ادنوکارسینوم - انواع، تشخیص، و درمان

• زاؤن ویلینز، کریستینا کیون
• ترجمه هستی فراست‌فر

ادنوکارسینوما [ادنوکارسینوم] نوعی سرطان است که در غدد بدن، سلول‌هایی که مواد را به درون و بیرون بدن ترشح می‌کنند، بروز می‌یابد.
دورنما، درمان و میزان بقاء در این نوع سرطان به محل شکل‌گیری تومور، اندازۀ آن، مرحلۀ سرطان و عوامل فردی سلامت عمومی شخص بستگی دارد.

مطالب این مقاله:
• انواع ادنوکارسینوم
• علایم
• تشخیص
• درمان ادنوکارسینوم
• پیشرفت‌ها و دورنما

انواع ادنوکارسینوم
ادنوکارسینوم در غدد شکل می‌گیرد اما می‌تواند به نواحی دیگر بدن گسترش پیدا کند. غدد انواع مختلف مایعاتی را به درون بافت‌ها ترشح می‌کنند که باعث ایجاد محافظت از بسیاری از دستگاه‌های بدن می‌شوند.
ادنوکارسینوم برای اکثریت سرطان‌های شکل گرفته در نواحی زیر در بدن لحاظ می‌شود:
• پستان
• ریه
• پروستات
• لوزالمعده
• روده بزرگ
نوع نادری از ادنوکارسینوم به نام کارسینومای ادنوئید کیستیک در غده‌های درون سر مثل غده‌های سینوس شروع می‌شود. این، نوع آهسته رشدی از سرطان است اما می‌تواند به جمجمه سرایت کند.
مغز نیز ممکن است دچار ادنوکارسینوم شود.

علایم ادنوکارسینوم
از آنجا که ادنوکارسینوم سرطانی است که می‌تواند در نقاط مختلفی از بدن بروز کند هیچ تست منفرد تشخیصی یا فهرست واحدی از علایم را نمی‌توان برای تأیید آن مورد استفاده قرار داد.
اغلب مردم پس از تجربۀ برخی علایم غیر معمول دنبال مراقبت‌های پزشکی می‌روند. در زیر فهرستی از انواع ادنوکارسینوم و علایمی که می‌توانند نشان دهندۀ وجود این نوع سرطان باشند آمده است:
• مغز یا جمجمه: سردرد، تهوع، استقراغ، تشنج، تاری دید، تغییرات شخصیتی، حس‌های عجیب در ساق پاها یا بازوها، یا تغییرات فکری.
• ریه: سرفه، خشونت صدا، مخاط خونی، کاهش وزن، ضعف، و خستگی.
• پستان: بروز توده یا برآمدگی‌های غیر معمول در پستان.
• پروستات: دردناک شدن ادرار کردن، مشکلات کنترل مثانه، تکرار نیاز به ادرار در اوقات شب، وجود خون در منی، و انزال دردناک
• لوزالمعده: کاهش وزن ناخواسته، درد پشت و معده، مدفوع روغنی یا دارای رنگ روشن، و خارش پوست.
• روده بزرگ: احساس پری روده، مدفوع خون‌آلود، خونریزی مقعدی، درد معده، و کاهش وزن غیر قابل توجیه.

تشخیص ادنوکارسینوم
تشخیص معمولاً با یک بررسی شروع می‌شود که شامل گرفتن شرح کامل بیمار از سوی دکتر است. دکتر در مورد علایم و ریسک فاکتورها از جمله کشیدن سیگار سؤال می‌کند.
برخی از تست‌ها می‌توانند وجود ادنوکارسینوم را تشخیص دهند. برای تأیید تشخیص ممکن است به انجام چند تست نیاز باشد.
تست‌های مورد استفاده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

بیوپسی
بیوپسی شامل گرفتن نمونۀ بافت برای بررسی وضعیت سلول‌های سرطانی است. بیوپسی می‌تواند اطلاعاتی در مورد محل شکل‌گیری سرطان در بدن ارائه دهد. برخی از سرطان‌ها متاستاتیک هستند یعنی به نقاط دیگر بدن گسترش پیدا می‌کنند.

تست‌های تصویربرداری
تست‌های CT اسکن و اشعه ایکس تصاویر سه‌بعدی از توده‌های شکل گرفته در بدن به دست می‌دهند. دکترها از این تست‌ها برای اندازه‌گیری تغییرات سرطان و میزان کارآیی درمان استفاه می‌کنند.
MRI گزینۀ دیگری است که در این مورد استفاده می‌شود و با بهره‌گیری از امواج رادیویی تصاویری از نقاط مختلف داخل بدن ایجاد می‌کند.

تست‌های خون
تست‌های خون می‌توانند تغییرات سلول‌های خون را که بیانگر سرطان هستند اندازه‌گیری کنند. همچنین امکان دارد که مواد شیمیایی نیز با برخی انواع خاص سرطان در خون ایجاد شود.

درمان ادنوکارسینوم
درمان ادنوکارسینوم به محل سرطان در بدن، میزان بزرگی تومور، و نیز مسألۀ گسترش آن بستگی دارد. دکترها همچنین مسألۀ سلامت عمومی فرد را در هنگام آغاز درمان بررسی می‌کنند چون درمان سرطان می‌تواند با عوارض جانبی جدی همراه باشد.
گزینه‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

برداشتن تومور
برداشتن تومور توسط جراحی یک انتخاب شایع است. برداشتن تومور از طریق جراحی در برخی سرطان‌ها ایمن‌تر از موارد دیگر است. برای مثال لومپکتومی برداشتن تومور پستان است و اقدامی نسبتاً ایمن محسوب می‌شود، در حالی که جراحی مغز برای برداشتن تومور می‌تواند اقدامی کشنده باشد.
دکترها همچنین ممکن است برای ریشه‌کن کردن سرطان از بسامد رادیویی استفاده کنند، درمانی که برای تخریب یا کوچک کردن تومور از امواج پرانرژی استفاده می‌کند. در عین حال امکان برداشتن بافت گره‌های لنفی اطراف تومور در هنگام برداشتن خود تومور وجود دارد.

شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی درمان است که معمولاً از طریق تزریق داروهای شیمیایی انجام می‌شود.

درمان هدفمند
برخی داروها برای هدف گرفتن سلول‌های خاص سرطانی طراحی شده‌اند، و جایگزین ایمن‌تری برای شیمی درمانی محسوب می‌شوند. استفاده از این داروها به نوع سرطان و سلامت فرد بستگی دارد.

اشعه درمانی
اشعه درمانی از امواج پرانرژی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. مشابه شیمی درمانی این نوع درمان نیز می‌تواند باعث آسیب دیدن سلول‌های سالم شود.

ایمنی درمانی
ایمنی درمانی از داروهایی استفاده می‌کند که به سیستم ایمنی در کشتن سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند. اغلب موارد ایمنی درمانی فقط باعث طولانی‌تر شدن عمر بیمار می‌شوند و به طور کامل سرطان را مداوا نمی‌کنند. به هر جهت، از آنجا که این داروها سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند، میزان عوارض جانبی آنها کمتر از شیمی درمانی یا اشعه درمانی است.
استفاده از ایمنی درمانی به نوع سرطان، مرحلۀ آن، و سلامت عمومی فرد دچار سرطان بستگی دارد.

پیشرفت و دورنما
مرحلۀ سرطان راهی برای اندازه‌گیری پیشرفت سرطان و از جمله ادنوکارسینوم است. دکترها از سیستم‌های مرحله‌بندی مختلفی در مورد سرطان استفاده می‌کنند.
برخی دکترها به سیستم مرحله‌بندی 4-0 اتکا می‌کنند. در این نوع تلقی از سرطان، مرحلۀ صفر نشان دهندۀ این است که سلول‌های غیر طبیعی در بدن وجود دارند اما آنها هنوز گسترش نیافته‌اند.
مراحل 3-1 نمایانگر گسترش سرطان هستند، و در این تقسیم‌بندی عدد بزرگ‌تر نشان دهندۀ تومورهای بزرگ‌تری است که به بافت‌های اطراف گسترش یافته‌اند.
مرحلۀ 4 نشان دهندۀ گسترش سرطان به دیگر قسمت‌های بدن است.
مورد پسندترین سیستم مرحله‌بندی سرطان به عنوان TNM شناخته می‌شود. حروف مزبور برای تعیین اندازه، تعداد گره‌های لنفی آسیب دیده، و متاستاز یا گسترش سرطان اولیه به دیگر قسمت‌های بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
T تومور اصلی را اندازه‌گیری می‌کند. TX نشان می‌دهد که تومور قابل اندازه‌گیری نیست و T0 نشان می‌دهد که توموری دیده نمی‌شود. T0-T4 مشخص کنندۀ اندازۀ تومور هستند که عدد بزرگ‌تر نشانگر بزرگ‌ترین بودن اندازۀ تومور است.
N اثرات سرطان را بر روی گره‌های لنفی نزدیک به تومور اولیه اندازه‌گیری می‌کند. NX نشان می‌دهد که در این مورد توموری نمی‌توان یافت، و T0 نشان دهندۀ آن است که سرطان به گره‌های لنفی نرسیده است. N1-N3 نشانگر تعداد گره‌های لنفاوی آسیب دیده هستند، و هر قدر عدد بزرگ‏تر باشد به معنی بیشتر بودن میزان آسیب در گره‏های لنفاوی است.
M متاستاز یا گسترش سرطان را به دیگر نواحی بدن اندازه‌گیری می‌کند. MX بدین معنی است که هیچ متاستازی که قابل اندازه‌گیری باشد وجود ندارد، و M0 نشان دهندۀ عدم وجود متاستاز است. M1 نشان دهندۀ متاستاز دادن سرطان است.
برخی از سرطان‌ها نسبت به انواع دیگر سرطان گرایشی به داشتن سرعت بیشتر در گسترش نشان می‌دهند. برخی دیگر از انواع سرطان اغلب در مراحل اولیه کشف نمی‌شوند که نتیجۀ آن کشف سرطان در مراحل پیشرفته‌تر بیماری است. این نوع سرطان‌ها معمولاً کشنده‌تر از سرطان‌های دارای رشد و گسترش کند و نیز سرطان‌هایی هستند که در مراحل اولیه قابل تشخیص هستند.
هر قدر سرطان به مراحل گسترده‌تر رسیده باشد درمان آن دشوارتر و احتمال کشنده‌تر شدن آن بیشتر است.
میزان بقاء بیمار بسته به نوع ادنوکارسینوم بسیار متفاوت است. برای مثال میزان بقاء 5 ساله در زنان دچار سرطان پستان مرحلۀ 2 حدود 93 درصد است. میزان بقاء در مورد سرطان ریه مرحله 2 در حدود 30 درصد است.
به هر جهت، اندازه‌گیری میزان بقاء سرطان کل تصویر را نشان نمی‌دهد، زیرا کیفیت درمان و عوامل شخصی دیگر می‌توانند در مورد پیش‌آگهی بیماری تأثیرگذار باشند.

Source:
Medical News Today
Adenocarcinoma: Types, diagnosis, and treatment
Last reviewed Wed 2 August 2017
By Zawn Villines
Reviewed by Christina Chun, MPH