سرطان ریه – علایم و تشخیص - مهرین

• پیتر کراستا
• ترجمه هامیک رادیان

علایم سرطان ریه
علایم سرطان بسیار متفاوتند و به محل شکل‎گیری سرطان، محل گسترش آن، و به میزان بزرگی تومور تشکیل شده بستگی دارند. علایم سرطان ریه در طول سالیان طولانی و معمولاً پس از رسیدن بیماری به مراحل پیشرفته بروز می‎کند.
بسیاری از علایم سرطان ریه به قفسۀ سینه و راه‎های هوایی صدمه می‎زنند. این علایم عبارتند از:
• سرفه مداوم و شدید
• درد قفسۀ سینه یا درد در پی سرفه
• تغییر رنگ مخاط بالا آمده توسط سرفه از راه‎های هوایی تحتانی (خلط)
• دشواری تنفس و بلع
• خشونت صدا
• خشونت و سختی صدای تنفس (استریدور)
• برونشیت یا پنومونی مزمن
• سرفۀ خونی یا وجود خون در خلط و بزاق
اگر سرطان ریه گسترش یابد یا متاستاز دهد، علایم دیگری نیز ممکن است در نواحی تازه آسیب دیده بروز یابند. گره‎های لنفی متورم یا بزرگ شده شایعند و احتمال بروز زودهنگام آنها وجود دارد. اگر سرطان به مغز گسترش پیدا کند، بیمار ممکن است دچار دوار سر، سردرد یا تشنج شود. به علاوه، کبد ممکن است بزرگ شده و سبب یرقان شود و استخوان‎ها ممکن است دردناک، ترد و شکننده شوند. در عین حال ممکن است که سرطان در نتیجۀ ایجاد تغییرات هورمونی سبب عفونت غدد فوق کلیوی گردد.
همچنان که سلول‎های سرطانی گسترش یافته و بخش بیشتری از انرژی بدن را می‎گیرند، این امر محتمل است که علایم همراه بیماری با بسیاری از دیگر ناخوشی‎ها همراه شوند. این ناخوشی‌ها موارد زیر را شامل می‎شوند:
• تب
• خستگی مزمن
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• درد در مفاصل و استخوان‎ها
• مشکلات عملکردی مغز و حافظه
• ورم گردن یا صورت
• ضعف عمومی بدن
• خونریزی و تشکیل لخته‎های خونی

سرطان ریه چطور تشخیص داده و مرحله‎بندی می‎شود؟
پزشکان از اطلاعات برگرفته از علایم و همچنین چندین اقدام پزشکی دیگر برای تشخیص سرطان ریه استفاده می‎کنند. تکنیک‎های تصویربرداری رایج شامل اشعۀ ایکس قفسۀ سینه، برونوکوسکپی، CT اسکن، اسکن‎های MRI، و اسکن‎های PET است.
پزشکان همچنین معاینۀ جسمانی، معاینۀ قفسۀ سینه و آنالیز خون در خلط را انجام می‎دهند. تمامی این اقدامات برای کشف محل تومور و دیگر ارگان‎های احتمالاً صدمه دیده توسط تومور طراحی شده‎اند.
اگرچه تکنیک‎های تشخیصی مزبور اطلاعات مهمی در مورد وضعیت بیماری به دست می‎دهند، استخراج سلول‌های سرطانی و بررسی آنها زیر میکروسکپ تنها راه تشخیص قطعی سرطان ریه محسوب می‎شود. به این اقدام پزشکی بیوپسی گفته می‎شود. اگر بر مبنای بیوپسی وجود سرطان قطعی شود، آسیب‌شناس در مورد نوع سرطان نظر خواهد داد.
پس از انجام تشخیص، انکولوژیست یا متخصص تومورشناسی بر مبنای میزان پیشرفت سرطان مرحلۀ آن را تعیین خواهد کرد. مرحلۀ سرطان تعیین می‎کند که چه گزینه‎های درمانی در دسترس است و نیز پیش‎آگهی بیماری را مشخص خواهد کرد. T (4-1) اندازه و محدودۀ مستقیم تومور اولیه را نشان می‎دهد، N (3-0) میزان گسترش سرطان به گره‎های لنفی مجاور را نشان می‌دهد، و M (1-0) نشان می‎دهد که آیا سرطان به دیگر دستگاه‎های بدن متاستاز داده است یا خیر. برای مثال یک تومور کوچک که به گره‎های لنفی یا ارگان‌‏های دورتر گسترش نیافته است به عنوان (T1, N0, M0) مرحله‎بندی می‎شود.
برای سرطان ریه سلول غیر کوچک، توصیف TNM به ساده‎تر شدن دسته‎بندی مراحل منجر می‎شود. این مراحل با برچسب 1 تا 4 مشخص می‎شوند، که اعداد ک,چک‎تر نشان دهندۀ مراحل اولیه هستند که در آن سرطان گسترش کمی دارد. به طور مشخص‎تر:
• مرحله 1 زمانی است که تومور فقط در یک ریه وجود دارد و در گره‏های لنفی اثری از آن نیست.
• مرحلۀ 2 هنگامی است که سرطان به گره‌های لنفی اطراف ریۀ آلوده گسترش یافته است.
• مرحلۀ IIIa هنگامی است که سرطان به گره‎های لنفی اطراف تراشه، دیوار قفسۀ سینه، و دیافراگم در همان سمت ریۀ عفونی شده گسترش یافته است.
• مرحلۀ IIIb وقتی مطرح است که سرطان به گره‌های لنفی در ریۀ دوم یا گردن گسترش پیدا کرده است.
• مرحۀ 4 هنگامی است که سرطان به سراسر دیگر قسمت‌های بدن و دیگر بخش‎های ریه سرایت کرده است.
سرطان ریۀ سلول کوچک دو مرحله دارد: محدود یا گسترده. در مرحلۀ محدود، سرطان در یک ریه و گره‎های لنفی مجاور یافت می‎شود. در مرحلۀ گسترده، تومور ریۀ دوم و همچنین دیگر ارگان‏های بدن را آلوده کرده است.
• برای مطالعۀ بخش‌های اول و سوم این مقاله روی لینک‎های زیر کلیک کنید:
بخش اول: سرطان ریه – واقعیات، انواع، و علل
بخش سوم: سرطان ریه – درمان و پیشگیری