکال دارای بیش از یک تومور مهاجم در یک ناحیه واحد از پستان خود است.
کارشناسان سرطان‌های پستان را در دسته‌های متفاوتی طبقه‌بندی می‌کنند، که این به مشخصات سرطان‌ها بستگی دارد. فرد مبتلاء می‌تواند خود را با یکی از تشخیص‌های زیر مواجه ببیند:
• سرطان پستان یونی‌فوکال، که در آن فقط یک تومور در پستان وجود دارد.
• سرطان پستان مولتی‌فوکال، که در آن دستکم دو تومور مهاجم در یک چهارم واحد یا یک ناحیه از پستان وجود دارد. تمامی تومورها از یک تومور واحد ریشه می‌گیرند.
• سرطان پستان مولتی‌سنتریک، که در آن دستکم دو تومور به شکل جداگانه توسعه می‌یابند، و اغلب در نواحی مختلقی از پستان هستند.
سرطان پستان مولتی‌فوکال لزوماً پیشرفته‌تر یا مهاجم‌تر از سرطان پستان تک توموری نیست. مرحله‌بندی سرطان پستان مولتی‌فوکال مقدمتاً به مشخصات تومور اولیه یا بزرگ‌ترین تومور بستگی دارد.
به هر جهت، در مورد تومورهای بزرگتر ریسک بالاتری برای گسترش سرطان به گره‌های لنفاوی مطرح است، و به همین شکل پیش‌آگهی بیماری ممکن است برای برخی مردم مبتلاء به سرطان پستان مولتی‌فوکال کمتر مطلوب باشد.
سرطان پستان مولتی‌فوکال چقدر شایع است؟
بر اثر تفاوت تعریف‌ها و تکنیک‌های تشخیصی در هر بازه زمانی 4 تا 75 درصد تومورهای پستان مولتی‌فوکال یا مولتی‌سنتریک هستند.
یک مطالعه شامل 1158 نفر مبتلاء به سرطان پستان در مراحل 1، 2 و 3 به ابتلاء 131 نفر از نمونه‌ها (11.3 درصد بیماران) به سرطان پستان مولتی‌فوکال پی برد. پژوهشگران دریافتند که سرطان پستان مولتی‌سنتریک مبتلابه 60 مورد یا 5.2 درصد نمونه‌ها است.
دیگر طبقه‌بندی‌های سرطان پستان
پزشکان انواع مختلف سرطان پستان را بر مبنای نوع سلولهایی که سرطان در آنها گسترش می‌یابد طبقه‌بندی می‌کنند. اغلب سرطان‌های پستان کارسینوما (کارسینوم) هستند، که بدین معنی است که آنها در سلول‌های دیواره دستگاه‌ها و بافت‌های بدن رشد می‌کنند.
سرطان پستان یا مهاجم است یا غیر مهاجم:
• سرطان‌های پستان غیر مهاجم درون غدد تولید کننده شیر، یا لوبول‌ها توسعه می‌یابند، یا درون مجاری شیر، و به خارج از این ناحیه گسترش پیدا نمی‌کنند.
• سرطان‌های پستان مهاجم ورای لوبول‌ها یا مجاری رشد می‌کنند و به داخل دیگر نواحی پستان یا قسمت‌های دیگر بدن گسترش می‌یابند.
انواع اصلی سرطان پستان شامل موارد زیرند:
• کارسینوم دوکتال درجا (DCIS) بدواً در مجاری شیر توسعه می‌یابد، و پزشکان آن را غیر مهاجم تلقی می‌کنند. ابتلاء به DCIS ریسک توسعه سرطان را در مقایسه با کسی که هرگز دچار سرطان پستان نبوده است افزایش می‌دهد. شانس برگشت سرطان کمتر از 30 درصد است.
• کارسینوم لوبولار درجا (LCIS) نوع دیگری از سرطان پستان غیر مهاجم است که ابتدا در لوبول‌ها توسعه پیدا می‌کند. LCIS می‌تواند ریسک توسعه سرطان مهاجم را در دوره‌های بعدی زندگی فرد افزایش دهد. LCIS معمولاً در ماموگرام قابل مشاهده نیست.
• کارسینوم دوکتال مهاجم (IDC) یک شکل از سرطان پستان است که به ورای مجاری شیر و داخل بافت پستانی پیرامون آن گسترش یافته است. IDCs شایع‌ترین نوع سرطان پستان هستند و 80 درصد کل تشخیص‌های سرطان پستان را شامل می‌شوند.
• کارسینوم لوبولار مهاجم (ILC) یک شکل از سرطان پستان است که به ورای لوبول‌ها و داخل بافت پستانی پیرامون آنها گسترش یافته است. ILCs درصد کوچکی از کل تشخیص‌های سرطان پستان را به خود اختصاص می‌دهد.
سرطان پستان مولتی‌فوکال چگونه مرحله‌بندی می‌شود
مرحله‌بندی سرطان پستان مولتی‌فوکال از سوی پزشکان بر مبنای مشخصات تومور اولیه و اینکه سرطان در دیگر قسمت‌های بدن وجود دارد یا خیر، متفاوت است. پلن‌های درمان و دورنما در درازمدت به مرحله سرطان بستگی دارد.
پنج مرحله، صفر تا پنج، وجود دارد که نشان می‌دهد آیا تومور وجود دارد و در صورت وجود به چه میزان گسترش یافته است.
مراحل سرطان طیفی از سرطان غیر مهاجم، که به بافت‌های اطراف گسترش نیافته است (مرحله صفر)، تا سرطان متاستاتیک را که به دیگر قسمت‌های بدن گسترش یافته است (مرحله چهار)، شامل می‌شود.
پزشک می‌تواند مرحله سرطان هر بیمار را با توجه به عواملی نظیر تومور، گره لنفاوی و متاستاز (TNM) مشخص کند.
• تومور (T): اندازه و محدوده بزرگ‌ترین تومور، و اینکه به بافت اطراف گسترش یافته است یا خیر.
• گره (N). آیا تومور سرطانی به گره‌های لنفی گسترش یافته است یا خیر و میزان آسیب دیدگی گره‌های لنفاوی.
• متاستاز (M). آیا سرطان به دیگر بخش‌های بدن گسترش یافته است یا خیر، به کجا گسترش یافته، و چقدر از محل اولیه خود فاصله گرفته است.
سیستم TNM شامل این موضوع نیست که تومور از نوع مولتی‌فوکال یا یونی‌فوکال است.
تشخیص سرطان پستان مولتی‌فوکال
تشخیص سرطان پستان مولتی‌فوکال مستلزم انجام چند بررسی مختلف و در برخی موارد اعمال کوچک پزشکی است:
• معاینه پستان. پزشک پستانها و ناحیه قفسه سینه را برای وضعیت نشانه‌های توده‌ها یا سایر تغییرات بررسی می‌کند.
• ماموگرام. ماموگرام یک اقدام غربالگری منظم برای سرطان پستان است که از تصاویر اشعه X برای سرطان پستان استفاده می‌کند. پزشک تصاویر به دست آمده را در جستجوی نشانه‌های سرطان بررسی می‌کند.
• اولتراسوند (سونوگرافی). سونوگرافی تصاویر مشروح از ساختارهای داخلی بدن در زمان حال به دست می‌دهد.
• اسکن MRI. تست MRI سرطان پستان مولتی‌فوکال را با دقتی بیشتر از اولتراسوند و ماموگرام تشخیص می‌دهد.
• بیوپسی. بیوپسی یک اقدام پزشکی با حداقل رویکرد تهاجمی است که در آن پزشک نمونه کوچکی از بافت پستان یا قسمتی از گره لنفی را از بدن خارج می‌کند و برای بررسی به آزمایشگاه می‌فرستد.
آمار برگشت سرطان
برگشت سرطان یک نگرانی عمده در مورد درمان سرطان پستان مولتی‌فوکال محسوب می‌شود. برگشت به سرطان‌هایی اشاره دارد که پس از درمان دوباره شروع می‌شوند. سرطان‌های برگشت کننده می‌توانند در همان محل شکلگیری تومور اولیه بروز کنند یا اینکه در محل تازه‌ای در بدن ایجاد شوند.
وقتی پزشکان سرطان پستان مولتی‌فوکال را با سرطان پستان یونی‌فوکال مقایسه می‌کنند اولی ممکن است دارای ریسک بالاتری برای برگشت باشد. به هر حال، تمامی مطالعات به چنین نتیجهای نرسیدهاند و بنابراین به تحقیق بیشتری در این مورد نیاز است.
یک مطالعه گذشته‌نگر گروهی متشکل از 152 بیمار مبتلاء به سرطان پستان یونی‌فوکال یا مولتی‌فوکال را دنبال کرد. تیم تحقیق در طول یک دوره پیگیری 7 ساله هیچ تفاوتی را در برگشت سرطان یا نرخ مرگ و میر ناشی از آن در دو گروه مطالعه مشاهده نکرد، هرچند پزشکان برای گروه دچار سرطان مولتی‌فوکال از درمان تهاجمیتری استفاده کرده بودند.
پیش‌آگهی سرطان پستان مولتی‌فوکال
پیش‌آگهی سرطان پستان برای مردم مبتلاء به مرحله سرطان بستگی دارد. کارشناسان دورنمای فرد را با استفاده از میانگین نرخ بقاء 5 ساله محاسبه می‌کنند. به هر حال، این پارامترها صرفاً راهنما هستند و بسیاری از مردم دارای این مقیاس‌ها زمان بیشتری عمر می‌کنند.
نرخ بقاء 5 ساله برای زنان مبتلاء به سرطان پستان به قرار زیر است:
• مرحله صفر و مرحله 1 نزدیک به 100 درصد
• مرحله دو، در حدود 93 درصد
• مرحله 3، در حدود 72 درصد، و درمان اغلب با موفقیت همراه است.
• مرحله 4، یا سرطان پستان متاستاتیک، در حدود 22 درصد. کماکان گزینه‌های درمانی بسیاری برای این مرحله در دسترس است.
در یک مطالعه، محققان سرطان پستان مولتی‌فوکال را با نرخ مرگ و میر بالاتر و نرخ بقاء کمتر از 5 تا 10 سال مرتبط دانستند، اما تنها پیش‌بینی کننده مستقل بقاء اندازه تومور و متاستاز سرطان به گره‌های لنفاوی بود.
در مقایسه با سرطان‌های پستان تک توموری، سرطان پستان مولتی‌فوکال با ریسک بالاتری از گسترش سرطان به گره‌های لنفاوی همراه است.
تفاوتهای قابل توجهی بین افراد مختلف وجود دارد و دانشمندان پیش از آنکه به دانش قطعی در مورد چگونگی تأثیر تومورهای متعدد به پیش‌آگهی فرد برسند به تحقیق بیشتری نیاز دارند.
نرخ بقاء کلی برای سرطان پستان مولتی‌فوکال به عوامل مختلف شامل موارد زیر بستگی دارد:
• سن
• وضعیت کلی سلامت
• اندازه تومور
• نوع واکنش سرطان به درمان
• آیا سرطان به محلی ورای محل اولیه شکلگیری خود گسترش یافته است یا خیر
درمان سرطان پستان مولتی‌فوکال
گزینه درمانی مناسب بسته به عوامل متعددی مثل سن بیمار، مرحله سرطان، و گسترش یا عدم گسترش سرطان به گره‌های لنفاوی یا دیگر نواحی بدن متفاوت است.
درمان‌های سرطان پستان مولتی‌فوکال شامل موارد زیر است:
لومپکتومی
در طول لومپکتومی جراح بـــه خارج کردن سلول‌های سرطانی اقدام می‌کند و در عین حال می‌کوشد تا بافت‌های سالم پیرامون تومور در حد امکان به صورت سالم حفظ شوند. این اقدام به ویژه در زمانی که پستان فقط در یک چهارم کل پستان جایگیر شده باشد نویدبخش است.
ماستکتومی
ماستکتومی نوعی عمل جراحی است که در آن کل پستان و گره‌های لنفی اطراف آن از بدن جدا می‌شود. مگر اینکه تومور بیش از 5 سانتی‌متر قطر داشته باشد، یا نسبت به پستان بزرگ باشد، پزشکان معمولاً به جراحی محافظه‌کارانه پستان مثل لومپکتومی تمایل دارند.
اشعه درمانی
پزشکان اغلب انجام اشعه درمانی را به همراه لومپکتومی توصیه می‌کنند. پس از خارج کردن سرطان در حد امکان پزشکان از اشعه درمانی برای نابود کردن سلول‌های سرطان باقی مانده استفاده می‌کنند. اشعه درمانی روش مؤثری برای پیشگیری از برگشت بعدی سرطان پستان محسوب می‌شود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی درمان سیستمیک یا فراگیر است که از یک داروی سیتوتوکسیک یا بیشتر که از تکثیر سلول‌های سرطانی پیشگیری می‌کنند استفاده مینماید. در هنگام درمان سرطان پستان مولتی‌فوکال، شیمی درمانی را می‌توان پیش از یا پس از درمان مقدماتی مورد استفاده قرار داد.
درمان عوارض جانبی
درمان‌های سرطان پستان می‌توانند نرخ بقاء درازمدت بیمار را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش دهند، اما این درمان‌ها عوارض جانبی نیز دارند.
عوارض جانبی جراحی پستان - شامل لومپکتومی و ماستکتومی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• حساسیت یا درد پستان
• بروز جای زخم
• ورم پستان
• بروز تغییرات در شکل و نمای ظاهری پستان
• عفونت
عوارض جانبی اشعه درمانی عبارتند از:
• درد پستان
• ورم پستان
• تغییر در شکل یا نمای ظاهری پستان
• خستگی مفرط
• سرخی پستان
• ورقه ورقه شدن یا لایه برداشتن پوست
• گلو درد
• لیمفدیما (ادم لنف) که ورم یک ناحیه خاص در بدن بر اثر تجمع مایع است
عوارض شیمی درمانی عبارتند از:
• خستگی مفرط
• ریزش مو
• زخم‌های دهان
• کاهش اشتها
• کاهش وزن
• استفراغ یا تهوع
• اسهال یا یبوست
• به آسانی کبود شدن یا خونریزی
• تضعیف سیستم ایمنی بدن
• افزایش خطر بروز عفونت
مقابله با سرطان پستان مولتی‌فوکال
مردمی که اخیراً با تشخیص ابتلاء به سرطان پستان مولتی‌فوکال مواجه شده‌اند ممکن است دچار طیفی از احساسات و پرسش‌های مختلف شوند. شخص مبتلاء و خانواده یا دوستان وی می‌توانند با پزشک در مورد کل فرآیند بیماری و جاهایی که می‌توان کمک و حمایت گرفت مشورت کنند.
پیوستن به گروه‌های حمایتی ایده خوبی برای مردمی است که مایلند تا احساسات و نگرانی‌های خود را با مردم دچار مشکلات مشابه به اشتراک بگذارند. مردم می‌توانند به گروه‌های آنلاین مرتبط ملحق شوند.
خلاصه
سرطان پستان مولتی‌فوکال زمانی بروز می‌کند که دستکم دو تومور مهاجم در یک چهارم واحد از پستان وجود داشته باشند. تعریفات بالینی متضادی در این مورد وجود دارد، بنابراین تعداد دقیق مردم مبتلاء به سرطان پستان مولتی‌فوکال و خطر توسعه آن ناروشن باقی مانده است.
چند گزینه درمانی برای سرطان پستان مولتی‌فوکال در دسترس است. این درمان‌ها لومپکتومی، ماستکتومی، اشعه درمانی، هورمون درمانی و شیمی درمانی را شامل می‌شود.
پلن درمانی مناسب از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است، بنابراین برای مردم صحبت شفاف و باز با پزشک در مورد ترجیحات درمانی و نگرانی‌های خود امری حیاتی است./
• جِیمی اِسک، دکتر یامینی رانچود
• ترجمه هستی فراست‌فر
Source:
Medical News Today
What to know about multifocal breast cancer
Last reviewed Mon 28 January 2019
By Jamie Eske
Reviewed by Yamini Ranchod, PhD, MS
