• کریستین نوردکویست، دکتر دِبرا رُز ویلسون
• ترجمه هستی فراستفر
بیماری التهابی لگن التهاب دستگاه‌های تناسلی در زنان است. این بیماری میتـواند به ایجاد زخم هـمراه نوارهای فیبروز منجر شود که بین بافتها و ارگانها شکل میگیرند. بیماری التهابی لگن میتواند به رحم یا زهدان، لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها یا مجموع آنها آسیب برساند.
عوارض این بیماری درد مزمن و مداوم لگن، بارداری خارج از رحم (خارج رحمی)، و ناباروری را شامل می‌شود. بر مبنای اعلام CDC از هر 8 زن دچار بیماری التهابی لگن (PID) یک نفر دچار مشکل باروری می‌شود.
اغلب موارد بیماری ناشی از عدم درمان عفونت بروز کرده در واژن یا گردن رحم است که دچار گسترش می‌شود.
عفونت‌های واگیردار جنسی (STIs) علتی شایع در این مورد محسوب می‌شوند اما بیماری التهابی لگن میتواند به علت ناشی از موارد دیگر نیز توسعه یابد.
"نظرسنجی ملی بررسی بهداشت و تغذیه" (NHANES) سال 2013 تا 2014 پی برد که از مجموع 1171 زن دارای تجربۀ جنسی در سنین باروری در ایالات متحد آمریکا، 4.4 درصد زنان خبر از ابتلا به PID داده‌اند.
در سطح ایالات متحد آمریکا سالانه 800.000 زن با تشخیص ابتلا به PID مواجه می‌شوند.
مطالب این مقاله:
• علایم
• عوارض
• علل و ریسک فاکتورها
• تشخیص
• درمان
• پیشگیری
علایم
بسیاری از زنان مبتلا به بیماری التهابی لگن فاقد هر گونه علامتند. اگر علایمی بروز یابد، میتواند شامل انواع خفیف تا شدید باشد. به هر جهت عدم درمان PID میتواند پیامدهای جدی در بر داشته باشد.
علایم محتمل در این بیماری شامل موارد زیر است:
• درد، احتمالاً شدید، به ویژه در ناحیۀ لگن
• تب
• خستگی مزمن
• خونریزی یا لکهبینی در فواصل بین پریودها
• نامنظم شدن عادت ماهانه
• درد در ناحیۀ پشت کمر و راست روده یا مقعد
• احساس درد در طول مقاربت جنسی
• ترشحات غیر معمول از واژن
• تکرر ادرار
• استفراغ
برخی اوقات علایم این بیماری شبیه به علایم ناشی از کیست تخمدان، آپاندیسیت، اندومتریوز و عفونت دستگاه ادراری است.
PID میتواند از نوع حاد بوده و تا 30 روز ادامه داشته باشد یا از نوع مزمن باشد که بیش از 30 روز ادامه پیدا می‌کند.
یک دشواری در درمان PID این است که علایم بیماری در آن متفاوتند و برخی از زنان اصولاً فاقد علامتند.
هر زنی که علایمی از بیماری را تجربه می‌کند یا گمان دارد که در معرض STI یا دیگر علل موجب عفونت قرار گرفته است باید به دکتر مراجعه کند.
عوارض
در صورت عدم، درمان PID میتواند باعث بروز عوارض زیر شود:
• زخمهایی که می‌توانند سبب بروز مشکلاتی در باروری شوند
• برگشت PID
• درد شدید در ناحیۀ لگن
• آبسۀ لولۀ تخمدان
بساری از زنان متوجه ابتلا خود به PID نمیشوند تا اینکه به دلیل دچار شدن به مشکلات باروری تحت معاینات پزشکی قرار میگیرند.
زنی که به بیماری التهابی لگن مبتلا شده باشد شانسی 20 درصدی برای ناباروری به علت جراحت لوله‌های فالوپ دارد و در معرض خطری 9 درصدی برای بارداری خارج رحمی در آینده است. احتمال توسعۀ درد مزمن لگن 18 درصد است.
علل و ریسک فاکتورها
PID معمولاً با یک عفونت آغاز می‌شود که در واژن شکل میگیرد و به گردن رحم گسترش پیدا می‌کند. این عفونت در ادامه میتواند به لوله‌های فالوپ و تخمدان راه پیدا کند.
علت عفونت میتواند باکتریایی، قارچی، یا انگلی باشد اما احتمال بیشتر آن است که علت شامل یک نوع یا انواع بیشتری از باکتری باشد.
باکتری‌های واگیردار جنسی شایعترین علت بروز PID محسوب می‌شوند. کلامیدیا در صدر فهرست این باکتری‌ها بوده و سوزاک به دنبال آن قرار دارد.
"پزشک خانواده آمریکا" (AFP) تخمین می‌زند که بین 80 تا 90 درصد زنان دچار کلامیدیا و 10 درصد زنان دچار سوزاک فاقد هر گونه علامت هستند.
حدود 10 تا 15 درصد زنان دچار کلامیدیا و سوزاک به عنوان عفونت ثانویه به PID مبتلا می‌شوند.
ریسک فاکتورها
گذشته از عفونت‌های واگیردار جنسی، برخی ریسک فاکتورها خطر ابتلا به PID را افزایش می‌دهند.
زایمان، سقط جنین یا از دست دادن بارداری، در صورت ورود باکتری به واژن. عفونت در صورتی که دهانۀ رحم به طور کامل بسته نباشد بسیار آسانتر گسترش پیدا می‌کند.
دستگاه داخل رحمی (IUD)، نوعی ابزار پیشگیری از بارداری است که داخل رحم جاگذاری می‌شود. این دستگاه میتواند ریسک بروز عفونت را افزایش دهد و عفونت مزبور میتواند به PID بینجامد.
بیوپسی اندومتریال، که در خلال آن یک نمونه از بافت برای آنالیز گرفته می‌شود، ریسک عفونت و به دنبال آن PID را افزایش می‌دهد.
آپاندیسیت در حدی بسیار جزئی ریسک مزبور را بالا میبرد، اگر عفونت از آپاندیس به گردن رحم گسترش پیدا کند.
چه کسی بیشتر در معرض خطر است؟
زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به PID قرار دارند اگر:
• اگر از لحاظ جنسی فعال بوده و زیر 25 سال سن داشته باشند
• دارای چند شریک جنسی باشند
• از ضد بارداری‌های حائل استفاده نکنند
• از دوش واژینال استفاده کنند
• بیماری التهابی لگن بیشترین شیوع را در زنان سنین 15 تا 29 سال دارد.
تشخیص
پزشک در مورد علایم سؤال می‌کند و برای بررسی افتادگی رحم معاینۀ فیزیکی انجام می‌دهد.
پزشکان در عین حال بررسی لازم در مورد کلامیدیا و سوزاک را نیز انجام خواهند داد.
ممکن است نمونه‌برداری با سواب از دهانۀ رحم و نیز مجرای ادرار انجام شود. احتمال انجام تست خون و ادرار مطرح است.
برای بررسی التهاب لوله‌های فالوپ احتمال انجام تست اولتراسوند وجود دارد.
گاهی از اوقات برای مشاهدۀ ناحیۀ مورد بحث از لاپاراسکپ استفاده می‌شود. در صورت لزوم نمونه بافت با استفاده از آن گرفته می‌شود.
درمان
درمان زودهنگام احتمال توسعۀ عوارضی مثل ناباروری را کاهش می‌دهد.
درمان با آنتی‌بیوتیک
نخستین درمان مورد استفاده در این بیماری کاربرد آنتی‌بیوتیک است. پیگیری دستورات دکتر و به پایان بردن دورۀ درمان اهمیت دارد. یک دوره درمان آنتیبیوتیکی در این بیماری معمولاً 14 روز ادامه خواهد داشت.
در PID معمولاً بیش از یک آنتی‌بیوتیک برای درمان استفاده می‌شود بنابراین ممکن است بیمار دو آنتی‌بیوتیک را همزمان دریافت کند.
اگر تست‌ها مشخص کنند که چه نوع باکتری عامل ایجاد بیماری بوده است، درمان هدفمند بیشتر امکان‌پذیر خواهد بود.
آنتیبیوتیکهای مورد استفاده در PID شامل موارد زیر است:
• سفاکسیتین
• مترونیدازول
• سفتریاکسون
• دکسی‌سایکلین
در صورتی که آنتی‌بیوتیک‌ها در طول 3 روز مصرف تغییری در وضعیت بیمار ایجاد نکنند، بیمار باید کمک بیشتری دریافت کند. در این وضعیت ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها از طریق داخل وریدی به بیمار تحویل داده شود یا اینکه نوع داروی مصرفی تغییر کند.
بستری کردن بیمار و جراحی
بستری کردن بیمار: اگر زن دچار PID باردار یا دچار علایم شدید باشد، ممکن است نیاز به بستری کردن وی در بیمارستان مطرح شود. در بیمارستان دارو از طریق داخل وریدی به بیمار داده می‌شود.
جراحی: استفاده از جراحی به ندرت انجام می‌شود، اما در صورت وجود زخم در لوله‌های فالوپ یا آبسه نیازمند تخلیه، انجام جراحی مطرح است. این جراحی ممکن است از نوع موسوم به "سوراخ کلید" باشد یا ممکن است که با هدف برداشتن یکی از لوله‌های فالوپ یا هر دوی آنها انجام شود.
دکترها ترجیح می‌دهند از برداشتن هر دو لولۀ فالوپ خودداری کنند زیرا در این صورت دیگر امکان بارداری طبیعی برای زنان وجود نخواهد داشت.
ممکن است برای درمان شریک جنسی زن با هدف رفع STI وی نیز مورد درمان قرار گیرد. اگر شریک جنسی زن دچار STI باشد، در این صورت خطری جدی برای بازگشت بیماری وجود خواهد داشت.
زنان باید تا پایان دورۀ درمان از سکس خودداری کنند.
پیشگیری
PID میتواند به یک بیماری جدی تبدیل شود اما راه‌هایی برای به حداقل رسانیدن ریسک آن وجود دارد:
• انجام غربالگری منظم، مخصوصاً در مورد زنانی که بیش از یک شریک جنسی دارند
• اطمینان از اینکه شریک جنسی زن برای عفونت‌های واگیردار جنسی تحت بررسی قرار گرفته است
• خودداری از دوش واژینال، زیرا این کار خطر بروز بیماری را افزایش می‌دهد
• استفاده از کاندوم و دیگر وسایل محافظتی و داشتن سکس ایمن
• خودداری از سکس در زمان کوتاهی پس از زایمان یا بروز بیماری یا سقط جنین
مقاربت جنسی نباید از سر گرفته شود مگر اینکه دهانۀ رحم به طور کامل بسته شده باشد./
Source:
What is pelvic inflammatory disease?
Last updated Mon 23 October 2017
By Christian Nordqvist
Reviewed by Debra Rose Wilson, PhD, MSN, RN, IBCLC, AHN-BC, CHT
مطالب پیشنهادی ما برای مطالعه
هشت علت شایع درد سینه در زنان
زنان در هر سنی از درد سینه خبر می‌دهند که به نام ماستالژیا نیز شناخته می‌شود. درد مزبور میتواند هم در دوران پیش از یائسگی و هم پس از آن بروز کند. در هر حال درد سینه در میان زنان جوان در دوران قاعدگی
سلامت مادران: نگرانی بزرگ نابرابری در کیفیت مراقبت و دسترسی به خدمات
سلامت مادری در سطح جهان موضوع بحث یک‌سری مقالات منتشر شده در لنست / The Lancet است، و نگرانی نویسندگان چیزی مگر نابرابری میان کشورها در مورد سرویس‌های مراقبت بهداشتی برای زنان در انتظار مادر شدن و فرز
