عوارض جانبی انواع مختلف IUD یا دستگاه داخل رحمی

• ریچل نل، دکتر والیندا ریجینز ان‎وادایک
• ترجمه پریسا شعله‎دوست

دستگاه داخل رحمی یا IUD وسیله کوچکی است که پزشکان به عنوان یک عامل پیشگیری از بارداری داخل رحم قرار می‏دهند. بسیاری از زنان به ویژه طی هفته‎ها تا ماه‎های اول پس از جاگذاری این وسیله دچار عوارض جانبی می‎شوند.
دو نوع IUD در دسترس است. یک نوع از آنها هورمون آزاد می‎کند در حالی که دیگری حاوی مس است. IUD ترشح کننده هورمون شکل صناعی هورمون پروژستین را آزاد می‎کند در حالی که گزینه حامل مس مانع از بارور شدن تخمک توسط اسپرم می‎شود.
در کنار پیشگیری از بارداری IUD هورمونی می‎تواند به کاهش میزان پریودهای دردناک یا سنگین کمک کند.
اگرچه FDA دستگاه داخل رحمی (IUD) را به عنوان یک روش ایمن پیشگیری از بارداری تأیید کرده است، برخی از زنان در صورت استفاده از این ابزار دچار عوارض جانبی آزار دهنده‎ای می‎شوند.

[مطالب این مقاله:]
• عوارض جانبی دستگاه داخل رحمی
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• مدیریت عوارض جانبی دستگاه داخل رحمی
• پیام همراه

عوارض جانبی دستگاه داخل رحمی
پیش از فرو بردن IUD، پزشک باید اطمینان یابد که فرد استفاده کننده از عوارض جانبی بالقوه و ریسک‎های مرتبط شامل عوارض جانبی مرتبط به برندهای مشخص IUD مطلع است.
عوارض جانبی شایع IUD عبارتند از:
• خونریزی نامنظم به مدت چند ماه
• پریودهای کوتاه‎تر یا سبک‎تر یا قطع کامل پریود
• علایم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) که شامل سردرد، تهوع، افتادگی پستان، و لک برداشتن پوست است
عوارض جانبی نادرتر IUD شامل موارد زیر است:
• دفع، که هنگامی اتفاق می‎افتد که IUD به شکل تصادفی از رحم خارج می‎شود. اگر IUD از جایش بیرون بیاید پزشک ناچار خواهد بود تا دوباره آن را جاگذاری کند.
• سوراخ شدن رحم، که در آن IUD دیواره رحم را سوراخ می‎کند. این وضعیت می‎تواند سبب خونریزی شدید شده و به عفونت منجر شود.
• بیماری التهابی لگن (PID)، که در صورتی امکان وقوع دارد که عمل جاگذاری IUD باعث ورود باکتری‎ها به داخل رحم شود.
FDA تا به امروز 5 برند IUD را تأیید کرده است. یکی از آنها IUD مس به نام پاراگارد است. مابقی برندهای تأیید شده از نوع IUD هورمونی به نام‎ها کیلینا، لیلتا، میرنا و اسکیلا هستند. عوارض جانبی هر نوع از آنها در ادامه فهرست شده است.

عوارض جانبی کیلینا
کیلینا یک IUD هورمونی است. در کنار عوارض جانبی شایع، IUD کیلینا می‎تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:
• التهاب قسمت خارجی واژن به نام ولووواژینیت
• درد لگن
• سردرد
• پریودهای دردناک
• زخم پستان
بر مبنای اعلام سازنده این برند، تقریباً 22 درصد زنانی که از کیلینا استفاده می‎کنند دچار کیست‎ تخمدان می‎شوند. اگرچه این کیست‌ها به طور معمول در طول دو تا سه ماه از بین می‎روند، در عین حال می‎توانند باعث ایجاد درد و ناراحتی شوند.
کیلینا ممکن است خطر ایجاد بارداری خارج از رحم را که در آن بارداری در خارج از فضای رحم و به طور معمول در لوله‌های فالوپ رخ می‎دهد افزایش دهد.
بارداری خارج از رحم یک موقعیت اورژانسی پزشکی است. درمان کامل برای پیشگیری از خونریزی شدید و حفظ توان باروری حیاتی است.

عوارض جانبی لیلِتا
IUD لیلتا نیز می‎تواند خطر ایجاد بارداری خارج از رحم را افزایش دهد. زنان در صورت مواجهه با خونریزی شدید یا درد ناحیه شکم بر اثر استفاده از IUD لیلتا باید به پزشک مراجعه کنند زیرا این نشانه‎ها می‎تواند نشانگر بروز بارداری خارج رحمی باشند.
دیگر عوارض جانبی بالقوه IUD لیلتا عبارتند از:
• خونریزی و لکه‎بینی به شکل نامنظم در طول 3 تا 6 ماه اول
• کیست‎های تخمدان، که می‎توانند باعث ایجاد درد و ناراحتی شوند

عوارض جانبی میرِنا
میرنا یک IUD هورمونی است که هورمون صناعی پروژسترون را برای پیشگیری از بارداری ترشح می‎کند.
برخی از علایمی که زنان پس از جاگذاری میرنا تجربه می‎کنند عبارتند از:
• درد، خونریزی و سرگیجه بلافاصله پس از جاگذاری IUD، اگرچه این علایم ممکن است پس از گذشت حدود 30 دقیقه از بین بروند
• بی‌نظمی پریودها یا قطع آنها
• خونریزی بیش از حد معمول یا کمتر از حد معمول در طول پریود در 3 تا 6 ماه اول پس از جایگذاری IUD
بر مبنای اعلام سازنده تخمین زده می‎شود که 12 درصد زنان استفاده کننده از میرنا ممکن است دچار کیست تخمدان شوند.

عوارض جانبی اسکیلا
عوارض جانبی خاص اسکیلا می‎تواند موارد زیر را شامل شود:
• قطع پریودهای عادت ماهانه
• کیست‎های تخمدان
• خطر بارداری خارج از رحم اگر زن در هنگام استفاده از IUD باردار شود
بر مبنای اعلام سازنده، از هر 16 زن استفاده کننده از اسکیلا یک نفر آنان دچار توقف پریود در فاصلۀ 1 سال از آغاز استفاده از اسکیلا می‎شود، حال آنکه 14 درصد استفاده کنندگان به کیست تخمدان مبتلاء می‎شوند.

عوارض جانبی پاراگارد
IUD پاراگارد هورمون ترشح نمی‎کند. در عوض دارای پوششی از جنس مس است که به عنوان مانعی در برابر اسپرم عمل می‎کند. در هر حال این نوع IUD نیز می‎تواند باعث ایجاد عوارض جانبی شامل موارد زیر شود:
• واکنش‌های آلرژیک نسبت به فلز مس
• درد در ناحیه پشت
• احساس غش کردن
• کاهش تعداد سلول‎های خون
• کرامپ‎های شبه کرامپ عادت ماهانه
• احساس درد در هنگام سکس
اگر زنی که از این نوع IUD استفاده می‎کند گمان دارد که باردار شده است باید به پزشک مراجعه کند. اگر زن باردار شده باشد نیاز به آن است که پزشک IUD را خارج کند.
بر مبنای اعلام سازنده این نوع IUD، باردار شدن در صورت وجود IUD مزبور در رحم می‎تواند به عوارض تهدید کنندۀ حیات برای زن منجر شود.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
زنان باید در صورت مواجهه یا هر یک از موارد زیر پس از جاگذاری IUD به پزشک مراجعه کنند:
• تب
• خونریزی سنگین یا طولانی مدت
• سکس دردناک
• ترشحات غیر معمول از واژن
• علایم بارداری
زنان در صورتی که نتوانند رشته‎های IUD را در واژن کشف کنند نیز باید به پزشک مراجعه نمایند.
پزشک می‎تواند بررسی کند که آیا IUD کماکان سر جای درست قرار دارد یا خیر.

چگونه عوارض جانبی IUD را مدیریت کنیم
اغلب عوارض جانبی IUD در طول ماه‌های نخست پس از جاگذاری IUD بروز می‎کنند. برخی راه‎های مدیریت عوارض جانبی مزبور شامل موارد زیر است:
• استفاده از داروهای ضد درد غیر نسخه‎ای مثل ایبوپروفن، استامینوفن یا ناپروکسن برای کاهش میزان درد
• استفاده از کمپرس گرم و مرطوب در ناحیۀ لگن درست زیر سوراخ ناف برای تخفیف کرامپ و ناراحتی
• پوشیدن لباس‎های راحت و لخت برای فرو بردن IUD و روزهای پس از انجام این اقدام
• استفاده از پدها یا نوار بهداشتی جذبی برای جذب خون یا لکه اضافی

پیام همراه
به یاد داشتن این موضوع مهم است که IUD عاملی برای محافظت در برابر عفونت‎های واگیردار جنسی (STIs) نیست.
عوارض جانبی IUD باید در طول چند ماه پس از آغاز استفاده از آن و عادت کردن بدن به این ابزار و هر هورمون تازه برطرف گردد.
اگر استفاده از IUD باعث ایجاد علایم غیر قابل تحمل شده باشد بهترین رویکرد مراجعه به پزشک برای خارج کردن IUD خواهد بود./

Source:
What are the side effects of an IUD?
Last reviewed Wed 1 August 2018
By Rachel Nall
Reviewed by Valinda Riggins Nwadike