سرطان معده معمولاً در سلول‌های تولید کننده مخاط محافظ دیواره معده آغاز می‌گرددد. این نوع سرطان ادنوکارسینوما (ادنوکارسینوم) نامیده می‌شود.
در طول چند دهه گذشته میزان سرطان بخش اصلی معده (بدنه معده) در سطح جهان کاهش یافته است. در طول همین مدت، سرطان در قسمت‌هایی که در آنها قسمت فوقانی معده (کاردیا) به بخش تحتانی مری (ازوفاگوس) می‌رسد به میزان زیادی شایع شده است. این ناحیه از معده زیر عنوان رابط گاستروازوفاژیال شناخته می‌شود.
[در این مقاله:]
• علایم سرطان معده
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• علل سرطان معده
• ریسک فاکتورهای سرطان معده
• پیشگیری از سرطان معده
• تشخیص سرطان معده
• تعیین مرحله سرطان معده یا سرطان رابط گاستروازوفاژیال
• مراحل سرطان معده
• درمان سرطان معده
علایم سرطان معده
نشانه‌ها و علایم سرطان رابط گاستروازوفاژیال شامل موارد زیر است:
• خستگی مفرط
• احساس نفخ پس از خوردن غذا
• احساس اشباع پس از خوردن مقادیر کمی غذا
• سوزش سر دل شدید و مداوم
• سوءهاضمه شدید و مداوم
• تهوع غیر قابل توضیح و دایمی
• درد معده
• استفراغ مداوم
• کاهش وزن ناخواسته
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اگر کسی دچار علایم و نشانه‌های نگران کننده باشد باید به پزشک مراجعه کند.
علل سرطان معده
به طور کلی سرطان هنگامی آغاز می‌شود که خطایی (جهشی) در DNA سلول بروز می‌کند. جهش مزبور باعث می‌شود تا سلول به سرعت رشد کرده و تقسیم شود و زندگی خود را ادامه دهد حال آنکه سلول نرمال می‌میرد. انباشت سلول‌های سرطانزا توموری به وجود می‌آورد که می‌تواند به ساختارهای مجاور هجوم بیاورد. و سلول‌های سرطانی می‌توانند از تومور شکل گرفته جدا شده به سراسر بدن گسترش یابند.
سرطان رابط گاستروازوفاژیال با ابتلاء به بیماری ریفلاکس اسید معده به مری (GERD) و به درجات کمتر با چاقی و مصرف دخانیات مرتبط است.
ارتباط نیرومندی میان رژِیم غذایی سرشار از غذاهای دودی و نمک‌سود و سرطان معده در محدوده بدنه اصلی معده وجود دارد. از آنجا که استفاده از یخچال برای نگهداری غذا در سطح جهان افزایش یافته است میزان سرطان معده کاهش یافته است.
ریسک فاکتورهای سرطان معده
ریسک فاکتورهای اصلی سرطان رابط گاستروازوفاژیال عبارتند از: تاریخچه ابتلاء به GERD و چاقی.
عواملی که باعث افزایش خطر سرطان بدنه اصلی معده می‌شوند شامل موارد زیر است:
• رژیم غذایی پرنمک و غذاهای دودی
• رژیم غذایی فاقد میوه و سبزیجات کافی
• تاریخچه خانوادگی ابتلاء به سرطان معده
• عفونت هلیکوباکتر پیلوری (اچ. پیلوری)
• التهاب درازمدت معده
• آنمی پرنیشس
• مصرف دخانیات
• پولیپ معده
پیشگیری از سرطان معده
مشخص نیست که چه چیز باعث سرطان رابط گاستروازوفاژیال یا سرطان معده می‌شود، بنابراین راهی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. اما مردم می‌توانند قدم‌هایی را برای کاهش خطر سرطان معده و رابط گاستروازوفاژیال از طریق ایجاد تغییرات کوچکی در سطح زندگی روزمره خود به پیش بردارند. برای مثال:
• ورزش. ورزش منظم با کاهش خطر ابتلاء به سرطان معده مرتبط شده است. مردم باید سعی کنند تا ورزش منظم و فعالیت فیزیکی را در اکثر روزهای هفته در دستور کار خود قرار دهند.
• خوردن میوه و سبزی بیشتر. مردم باید هر روزه میوه و سبزی را در برنامه تغذیه خود داشته باشند. در این مورد باید طیف گسترده‌ای از میوه‌ها و سبزیجات رنگی لحاظ شود.
• کاهش مقدار مصرف غذاهای نمک‌سود و دودی. با کاهش مصرف این غذاها می‌توان از معده محافظت کرد.
• ترک دخانیات. اگر کسی دخانیات مصرف نمی‌کند نباید این کار را شروع کند. دخانیات خطر سرطان معده و همچنین بسیاری از دیگر انواع سرطان را افزایش می‌دهد. ترک مصرف دخانیات می‌تواند کار بسیار دشواری باشد بنابراین باید در این مورد با پزشک مشورت شود.
• پرسش از ریسک متوجه فرد در مورد ابتلاء به این سرطان از پزشک. مردم باید در صورتی که در معرض افزایش خطر ابتلاء به سرطان معده و رابط گاستروازوفاژیال قرار دارند با پزشک مشورت کنند.
تشخیص سرطان معده
برای تشخیص سرطان معده و رابط گاستروازوفاژیال از برخی تست‌ها و اقدامات پزشکی استفاده می‌شود.
• اندوسکپی فوقانی. یک لوله باریک مجهز به یک دوربین کوچک از طریق گلو و مری وارد معده می‌شود. پزشک می‌تواند به واسطه این ابزار نشانه‌های سرطان را جستجو کند. اگر نکته مشکوکی مشاهده شود یک نمونه بافت برای آنالیز گرفته خواهد شد (بیوپسی).
• تست‌های تصویربرداری. تست‌های تصویربرداری برای کاوش در مورد سرطان معده شامل CT اسکن و نوع خاصی آزمون اشعه X است که گاهی از اوقات بلع باریم نامیده می‌شود.
تعیین مرحله سرطان معده یا سرطان رابط گاستروازوفاژیال
مرحله سرطان معده به پزشک در مورد تصمیم‌گیری برای بهترین برنامه درمانی کمک می‌کند. تست‌ها و اقدامات پزشکی برای مشخص کردن مرحله سرطان شامل موارد زیر است:
• تست‌های تصویربرداری. این ممکن است CT اسکن و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) را شامل شود.
• جراحی تفتیشی. پزشک ممکن است عمل جراحی را برای کاوش در نشانه‌های گسترش سرطان به ورای مری یا معده توصیه کند. جراحی تفتیشی به طور معمول به شکل لاپاروسکپی انجام می‌شود. این بدان معنی است که جراح چند برش جراحی کوچک در معده ایجاد کرده و لارپاروسکپ را که دستگاهی مجهز به دوربینی کوچک و متصل به یک صفحه نمایش است وارد بدن می‌کند.
بسته به شرایط بیمار امکان استفاده از تست‌های تصویربرداری دیگری نیز وجود دارد.
مراحل سرطان معده
مراحل ادنوکارسینوم معده یا مری شامل موارد زیر است:
• مرحله 1. در این مرحله تومور به لایه رویی بافت جدار داخلی معده یا مری محدود است. سلول‌های سرطانی ممکن است به شمار معدود به گره‌های لنفاوی مجاور گسترش یافته باشند.
• مرحله 2. سرطان در این مرحله گسترش عمقی‌تری یافته و به شکل عمیق‌تر به داخل لایه عضلانی دیواره مری یا معده رشد کرده است. سرطان همچنین ممکن است به تعداد بیشتری از گره‌های لنفاوی گسترش یافته باشد.
• مرحله 3. در این مرحله سرطان به درون تمامی لایه‌های مری یا معده سرایت و به ساختارهای نزدیک نفوذ کرده است؛ یا ممکن است سرطان کوچک‌تری باشد که به شکل گسترده‌تری به گره‌های لنفی نفوذ کرده است.
• مرحله 4. این مرحله از سرطان نشان دهنده گسترش آن به نواحی دوردست در بدن است.
درمان سرطان معده
درمان در این بیماری به مرحله سرطان، وضعیت کلی سلامت بیمار و ترجیحات شخصی وی بستگی دارد.
عمل جراحی
سرطان رابط گاستروازوفاژیال که گسترش نیافته باشد نیاز به عمل جراحی برای برداشتن بخش‌هایی از مری یا معده دارد که تومور در آن جایگیر شده است. هدف عمل جراحی در این مورد خارج کردن کل سرطان از بدن و بخشی از بافت‌های سالم در صورت امکان است. گره‌های لنفاوی مجاور تومور نیز معمولاً برداشته می‌شود.
هدف جراحی سرطان در بدنه معده نیز خارج کردن سرطان معده و بافت سالم حاشیه سرطان در صورت امکان است. گزینه‌ها شامل موارد زیرند:
• خارج کردن تومورهای مرحله اولیه از جدار معده. سرطان‌های بسیار کوچک محدود به جدار داخلی معده را می‌توان با اندوسکپی و در فرآیندی موسوم به ریسکشن اندوسکپی موکوسال از بدن خارج کرد. اندوسکپ یک لوله مجهز به چراغ و دوربین است که از طریق دهان و گلو وارد معده می‌شود. پزشکان برای خارج کردن سرطان و بافت سالم حاشیه تومور از ابزارهای مخصوصی استفاده می‌کنند.
• برداشتن بخشی از معده (گاسترکتومی ساب‌توتال). در طول این عمل جراح صرفاً بخشی از معده را که توسط سرطان آسیب دیده است از بدن خارج می‌کند.
• برداشتن کل معده (گاسترکتومی توتال). در این عمل کل معده و بخشی از بافت‌های پیرامون آن از بدن خارج می‌شود. پس از آن مری به شکل مستقیم به روده وصل می‌شود که امکان می‌دهد تا غذا در سیستم گوارش به حرکت درآید.
• برداشتن گره لنفاوی برای جستجوی سرطان. جراح گره‌های لنفی محدود شکم را در جستجوی سلول‌های سرطانی کاوش کرده و از بدن خارج می‌کند.
• جراحی تسکین نشانه‌ها و علایم. برداشتن بخشی از معده می‌تواند باعث تسکین نشانه‌ها و علایم تومور در حال رشد در مردم دچار سرطان معده پیشرفته شود. در این مورد عمل جراحی باعث علاج سرطان معده پیشرفته نمی‌شود اما می‌تواند بیمار را در وضعیت راحت‌تری قرار دهد.
جراحی خطر خونریزی و عفونت را به دنبال دارد. اگر بخشی از معده یا کل آن از بدن خارج شود بیمار ممکن است با مشکلات گوارشی مواجه گردد.
اشعه درمانی
اشعه درمانی از پرتوهای پرقدرت انرژی مثل اشعه X و پروتون‌ها برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.
در سرطان رابط گاستروازوفاژیال و همچنین در سرطان بدنه معده، اشعه درمانی را می‌توان پیش از جراحی (تابش نیوادجوانت) برای کوچک کردن تومور استفاده کرد تا خارج کردن آن از بدن آسان‌تر شود. اشعه درمانی را می‌توان پس از عمل جراحی (تابش ادجوانت) برای کشتن باقی مانده سلول‌های سرطانی در ناحیه دچار تومور مورد استفاده قرار داد.
در سرطان رابط گاستروازوفاژیال اشعه درمانی و شیمی درمانی به طور معمول همزمان (کمورادیوتراپی) و اغلب پیش از عمل جراحی انجام می‌شوند.
اشعه درمانی معده باعث ایجاد اسهال، سوءهاضمه، تهوع و استفراغ می‌شود. اشعه درمانی مری می‌تواند باعث ایجاد درد در هنگام عمل بلع و دشواری بلع گردد. برای پیشگیری از عوارض جانبی، ممکن است به بیمار توصیه شود که به جای معده از لوله تغذیه‌ای از طریق ایجاد یک سوراخ در شکم استفاده کند تا مری التیام یابد.
در موارد پیشرفته بودن سرطان، اشعه درمانی ممکن است برای تخفیف عوارض جانبی ناشی از یک تومور بزرگ استفاده شود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی دارودرمانی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. داروهای شیمی درمانی در تمامی بدن به حرکت درآمده و سلول‌های سرطانی را که ممکن است به خارج از معده گسترش یافته باشند از بین می‌برد.
شیمی درمانی را می‌توان پیش از عمل جراحی برای کوچک کردن تومور به شکلی که بتوان آن را راحت‌تر از بدن خارج کرد به کار برد (شیمی درمانی نیوادجوانت). شیمی درمانی همچنین پس از عمل جراحی برای از بین بردن باقی مانده سلول‌های سرطانی در بدن به کار می‌رود (شیمی درمانی ادجوانت). شیمی درمانی اغلب با اشعه درمانی ترکیب می‌شود. شیمی درمانی در مورد مردم دچار سرطان معده پیشرفته برای تسکین علایم به کار می‌رود.
بسته به نوع داروی مورد استفاده شیمی درمانی دارای برخی عوارض جانبی است.
داروهای هدفمند
درمان هدفمند از داروهایی استفاده می‌کند که ناهنجـــــاری‌های خاص موجود در بدن ناشی از سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند یا سیستم ایمنی بدن را برای کشتن سلول‌های سرطانی هدایت می‌کند (ایمنی درمانی). داروهای هدفمند مورد استفاده در درمان سرطان معده عبارتند از:
• تراستوزومب (هرسپتین) برای سلول‌های سرطانی تولید کننده HER2 بیش از حد
• رامیسیرومب (سیرامزا) برای موارد سرطان معده پیشرفته که به دیگر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهد
• ایماتینیب (گلیوک) برای شکل نادر از سرطان معده موسوم به تومور استورمال دستگاه گوارش
• سانیتینیب (سوتنت) برای تومورهای استورمال دستگاه گوارش
• ریگورافینیب (استوارگا) برای تومورهای استورمال دستگاه گوارش
چندین داروی هدفمند برای درمان سرطان رابط گاستروازوفاژیال مورد مطالعه قرار گرفته‌اند اما از این تعداد فقط دو داروی رامسیرومب و تراستوزومب به این منظور تأیید شده‌اند.
داروهای هدفمند اغلب در ترکیب با داروهای شیمی درمانی استاندارد مورد استفاده قرار می‌گیرند. تست‌های مورد استفاده برای سرطان به پزشک می‌گویند که کدام درمان بهترین گزینه برای بیمار است./
• مایو کلینیک
• ترجمۀ فرهنگ راد
نظرات (0)