مرحله لوتئال کوتاه مدت و نقش آن در بارداری زنان
• دکتر دِبرا سولیوان، والنسیا هیگوئرا، و دکتر جیل سیلیدی-شولمن
• ترجمه هستی فراست‌فر
♦ چه چیزی باعث مرحله لوتئال کوتاه مدت [نقص فاز لوتئال] می‌شود؟
♦ علایم مرحله لوتئال کوتاه مدت
♦ تشخیص مرحله لوتئال کوتاه مدت
♦ درمان مرحله لوتئال کوتاه مدت
♦ مناقشه‌های مربوط به نقص فاز لوتئال
♦ گام‌های بعدی
چرخه تخمک‌گذاری در دو مرحله ظاهر می‌شود.
در اولین روز پس از آخرین پریود زن مرحله فولیکولی آغاز می‌شود، که در آن یک فولیکول تخمدان‌ها آماده رها کردن یک تخمک می‌گردد. تخمک‌گذاری زمانی است که یک تخمک رها شده از تخمدان وارد لوله فالوپ (لوله تخم‌بر) می‌شود.
قسمت اخیر در چرخه تخمک‌گذاری زنان مرحله یا فاز لوتئال خوانده می‌شود، که پس از تخمک‌گذاری صورت می‌گیرد. مرحله لوتئال معمولاً 11 تا 17 روز طول می‌کشد. در طول این دوره، بدن زن برای بارداری احتمالی آماده است.
فولیکول داخل تخمدان که حامل تخمک است پیش از تخمک‌گذاری به کورپوس لوتئوم بدل می‌شود. عملکردد اولیه کورپوس لوتئوم رهش هورمون پروژسترون است.
پروژسترون رشد یا ضخیم شدن دیواره داخلی رحم را تحریک می‌کند. این کار رحم را برای کاشت تخمک بارور شده یا نطفه آماده می‌سازد.
فاز لوتئال در چرخه تولید مثل اهمیت دارد. برخی زنان ممکن است دارای فاز لوتئال کوتاه مدت باشد که به نام نقص مرحله لوتئال (LPD) نیز شناخته می‌شود. در نتیجه باردار شدن برای زن دشوارتر می‌گردد.
چه چیزی باعث مرحله لوتئال کوتاه مدت می‌شود؟
فاز لوتئال کوتاه مدت موردی است که 8 روز یا کمتر طول می‌کشد. هورمون پروژسترون برای القاء بارداری و بارداری موفق حیاتی است. به همین علت کوتاه مدت بودن مرحله لوتئال ممکن است باعث تقویت امکان ناباروری شود.
وقتی مرحله لوتئال کوتاه مدت بروز می‌کند، بدن زن پروژسترون کافی آزاد نمی‌کند، بنابراین جدار داخلی رحم به شکل کامل ایجاد نمی‌شود. این باعث می‌گردد تا برای تخمک بارور کاشته شدن در رحم دشوار گردد.
اگر زنی پس از تخمک‌گذاری باردار گردد، مرحله لوتئال کوتاه مدت ممکن است باعث سقط جنین ناخواسته زودهنگام شود. برای تحقق بارداری سالم جدار رحم باید به قدر کافی ضخیم باشد تا نطفه بتواند خود را متصل کرده و به نوزاد تحول پیدا کند.
مرحله لوتئال کوتاه مدت در عین حال ممکن است بر اثر نارسایی کورپوس لوتئوم ایجاد گردد.
اگر کورپوس لوتئوم به قدر کافی پروژسترون رها نکند، احتمال ریزش دیواره رحم پیش از کاشت تخمک بارور شده وجود دارد. این می‌تواند باعث چرخه عادت ماهانه زودرس شود.
مرحله لوتئال کوتاه مدت در عین حال می‌تواند باعث ایجاد برخی اختلالات شامل موارد زیر شود:
• اندومتریوزیس (اندومتریوز)، اختلالی که در آن بافتی که معمولاً درون رحم یافت می‌شود شروع به رشد در جایی خارج از رحم می‌کند
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، اختلالی که باعث بزرگ شدن تخمدان‌ها با کیست‌های کوچک می‌شود
• اختلالات تیروئید، مثل هیپوتیروئیدیسم یا هیپرتیروئیدیسم، بیماری هاشیموتو و کمبود ید
• چاقی
• آنورکسیا نرووسا
• ورزش بیش از حد
• سالخوردگی
• استرس
علایم مرحله لوتئال کوتاه مدت
اگر زنی دارای مرحله لوتئال کوتاه مدت باشید، ممکن است متوجه وجود مشکلی نشود. در واقع، زن ممکن است به مشکلات باروری مظنون نشود تا زمانی که قادر به آبستن شدن نباشد.
اگر شما در مورد باردار شدن با مشکل مواجه گردید، پزشک می‌تواند تحقیق بیشتری انجام دهد تا ببیند که آیا مرحله لوتئال کوتاه مدت در مورد شما مطرح است. علایم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
• چرخه‌های عادت ماهانه کوتاه‌تر از نرمال
• لکه‌بینی بین پریودها
• ناتوانی در باردار شدن
• سقط جنین ناخواسته
تشخیص مرحله لوتئال کوتاه مدت
اگر شما نتوانید باردار شوید، مشخص کردن علت زمینه‌ای نخستین گام برای بهبود ضریب آبستنی محسوب می‌شود. در مورد ناباروی با پزشک خود مشورت کنید.
پزشک می‌تواند برای تعیین علت ناباروری طیفی از تست‌های مختلف را مورد استفاده قرار دهد. احتمالاً زن برای بررسی سطح هورمون‌های فهرست شده در زیر تست خون انجام خواهد داد:
• هورمون محرک فولیکول (FSH)، هورمونی که توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود که عملکرد تخمدان را تنظیم می‌کند
• هورمون لوتانیزه کننده، هورمونی که محرک تخمک‌گذاری است
• پروژسترون، هورمونی که رشد دیواره رحم را تحریک می‌کند
به علاوه پزشک شما ممکن است یک بیوپسی اندومتریال را توصیه کند.
در طول بیوپسی، نمونه کوچکی از بافت دیواره رحم جمع‌آوری و زیر میکروسکپ بررسی می‌شود. پزشک می‌تواند میزان ضخیم بودن دیواره رحم را بررسی کند.
این احتمال هست که پزشک یک سونوگرافی لگن را برای بررسی جدار رحم در دستور کار قرار دهد. سونوگرافی لگن یک تست تصویربرداری است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از ارگان‌های ناحیه لگن، شامل موارد زیر، استفاده می‌کند:
• تخمدان‌ها
• رحم
• سرویکس
• لوله‌های فالوپ
درمان مرحله لوتئال کوتاه مدت
وقتی دکتر علت زیربنایی مرحله لوتئال کوتاه مدت را یافته باشد، بارداری امکان‌پذیر خواهد بود. در بسیاری موارد درمان علت مزبور کلید بهبود باروری است.
برای مثال اگر مرحله لوتئال کوتاه مدت ناشی از ورزش بیش از حد یا استرس باشد، کاهش میزان فعالیت زن و یادگیری مدیریت استرس می‌تواند باعث برگشت به فاز لوتئال نرمال شود.
تکنیک‌های بهبود میزان استرس شامل موارد زیر است:
• کاهش الزام‌های شخصی
• تمرینات تنفس عمقی
• مدیتیشن
• ورزش با شدت متوسط
پزشک در عین حال ممکن است مکمل‌های گونادوتروپین جفتی انسان (hCG) را که هورمون بارداری است توصیه کند. گرفتن این مکمل می‌تواند به بدن شما در رهش میزان بیشتری از هورمون پروژسترون کمک کند.
پزشک همچنین ممکن است گرفتن مکمل پروژسترون بیشتری را پس از تخمک‌گذاری توصیه کند. این می‌تواند به رشد جدار رحم تا حدی که بتواند باعث تقویت کاشت تخمک بارور شده گردد کمک کند.
دیگر روش‌های افزایش شانس باروری شما شامل دارودرمانی مثل گرفتن کلومیفن سیترات است، که محرک تخمدان‌ها برای تولید فولیکول بیشتر و رهش تخمک زیادتر است.
تمامی درمان‌ها برای تمامی زنان کارآیی ندارند، بنابراین برای یافتن دارو یا مکمل مناسب برای خود شما باید با پزشک خویش همکاری نمایید.
مناقشه‌های مربوط به نقص فاز لوتئال
مباحثه‌هایی در مورد مرحله لوتئال کوتاه مدت جریان دارد و برخی متخصصان در مورد نقش آن در باروری و حتی وجود آن در عالم واقع سؤال دارند. نگاهی از نزدیک‌تر به این مورد خواهیم داشت.
هیچ نوع اجماعی در مورد چگونگی تشخیص مرحله لوتئال کوتاه مدت وجود ندارد.
بیوپسی اندومتریال زمانی دراز به عنوان ابزار تشخیصی برای مرحله لوتئال کوتاه مدت به کار رفته است. به هر حال، مطالعات انجام شده خاطرنشان کرده‌اند که نتایج بیوپسی با باروری چندان همبستگی ندارد.
دیگر ابزارهای تشخیصی برای مرحله لوتئال کوتاه مدت شامل اندازه‌گیری میزان پروژسترون و پایش دمای پایه بدن (BBT) است.
در هر حال، هیچ‌یک از این روش‌ها به علت تغییرات مقیاس‌ها و تفاوت‌های میان اشخاص قابل اعتماد نشان نداده است.
هیچ شواهد روشنی در مورد اینکه مرحله لوتئال کوتاه مدت باعث ناباوری می‌شود در دست نیست
در سال 2012 "انجمن آمریکایی پزشکی تولید مثل" بیانیه‌ای در مورد مرحله لوتئال کوتاه مدت و ناباروری انتشار داد. در این بیانیه، این انجمن می‌گوید که در حال حاضر شواهد تحقیقی کافی در حمایت از اینکه خود مرحله لوتئال کوتاه مدت باعث ناباروری می‌شود وجود ندارد.
یک مطالعه در سال 2017 پی برده است که چرخه عادت ماهانه جدا شده با مرحله لوتئال کوتاه مدت کاملاً شایع است، در حالی چرخه‌های برگشت کننده با مرحله لوتئال کوتاه مدت نادر بودند. این مطالعه به این جمع‌بندی می‌رسد که مرحله لوتئال کوتاه مدت ممکن است بر ناباروری در کوتاه مدت تأثیر بگذارد اما در طولانی مدت لزوماً چنین نیست.
یک مطالعه در سال 2018 به زنان تحت IVF پرداخت و بر طول فاز لوتئال و نرخ تولد متمرکز شد. پژوهشگران پی بردند که هیچ تفاوتی در نرخ زاد و ولد در زنان دچار فازهای لوتئال کوتاه مدت، میان مدت یا طولانی مدت وجود ندارد.
شواهد محدودی در مورد قابلیت درمان مرحله لوتئال کوتاه مدت وجود دارد
"انجمن آمریکایی پزشکی تولید مثل" در سال 2012 به بحث در مورد درمان‌های مختلف برای مرحله لوتئال کوتاه مدت پرداخت. آنها عنوان کردند که در حال حاضر هیچ گونه درمانی با علایم بهبود پایدار فرجام بارداری در زنان دارای چرخه‌های طبیعی عادت ماهانه وجود ندارد.
یک مرور کوکران مربوط به سال 2015 به ارزیابی مکمل‌های دارای hCG یا پروژسترون در کمک به تولید مثل پرداخته است.
این مرور پی برده که اگرچه این درمان‌ها ممکن است در مقایسه با دارونما یا عدم درمان به تولدهای بیشتری منجر گردد در مجموع شواهد مربوط به قابلیت آنها قطعی نیست.
کلومیفن سیترات نیز گاهی از اوقات برای درمان مرحله لوتئال کوتاه مدت به کار می‌رود. در هر حال، مطالعات کنونی در مورد قابلیت این دارو محدودند.
گام‌های بعدی
ناتوانی در باردار شدن یا دچار شدن به سقط جنین ناخواسته می‌تواند یأس‌آور و دلسرد کننده باشد اما کمک در دسترس است.
این موضوع مهم است که موارد مظنون در باروری نادیده گرفته نشود.
هر قدر شما برای تشخیص علت زمینه‌ای زودتر به پزشک مراجعه کنید، زودتر به درمان خواهید رسید و به افزایش شانس خود برای رسیدن به بارداری سالم کمک خواهید کرد./
Source:
Healthline
Short Luteal Phase: Causes, Symptoms, and Treatment
Medically reviewed by Debra Sullivan, Ph.D., MSN, R.N., CNE, COI
On May 12, 2020
New —
Written by Valencia Higuera and Jill Seladi-Schulman, Ph.D.
