سارکوما (سارکوم) یا تومور بافت متصل - علایم، انواع، درمان‎ها، و علل

• مارکوس مک‎گیل، دکتر سیونگو هان
• ترجمه محمدقاسم رافعی

سارکوماهای (سارکوم‌های) بافت نرم تومورهایی هستند که به بـافـت‎های مـتصل، حـمایت کننده، یـا بافت‎های پیرامون هر سیستمی در بدن لطمه می‎زنند. سارکوم استخوان، پوست و بافت‎های نرم را مبتلا می‎کنند.
سارکوم توموری است که به بافت متصل آسیب می‎زند. سارکوم بافت نرم همان گونه که از نامش برمی‎آید به بافت نرم صدمه می‎زند. این شامل بافت چربی، عضله، رگ‎های خونی، بافت عمقی پوست، غضروف، تاندون‎ها و رباط‌ها می‎شود.
سارکوم‌ها سرطان نسبتاً نادری محسوب می‎شوند. سالانه حدود 14.000 مورد سارکوم بافت نرم در ایالات متحد آمریکا تشخیص داده می‎شود.

مطالب این مقاله:
• علایم
• انواع
• علل
• درمان
• تست و تشخیص
• پیشگیری

علایم سارکوم بافت نرم
مردم دچار سارکوم بافت نرم اغلب اوقات فاقد علامت هستند. ممکن است هیچ نشانه‎ای از بیماری وجود نداشته باشد تا اینکه توده به قدر کافی بزرگ و قابل لمس شود. به هر جهت، حتی این وضعیت نیز ممکن است مورد توجه قرار نگیرد و نادیده گرفته شود. علایم اصلی در این بیماری شامل موارد زیر است:
• درد - آشکارترین علامت بیماری مزبور درد است. وقتی تومور به بافت‌های موضعی، عصب‌ها یا عضلات آسیب می‎زند، این تأثیر را می‎توان به صورت درد در کل ناحیه احساس کرد.
• التهاب - تومور رشد می‎کند و در نهایت توسط التهاب و تورم به ناحیه مبتلا شده آسیب می‎رساند.
• علایم موضعی اختصاصی - ناتوانی در حرکت دادن کامل اندام (برای مثال اگر سارکوم در دست یا پا بروز کند) و دیگر اختلالات بسته به محل بروز تومور
علایم اختصاصی ممکن است بازتاب دهندۀ نوع مشخص سارکوم باشد. برای مثال، تومورهای دستگاه گوارش ممکن است خونریزی دهنده باشند، بنابراین این سارکوم‎ها ممکن است علایمی مثل وجود خون در مدفوع ایجاد کنند یا مدفوعی که دارای رنگ تیره و قیر مانند است.

انواع سارکوم
انواع سارکوم بافت نرم بر مبنای بافت مشخص یا محدودۀ آسیب دیده در بدن تعریف می‎شود، و شامل موارد زیر است:
• سارکوم پلی‌مورفیک بدون تمایز - پیشتر به عنوان فیبروز هیستیوسیستوم بدخیم شناخـته می‎شد - این تومور بیش از همه در دست یا پا بروز می‎کند اما گاهی از اوقات در ناحیۀ پشت و شکم نیز دیده می‎شود.
• تومور استرومال گوارشی (GIST) - این تومور به طور خاص به سلول‎های عصبی عضلانی روده آسیب می‎زند.
• لیپوسارکوم - سارکوم بافت چربی است.
• لایومیوسارکوم - به عضلۀ نرم در دیوارۀ دستگاه‌های بدن لطمه می‎زند.
• سارکوم سینوویال - این نوع سارکوم‌ها معمولاً در اطراف یک مفصل در دست یا پا دیده می‎شوند.
• تومور بدخیم غلاف عصب پیرامونی - که به نام نوروفیبروسارکوم نیز شناخته می‎شود، به جدار محافظ عصب‎ها آسیب می‎زند.
• رابدومیوسارکوم - این نوع سارکوم در عضله شکل مـی‎گیرد و نوعی سرطان دوران کودکی است. اگرچه در کل سرطان نادری محسوب می‎گردد، تومور نسبتاً شایعی در کودکان به شمار می‎رود.
• آنژیوسارکوم - این نوع سارکوم در سلول‎های خون یا رگ‎های لنفاوی ایجاد می‎شود.
• فیبروسارکوم - سارکومی است که معمولاً در اندام‎های تنه از فیبروبلاست‎ها شکل می‎گیرد، که شایع‎ترین نوع سلول در بافت متصل محسوب می‎شود.
• مثال‌های بیشتر - این موارد عبارتند از: درماتوفیبروسارکوم پروتوبران‎ها، یک ضایعۀ پوستی؛ سارکوم اپی‎تلیوئید، که اغلب اوقات به دست یا پای بزرگسالان جوان آسیب می‎زند؛ میکسوما، که به بزرگسالان جوان، معمولاً در ناحیۀ دست و پا صدمه می‎زند؛ میزنکوماما، که مورد نادری است و ترکیبی از دیگر سارکوم‎ها است و می‎تواند در هر بخشی از بدن بروز کند؛ سارکوم عروقی، شامل بسیاری از رگ‎های خونی است؛ و نوریلیمومای بدخیم (که به نام شوانوما نیز شناخته می‏شود).
فهرست کامل انواع سارکوم بیش از 50 نام را شامل می‎شود. سارکوم استخوان شامل استئوسارکوم، سارکوم ایوینگ، و کوندروسارکوم است.

در مورد لیپوما بیشتر بخوانیم:

لیپوما یا تومورهای بافت چربی در زیر پوست

سارکوم کاپوسی
این نوعی سارکوم است که به پوست آسیب می‎زند و بر اثر یک نوع ویروس ایجاد می‎شود. برخی ویژگی‌های این نوع سارکوم شامل موارد زیر است:
• شایع‎ترین شکل سارکوم کاپوسی مرتبط به ایدز است.
• تومورهای کاپوسی اغلب اوقات ضایعات پوستی متمایزی ایجاد می‎کنند اما در عین حال به دیگر بافت‎های نرم نیز لطمه می‎زنند.
• سارکوم کاپوسی بر اثر ویروس هرپس انسانی 8 ایجاد می‎شود.

علل سارکوم
در اغلب اوقات سارکوم هیچ علت شناخته شده‎ای ندارد. به هر جهت برخی علل در این مورد شناسایی شده‎اند که عبارتند از:
• سارکوم کاپوسی - تنها نوع سارکوم بافت نرم است که علت تعریف شده و مشخصی دارد: هرپس‌ویروس انسانی 8.
• دوزهای بالای اشعه - برای مثال قرار گرفتن در معرض درمان سرطان، یک ریسک فاکتور آشکار برای سارکوم‌های بافت نرم محسوب می‎شود.
• اختلالات ژنتیکی - برای برخی ممکن است ارتباطی با بعضی وضعیت‎های ژنتیکی وجود داشته باشد.
ریسک فاکتورهای سارکوم شامل سن نیز است، یعنی عاملی که با سرطان به طور کلی مرتبط است. افزایش ریسک ابتلا به سارکوم در عین حال در پیوند با قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی شامل وینیل کلراید، دیوکسین‎ها، و فنوکسی‎استیک هربیسیدس نیز مشاهده شده است.

تست و تشخیص سارکوم
پس از صحبت در مورد تاریخچۀ پزشکی بیمار و انجام معاینۀ بالینی، اسکن‎های تصویربرداری پزشکی به انجام تشخیص کمک می‎کنند، که باید از طریق آنالیزهای آزمایشگاهی نمونۀ تومور مورد تأیید قرار گیرد.
ویژگی‌های فیزیکی فهرست شده در زیر محرکی برای تحقیق توسط پزشک به شمار می‎روند:
• اندازۀ بزرگ‎تر از 5 سانتی‎متر از نظر قطر یا رشد کردن
• عمقی بودن، بدون حرکت بودن و محکم بودن تومور
• دردناک بودن
• برگشت توموری که پیشتر برداشته شده است
تصویربرداری پزشکی کمک می‎کند تا محدوده و مشخصات تومور معین گردد و اطلاعات بیشتری به عنوان راهنمای تشخیص تومور به دست آید. این اطلاعات همچنین می‏تواند به عنوان راهنمایی برای موفقیت درمان یا جستجو برای میزان پیشرفت سرطان مورد استفاده قرار گیرد.
تکنیک‎های تصویربرداری شامل CT اسکن، MRI، اولتراسوند و PET (توموگرافی انتشار پوزیترون) است.

درمان سارکوم بافت نرم
گزینه‎های درمانی زیر برای سارکوم بافت نرم قابل استفاده هستند:
• جراحی - رایج‎ترین درمان مورد استفاده برای سارکوم است. این روش برای برداشتن تومور و حتی بخشی از بافت سالم اطراف تومور مورد استفاده قرار می‎گیرد. معمولاً در زمان انجام جراحی یک نمونۀ بیوپسی برای تأیید دقیق نوع تومور گرفته می‎شود.
• درمان اشعه - اشعه درمانی سلول‎های سرطانی را از بین می‎برد و می‎توان آن را در کنار جراحی، پیش از آن یا پس از انجام عمل مورد استفاده قرار داد.
• شیمی درمانی - شیمی درمانی نیز در کنار جراحی قابل استفاده است اگرچه اغلب اوقات کمتر از اشعه درمانی مورد استفاده قرار می‎گیرد.
برای برخی انواع سارکوم بافت نرم درمان‎های دیگری مثل دارودرمانی خاص، درمان‎های هدفمند ژنتیکی یا درمان‌های بیولوژیکی مثل ایمنی درمانی در دسترس است.
گزینۀ درمانی و شدت آن همچنین بر مبنای مرحله و درجۀ سرطان، اندازۀ تومور و میزان گسترش سرطان تعیین می‎شود.

پیشگیری از سارکوم
سارکوم به طور معمول قابل پیشگیری نیست. درمان با اشعه یک ریسک فاکتور محسوب می‎شود بنابراین کاهش میزان آن می‎تواند به عنوان یک مقیاس پیشگیری در نظر گرفته شود، اگرچه نیاز به اشعه درمانی به طور معمول بر هر گونه ریسک ضمنی سارکوم چربش دارد./

Source:
Sarcoma: Symptoms, types, treatments, and causes
Last updated Tue 23 May 2017
By Markus MacGill
Reviewed by Seunggu Han, MD