اسفیکسیشن، و ناکافی بودن اکسیژن دریافتی بدن

در این مقاله:
• علل اسفیکسیشن
• علایم اسفیکسیشن
• درمان اسفیکسیشن
• پیشگیری از اسفیکسیشن
• ریسک فاکتورهای اسفیکسیشن
• اسفیکسیشن در طول زایمان
• اسفیکسیشن اتواروتیک
• خلاصه

اسفیکسیشن زمانی ایجاد می‌شود که بدن به اکسیژن کافی دسترسی ندارد. این وضعیت باعث مختل شدن تنفس نرمال می‌شود و ممکن است باعث گردد تا شخص دچار کاهش سطح هشیاری گردد. اختلال مزبور می‌تواند به مرگ منجر شود.
وقتی شخص به شکل نرمال تنفس می‌کند، اکسیژن وارد ریه‌ها می‌شود. ریه‌ها در مرحله بعد اکسیژن را وارد جریان خون می‌کند که در آنجا به بافت‌های بدن وارد می‌شود.
انوکسیا (انوکسی) یک اصطلاح تکنیکی برای تبیین فقدان اکسیژن است. اگر مغز به اکسیژن کافی دسترسی نداشته باشد، این وضعیت می‌تواند به از دست دادن هشیاری در طول چند ثانیه منجر شود. اگر شخص در طول چند دقیقه اصلاً اکسیژن دریافت نکند صدمات برگشت ناپذیر مغز یا مرگ ایجاد خواهد شد.

علل اسفیکسیشن
علل متفاوتی باعث اسفیکسیشن می‌شوند اما معمولاً این اختلال بر اثر آسیب‌ دیدگی، تنفس مواد شیمیایی یا انسداد راه هوایی بروز می‌کند. برخی علل اختصاصی‌تر اسفیکسیشن شامل موارد زیر است:

آسم
آسم یک بیماری ریه است که گاهی از اوقات تنفس کردن را دشوار می‌کند. اگر کسی دچار حمله شدید آسم شود ممکن است ریه‌های وی به اکسیژن کافی دسترسی نیابند. بدون مداخله پزشکی، این وضعیت می‌تواند به اسفیکسیشن منجر گردد.

حالت خفگی
حالت خفگی می‌تواند مانع از ورود هوا به درون ریه‌ها شود. این وضعیت همچنین باعث انسداد جریان خون به مغز می‌گردد. حالت خفگی زمانی بروز می‌کند که دست، طناب یا چیزهای دیگر باعث فشرده شدن گلو می‌شوند.

اشیاء خارجی
اگر شیئی خارجی در گلوی کسی گیر کند، این وضعیت می‌تواند خفگی به دنبال داشته باشد، اگر حالت خفگی شدید باشد، آنگاه احتمال ناتوانی در استنشاق اکسیژن مطرح خواهد بود.

آنافیلاکسی
آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید است. در طول آنافیلاکسی، سیستم ایمنی موادی شیمیایی رها می‌کند که باعث ورود بدن به وضعیت شوک می‌شود. این فرآیند می‌تواند باعث باریک شدن راه‌های هوایی و ورم گلو شود. در صورت عدم درمان اورژانسی شخص ممکن است دچار اسفیکسیشن گردد.

غرق شدن
خفگی زمانی بروز می‌کند که شخص بر اثر ورود آب به ریه‌ها دچار اختلال تنفس می‌شود. در طول خفگی، مایع از راه دهان و بینی وارد بدن شده جریان اکسیژن رسانی به بدن دچار اختلال می‌گردد.
خفگی یکی از ده علت اصلی مرگ و میر در کودکان و افراد خردسال است.

اسفیکسی مواد شیمیایی
اسفیکسیا (آسفیکسی) شیمیایی زمانی بروز می‌کند که شخص یک ماده شیمیایی مختل کننده اکسیژن را گرفته یا مورد استفاده قرار می‌دهد.
یک مثال از آسفیکسی مواد شیمیایی مسمومیت مونوکسید کربن است. اگر کسی از مونوکسید کربن تنفس کند، این ماده با سلول‌های قرمز خون که حامل اکسیژن به نقاط مختلف بدن است ترکیب می‌شود. اگر کسی به میزان زیادی مونوکسید کربن تنفس کرده باشد خون دیگر قادر به حمل و نقل اکسیژن نخواهد بود. این شرایط می‌تواند به خفگی سلولی در ارگان‌های حیاتی و مرگ منجر گردد.

علایم اسفیکسیشن
یک مطالعه قدیمی علایم آسفیکسی را به شرح زیر فهرست کرده است:
• تنگی نفس یا دشواری تنفس
• کند شدن ضربان قلب
• خشونت صدا
• گلودرد
• گیجی
• از دست دادن هشیاری
• خونریزی بینی
• تغییرات بینایی
• کاهش شنوایی
شخص دچار اسفیکسیشن همچنین ممکن است با کبودی لب یا کبودی جزئی پوست مواجه شود. علت ایجاد این وضعیت کاهش سطح اکسیژن در خون است.

درمان اسفیکسیشن
بسته به علت خاص ایجاد اسفیکسیشن درمان ممکن است رویکرد متفاوتی داشته باشد. برخی درمان‌های اسفیکسیشن شامل احیاء قلبی ریوی (CPR) و اکسیژن درمانی است.
اگر کسی بر اثر اسفیکسیشن دچار عدم هشیاری شود احتمال توقف کار قلب وجود دارد. وقتی کسی PCR انجام می‌دهد، در اساس نقش قلب و ریه‌ها را بر عهده می‌گیرد و به رسانیدن خون و اکسیژن به قسمت‌های مختلف بدن کمک می‌کند.
در طول اکسیژن درمانی ماسکی روی صورت شخص قرار داده می‌شود یا صرفاً از یک لوله برای بینی استفاده می‌گرد. ماسک یا لوله مزبور به یک سیلندر اکسیژن متصل است که میزان اکسیژن آن بیش از وضعیت معمول است.

پیشگیری از اسفیکسیشن
پیشگیری از اسفیکسیشن نیز بسته به علت آن متفاوت است.
• حالت فشردگی. شخص می‌تواند یادگیری راه‌هایی را برای دفاع شخصی در برابر شکستگی یا فشردن گردن در دستور کار قرار دهد.
• شیء خارجی. شخص باید از گذاشتن اشیاء غیر خوراکی به داخل دهان خود خودداری کند. در عین حال مردم باید از گذاشتن لقمه‌های بزرگ غذا به درون دهان اجتناب کنند. والدین و مراقبان بچه‌ها باید اشیاء وارد شده به دهان کودک را خارج کنند.
• خفگی. برای پیشگیری از اسفیکسیشن بر اثر خفگی، شخص از آب‌هایی که نوع جریان آنها را نمی‌شناسد اجتناب ورزد. اگر شخص شنا نداند باید نسبت به یادگیری آن اقدام کند.
• آنافیلاکسی. مردم باید از مواردی که می‌دانند می‌توانند محرک واکنش آلرژیک شوند اجتناب کنند. همچنین، شخصی که در شرایط ابتلاء به برخی آلرژی‌ها به زندگی خود ادامه می‌دهد همیشه باید یک Epipen برای موارد ضروری به همراه داشته باشند.
• آسفیکسی شیمیایی. CDC فهرستی از راه‌های پیشگیری از مسمومیت دی‌اکسید کربن ارائه داده است. این شامل گاز، روغن، یا مواد با سوخت زغال می‌شود که به سرویس منظم، نصب کشف کننده مونوکسید کربن و عدم روشن گذاشتن اتومبیل یا کامیون داخل گاراژ چسبیده به منزل مسکونی می‌شود.
• آسم. افراد دچار آسم همیشه باید داروی استنشاقی خود را همراه داشته باشند.

ریسک فاکتورهای اسفیکسیشن
گروه‌های فهرست شده در زیر ممکن است در ریسک بالاتری برای ابتلاء به اسفیکسیشن قرار داشته باشند:
• افراد دچار آسم
• افراد مبتلاء به آلرژی
• اطفال
• مردم دچار مشکلات سیستم تنفسی
• افراد دچار دشواری بلع

اسفیکسیشن در زایمان
پزشکان به اسفیکسیشن در طول زایمان زیر عنوان آسفیکسی پری‌ناتال اشاره می‌کنند. این مورد زمانی بروز می‌کند که نوزاد در طول فرآیند زایمان و پیش یا پس از آن به اکسیژن کافی دسترسی پیدا نمی‌کند.
بر مبنای اعلام سازمان بهداشت جهانی مورد اخیر یکی از علل شایع مرگ در نوزادان است.
یک مرور سیستمیک در مورد ریسک فاکتورهای بالقوه برای آسفیکسی پری‌ناتال می‌نویسد که موارد زیر بچه را در ریسک بالاتری قرار می‌دهند:
• سن مادر در زمان زایمان بین 20 تا 25 باشد
• نوزاد نارس باشد
• مادر در زمان زایمان دچار تب باشد.
ریسک مورد بحث همچنین می‌تواند به تعداد بارداری زن پیش از مورد فعلی بستگی داشته باشد.
برخی از دیگر علل بالقوه بروز آسفیکسی پری‌ناتال شامل موارد زیر است:
• زنی که زایمان می‌کند دچار کمبود اکسیژن بر اثر یک مشکل زمینه‌ای تنفسی یا کاربرد داروهای بیهوشی باشد.
• زن در حال زایمان دچار کمبود فشار خون باشد.
• رحم شل نشود که بدین معنی است که اکسیژن قادر به گردش در جفت نیست.
• جفت پیش از وقت از رحم جدا شود.
آسفیکسی پری‌ناتال مشکل پیچیده‌ای است و ممکن است پیش‌بینی و پیشگیری از آن دشوار باشد. درمان به سلامت عمومی نوزاد، شدت اختلال و تحمل دارویی نوزاد بستگی دارد.
در طول زایمان، اگر تیم پزشکی بر این باور باشد که خطر آسفیکسی پری‌ناتال مطرح است ممکن است در روند زایمان اکسیژن اضافی به مادر بدهد یا زایمان به روش سزارین را تجویز کند.
اگر بچه پس از تولد تنفس نداشته باشد نیاز به تهویه و دارو خواهد داشت. این به تنفس نوازد و کنترل فشار خون او کمک می‌کند.

اسفیکسیشن اتواروتیک
اسفیکسیشن اتواروتیک به عمل جنسی اشاره دارد که در آن شخص برای تقویت خرسندی جنسی خود جریان اکسیژن‌رسانی به خود را قطع می‌کند.
افرادی که این رویکرد را امتحان می‌کنند از یک شیء برای ایجاد اسفیکسیشن استفاده می‌نمایند. برای مثال، شخص ممکن است در طول خودارضایی طنابی را سفت دور گردن خود بپیچد. این کار باعث کاهش جریان خون به مغز می‌شود که می‌تواند ایجادگر یک حس لذت باشد که ارگاسم را تشدید کند.
هرگز کسی نباید اسفیکسیشن اتواروتیک را امتحان کند. این کار حامل ریسک‌های بزرگی است و ممکن است به مرگ منجر شود.

خلاصه
آسفیکسی یک نوع اختلال تنفس است که زمانی بروز می‌کند که میزان اکسیژن در بدن کافی نیست. این وضعیت به کاهش تحویل اکسیژن به مغز منجر می‌شود که می‌تواند باعث شود شخص دچار از دست دادن هشیاری شده یا جان خود را از دست بدهد.
برخی اختلالات و موقعیت‌ها می‌توانند شخص را در ریسک بالاتری برای اسفیکسیشن قرار دهند که از جملۀ آنها می‌توان به خفگی، غرق شدن، آسم یا آنافیلاکسی اشاره کرد./

اسفیکسیشن، و ناکافی بودن اکسیژن دریافتی بدن
دکتر النا بیگرز، لوئیز مورالس-براون
ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Medical News Today
What to know about asphyxiation
Medically reviewed by Alana Biggers, M.D., MPH —
Written by Louise Morales-Brown
On September 28, 2020