بیماری التهابی لگن در زنان - آنچه دانستنش نیاز است

• کریستین نوردکویست، دکتر دِبرا رُز ویلسون
• ترجمه هستی فراست‎فر

بیماری التهابی لگن التهاب دستگاه‌های تناسلی در زنان است. این بیماری می‎تـواند به ایجاد زخم هـمراه نوارهای فیبروز منجر شود که بین بافت‎ها و ارگان‎ها شکل می‎گیرند. بیماری التهابی لگن می‌‏تواند به رحم یا زهدان، لوله‎های فالوپ، تخمدان‌ها یا مجموع آنها آسیب برساند.
عوارض این بیماری درد مزمن و مداوم لگن، بارداری خارج از رحم (خارج رحمی)، و ناباروری را شامل می‎شود. بر مبنای اعلام CDC از هر 8 زن دچار بیماری التهابی لگن (PID) یک نفر دچار مشکل باروری می‎شود.
اغلب موارد بیماری ناشی از عدم درمان عفونت بروز کرده در واژن یا گردن رحم است که دچار گسترش می‎شود.
عفونت‌های واگیردار جنسی (STIs) علتی شایع در این مورد محسوب می‎شوند اما بیماری التهابی لگن می‎تواند به علت ناشی از موارد دیگر نیز توسعه یابد.
"نظرسنجی ملی بررسی بهداشت و تغذیه" (NHANES) سال 2013 تا 2014 پی برد که از مجموع 1171 زن دارای تجربۀ جنسی در سنین باروری در ایالات متحد آمریکا، 4.4 درصد زنان خبر از ابتلا به PID داده‌اند.
در سطح ایالات متحد آمریکا سالانه 800.000 زن با تشخیص ابتلا به PID مواجه می‎شوند.
مطالب این مقاله:
• علایم
• عوارض
• علل و ریسک فاکتورها
• تشخیص
• درمان
• پیشگیری

علایم
بسیاری از زنان مبتلا به بیماری التهابی لگن فاقد هر گونه علامتند. اگر علایمی بروز یابد، می‌‏تواند شامل انواع خفیف تا شدید باشد. به هر جهت عدم درمان PID می‎تواند پیامدهای جدی در بر داشته باشد.
علایم محتمل در این بیماری شامل موارد زیر است:
• درد، احتمالاً شدید، به ویژه در ناحیۀ لگن
• تب
• خستگی مزمن
• خونریزی یا لکه‎بینی در فواصل بین پریودها
• نامنظم شدن عادت ماهانه
• درد در ناحیۀ پشت کمر و راست روده یا مقعد
• احساس درد در طول مقاربت جنسی
• ترشحات غیر معمول از واژن
• تکرر ادرار
• استفراغ
برخی اوقات علایم این بیماری شبیه به علایم ناشی از کیست تخمدان، آپاندیسیت، اندومتریوز و عفونت دستگاه ادراری است.
PID می‎تواند از نوع حاد بوده و تا 30 روز ادامه داشته باشد یا از نوع مزمن باشد که بیش از 30 روز ادامه پیدا می‎کند.
یک دشواری در درمان PID این است که علایم بیماری در آن متفاوتند و برخی از زنان اصولاً فاقد علامتند.
هر زنی که علایمی از بیماری را تجربه می‌کند یا گمان دارد که در معرض STI یا دیگر علل موجب عفونت قرار گرفته است باید به دکتر مراجعه کند.

عوارض
در صورت عدم، درمان PID می‏تواند باعث بروز عوارض زیر شود:
• زخم‎هایی که می‎توانند سبب بروز مشکلاتی در باروری شوند
• برگشت PID
• درد شدید در ناحیۀ لگن
• آبسۀ لولۀ تخمدان
بساری از زنان متوجه ابتلا خود به PID نمی‎شوند تا اینکه به دلیل دچار شدن به مشکلات باروری تحت معاینات پزشکی قرار می‎گیرند.
زنی که به بیماری التهابی لگن مبتلا شده باشد شانسی 20 درصدی برای ناباروری به علت جراحت لوله‎های فالوپ دارد و در معرض خطری 9 درصدی برای بارداری خارج رحمی در آینده است. احتمال توسعۀ درد مزمن لگن 18 درصد است.

علل و ریسک فاکتورها
PID معمولاً با یک عفونت آغاز می‎شود که در واژن شکل می‎گیرد و به گردن رحم گسترش پیدا می‎کند. این عفونت در ادامه می‎تواند به لوله‌های فالوپ و تخمدان راه پیدا کند.
علت عفونت می‎تواند باکتریایی، قارچی، یا انگلی باشد اما احتمال بیشتر آن است که علت شامل یک نوع یا انواع بیشتری از باکتری باشد.
باکتری‌های واگیردار جنسی شایع‎ترین علت بروز PID محسوب می‎شوند. کلامیدیا در صدر فهرست این باکتری‌ها بوده و سوزاک به دنبال آن قرار دارد.
"پزشک خانواده آمریکا" (AFP) تخمین می‎زند که بین 80 تا 90 درصد زنان دچار کلامیدیا و 10 درصد زنان دچار سوزاک فاقد هر گونه علامت هستند.
حدود 10 تا 15 درصد زنان دچار کلامیدیا و سوزاک به عنوان عفونت ثانویه به PID مبتلا می‎شوند.

ریسک فاکتورها
گذشته از عفونت‎های واگیردار جنسی، برخی ریسک فاکتورها خطر ابتلا به PID را افزایش می‎دهند.
زایمان، سقط جنین یا از دست دادن بارداری، در صورت ورود باکتری به واژن. عفونت در صورتی که دهانۀ رحم به طور کامل بسته نباشد بسیار آسان‎تر گسترش پیدا می‎کند.
دستگاه داخل رحمی (IUD)، نوعی ابزار پیشگیری از بارداری است که داخل رحم جاگذاری می‎شود. این دستگاه می‎تواند ریسک بروز عفونت را افزایش دهد و عفونت مزبور می‎تواند به PID بینجامد.
بیوپسی اندومتریال، که در خلال آن یک نمونه از بافت برای آنالیز گرفته می‎شود، ریسک عفونت و به دنبال آن PID را افزایش می‎دهد.
آپاندیسیت در حدی بسیار جزئی ریسک مزبور را بالا می‎برد، اگر عفونت از آپاندیس به گردن رحم گسترش پیدا کند.

چه کسی بیشتر در معرض خطر است؟
زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به PID قرار دارند اگر:
• اگر از لحاظ جنسی فعال بوده و زیر 25 سال سن داشته باشند
• دارای چند شریک جنسی باشند
• از ضد بارداری‌های حائل استفاده نکنند
• از دوش واژینال استفاده کنند
• بیماری التهابی لگن بیشترین شیوع را در زنان سنین 15 تا 29 سال دارد.

تشخیص
پزشک در مورد علایم سؤال می‎کند و برای بررسی افتادگی رحم معاینۀ فیزیکی انجام می‎دهد.
پزشکان در عین حال بررسی لازم در مورد کلامیدیا و سوزاک را نیز انجام خواهند داد.
ممکن است نمونه‌برداری با سواب از دهانۀ رحم و نیز مجرای ادرار انجام شود. احتمال انجام تست خون و ادرار مطرح است.
برای بررسی التهاب لوله‎های فالوپ احتمال انجام تست اولتراسوند وجود دارد.
گاهی از اوقات برای مشاهدۀ ناحیۀ مورد بحث از لاپاراسکپ استفاده می‎شود. در صورت لزوم نمونه بافت با استفاده از آن گرفته می‎شود.

درمان
درمان زودهنگام احتمال توسعۀ عوارضی مثل ناباروری را کاهش می‎دهد.

درمان با آنتی‎بیوتیک
نخستین درمان مورد استفاده در این بیماری کاربرد آنتی‎بیوتیک است. پیگیری دستورات دکتر و به پایان بردن دورۀ درمان اهمیت دارد. یک دوره درمان آنتی‎بیوتیکی در این بیماری معمولاً 14 روز ادامه خواهد داشت.
در PID معمولاً بیش از یک آنتی‎بیوتیک برای درمان استفاده می‎شود بنابراین ممکن است بیمار دو آنتی‎بیوتیک را همزمان دریافت کند.
اگر تست‌ها مشخص کنند که چه نوع باکتری عامل ایجاد بیماری بوده است، درمان هدفمند بیشتر امکان‌پذیر خواهد بود.
آنتی‎بیوتیک‎های مورد استفاده در PID شامل موارد زیر است:
• سفاکسیتین
• مترونیدازول
• سفتریاکسون
• دکسی‌سایکلین
در صورتی که آنتی‎بیوتیک‎ها در طول 3 روز مصرف تغییری در وضعیت بیمار ایجاد نکنند، بیمار باید کمک بیشتری دریافت کند. در این وضعیت ممکن است آنتی‎بیوتیک‎ها از طریق داخل وریدی به بیمار تحویل داده شود یا اینکه نوع داروی مصرفی تغییر کند.

بستری کردن بیمار و جراحی
بستری کردن بیمار: اگر زن دچار PID باردار یا دچار علایم شدید باشد، ممکن است نیاز به بستری کردن وی در بیمارستان مطرح شود. در بیمارستان دارو از طریق داخل وریدی به بیمار داده می‎شود.
جراحی: استفاده از جراحی به ندرت انجام می‎شود، اما در صورت وجود زخم در لوله‎های فالوپ یا آبسه نیازمند تخلیه، انجام جراحی مطرح است. این جراحی ممکن است از نوع موسوم به "سوراخ کلید" باشد یا ممکن است که با هدف برداشتن یکی از لوله‌های فالوپ یا هر دوی آنها انجام شود.
دکترها ترجیح می‎دهند از برداشتن هر دو لولۀ فالوپ خودداری کنند زیرا در این صورت دیگر امکان بارداری طبیعی برای زنان وجود نخواهد داشت.
ممکن است برای درمان شریک جنسی زن با هدف رفع STI وی نیز مورد درمان قرار گیرد. اگر شریک جنسی زن دچار STI باشد، در این صورت خطری جدی برای بازگشت بیماری وجود خواهد داشت.
زنان باید تا پایان دورۀ درمان از سکس خودداری کنند.

پیشگیری
PID می‎تواند به یک بیماری جدی تبدیل شود اما راه‌هایی برای به حداقل رسانیدن ریسک آن وجود دارد:
• انجام غربالگری منظم، مخصوصاً در مورد زنانی که بیش از یک شریک جنسی دارند
• اطمینان از اینکه شریک جنسی زن برای عفونت‌های واگیردار جنسی تحت بررسی قرار گرفته است
• خودداری از دوش واژینال، زیرا این کار خطر بروز بیماری را افزایش می‎دهد
• استفاده از کاندوم و دیگر وسایل محافظتی و داشتن سکس ایمن
• خودداری از سکس در زمان کوتاهی پس از زایمان یا بروز بیماری یا سقط جنین
مقاربت جنسی نباید از سر گرفته شود مگر اینکه دهانۀ رحم به طور کامل بسته شده باشد./

Source:
What is pelvic inflammatory disease?
Last updated Mon 23 October 2017
By Christian Nordqvist
Reviewed by Debra Rose Wilson, PhD, MSN, RN, IBCLC, AHN-BC, CHT