آسپیراسیون چیست؟

• آسپیراسیون چیست؟
• علایم آسپیراسیون
• علل آسپیراسیون
• ریسک فاکتورهای آسپیراسیون
• عوارض آسپیراسیون
• آسپیراسیون در کودکان
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• درمان آسپیراسیون
• پیشگیری از آسپیراسیون
• خلاصه

آسپیراسیون ریوی اصطلاح پزشکی برای مواردی است که در آنها شخص به شکل تصادفی شیء یا مایعی را از طریق استشناق وارد نای یا ریه‌های خود می‌کند. این وضعیت می‌تواند به سرفه، مشکلات تنفسی، ناراحتی و گاهی از اوقات به خفگی منجر شود.
اغلب مردم گهگاه، هنگامی که چیزی را می‌خورند یا می‌نوشند که "مسیر اشتباهی را در بدن طی می‌کند" دچار آسپیراسیون ریوی می‌شوند. یا این امکان وجود دارد که آسپیراسیون یک مشکل مداوم باشد که بر اثر وجود معضلی زیربنایی در سلامت ایجاد می‌شود.
اصطلاح آسپیراسیون در عین حال ممکن است برای یک اقدام پزشکی به کار برود که در آن پزشک از یک لوله ساکشن یا سرنگ برای خارج کردن مایعات غیر ضروری موجود در بخشی از بدن استفاده می‌کند.

آسپیراسیون چیست؟
آسپیراسیون دو معنی مرتبط به سلامت دارد. یکی از آنها یک وضعیت پزشکی بوده و دیگری یک اقدام پزشکی است، بنابراین مفید خواهد بود که تفاوت این دو را بدانیم.

آسپیراسیون ریوی
آسپیراسیون ریوی اختلالی است که هنگامی بروز می‌کند که شخص یک ماده خارجی را به داخل نای و ریه‌های خود استنشاق می‌کند.
این اتفاق اغلب هنگامی می‌افتد که شخص در حال خوردن و نوشیدن بوده و غذا یا مایع به جای مری وارد نای می‌شود. یا هنگامی اتفاق می‌افتد که شخص در شرایط زیر نفس می‌کشد:
• آب، مثل موقع شنا کردن یا بازی در استخر یا رودخانه
• بزاق دهان
• محتویات معده، شامل استفراغ
• دود سیگار، عطرها، یا گرد و غبار
این مواد می‌توانند تا حدودی راه‌های هوایی را مسدود و ریه‌ها را تحریک کنند، که این می‌تواند به سرفه، مشکلات تنفسی و دیگر علایم منجر شود.

عمل آسپیراسیون
آسپیراسیون گاهی از اوقات در اشاره به یک اقدام پزشکی به کار می‌رود، که در آن یک متخصص مراقبت‌های پزشکی از یک لوله ساکشن یا سرنگ برای خارج کردن مایعات مضر از ریه‌ها، مفاصل، آبسه‌ها، یا دیگر ارگان‌ها یا بافت‌ها استفاده می‌کند.
دکتر همچنین ممکن است آسپیراسیون را برای گرفتن نمونه مایع و تست آن برای نشانه‌های عفونت، سلول‌های سرطانی، یا وجود برخی مواد استفاده کند.

علایم آسپیراسیون
وقتی کسی چیزی را به داخل راه‌هایی هوایی آسپیره می‌کند، این عمل ممکن است با علایم آشکار همراه نباشد.
به هر جهت، اگر ماده مورد اشاره حتی تا حدودی نای را مسدود یا ریه‌ها را تحریک کند، این می‌تواند منجر شود به:
• سرفه
• احساس اینکه چیزی به گلو چسبیده است
• بلع دردناک
• خس خس سینه
• مشکل تنفسی
• خشونت صدا

علل آسپیراسیون
وقتی کسی غذا می‌خورد یا چیزی می‌نوشد، غذا یا مایع از دهان وارد گلو شده و از راه مری وارد معده می‌شود.
آسپیراسیون ریوی هنگامی بروز می‌کند که مواد به شکل تصادفی به جای مری وارد نای و ریه‌ها می‌شوند. این وضعیت به طور معمول بر اثر وجود مشکلی در رفلکس بلع یا فقدان کنترل بر زبان ایجاد می‌گردد.
آسپیراسیون در عین حال ممکن است در هنگامی که بیمار برای عمل جراحی تحت بیهوشی قرار دارد بروز کند. محتویات معده ممکن است به دهان برگردد و سپس در برگشت از راه نای وارد ریه‌ها شود.
بیهوشی باعث کاهش سطح هوشیاری شخص تحت بیهوشی و توانایی وی برای محافظت از راه‌های هوایی می‌شود، که این باعث افزایش خطر بروز آسپیراسیون می‌گردد. علت درخواست پزشکان از بیماران برای ناشتا بودن پیش از عمل جراحی همین است.
آنستزیولوژیست‌ها همچنین پرهیزهایی مثل محافظت از راه‌های هوایی توسط لوله‌گذاری (انتوباسیون) را پس از القاء بیهوشی برای پیشگیری از آسپیراسیون در نظر می‌گیرند.
برخی اختلالات در سلامت نیز می‌توانند ریسک آسپیراسیون ریوی را در مردم افزایش دهند.

ریسک فاکتورهای آسپیراسیون
اغلب مردم گهگاه چیزی را به درون ریه‌های خود استنشاق می‌کنند و برخی مشکلات می‌توانند این خطر را افزایش دهند.
یک مطالعه مقطعی در سال 2015 در مورد ریسک فاکتورهای آسپیراسیون در مورد 105 نفر نمونه که دستکم یک مورد استروک را تجربه کرده بودند تحقیق کرده است.
این تحقیق نشان داد نمونه‌های دچار هر یک از اختلالات زیر 7 برابر بیشتر احتمال داشت که دچار آسپیراسیون شوند:
• دیسفاژی یا دشواری بلع
• اختلال در رفلکس گاگ یا فقدان آن
• کاهش تحرک فیزیکی
• اختلالات مغز و اعصاب مثل بیماری پارکینسون
عوامل دیگری که می‌توانند خطر آسپیراسیون را در مردم افزایش دهند عبارتند از:
• مسمومیت ناشی از مواد مخدر یا الکل، که می‌تواند به اختلال سطح هوشیاری و واکنش‌ها منجر گردد
• زوال عقل
• بیماری ریفلاکس اسید معده به مری (GERD)

عوارض آسپیراسیون
آسپیراسیون می‌تواند باعث انتقال مواد خارجی مضر بدنی یا خارج بدنی به درون ریه‌ها شود، که این خود به بروز مشکلات دیگری می‌انجامد.
برای مثال وقتی کسی چیزی را که حامل باکتری‌های مضر است به داخل ریه استشاق می‌کند، این می‌تواند به عفونت و التهاب منجر شود که وجه مشخصه اختلالی به نام پنومونی آسپیراسیون است.
علایم پنومونی آسپیراسیون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• سرفه مزمن
• بالا آوردن خون یا خلط سبز رنگ
• تب
• درد قفسه سینه
• خستگی مفرط
• مشکلات تنفسی مثل تنگی نفس یا خس خس سینه
وقتی آسپیراسیون شامل بوهای سمی باشد امکان بروز پنومونی مواد شیمیایی وجود دارد.
اگرچه در پنومونی شیمیایی هیچ عفونتی وجود ندارد این بیماری می‌تواند باعث ایجاد التهاب و علایم مشابه پنومونی آسپیراسیون شود.

آسپیراسیون در کودکان
بنا به اعلام "بیمارستان کودکان کلرادو"، آسپیراسیون مشکلی شایع در کودکان است و والدین یا مراقبان بچه ممکن است متوجه این وضعیت نشوند تا اینکه بچه دچار حالت خفگی شده یا به سرفه مزمن دچار گردد.
یک مطالعه در سال 2016 گزارش‌های پزشکی مربوط به 102 کودک را که پس از دچار شدن به علایم آسپیراسیون تحت اندوسکپی قرار گرفته بودند مرور کرد. محققان پی بردند که 49 نفراز این کودکان ذرات آجیل یا دانه‌های خوراکی را به ریه فرو برده بودند.
علایم آسپیراسیون در کودکان با این علایم در بزرگسالان یکسان نیست و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• بروز حالات خنده‌دار
• تضعیف حالت ساکشن
• درولینگ بیش از حد
• مشکلات تغذیه یا دشواری تنفسی در هنگام غذا خوردن
• خس خس سینه
• عفونت‌های مکرر قفسه سینه
ریسک فاکتورهای آسپیراسیون در کودکان می‌تواند موارد زیر را شامل شود:
• GERD
• شکاف کام
• اختلالات مغز و اعصاب مثل فلج سربرال
• تولد زودرس
• بیماری قلبی مزمن
گزینه‌های درمانی برای کودکان دچار آسپیراسیون مزمن شامل داروهای GERD، گفتار درمانی یا کاردرمانی و عمل جراحی است.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
آسپیراسیون همیشه به درمان پزشکی نیاز ندارد. به هر حال، در صورت بروز هر یک از علایم زیر باید به اورژانس مراجعه کرد:
• خفگی یا انسداد راه هوایی
• تنفس پر سر و صدا
• کبودی پوست یا ناخن
• درد قفسه سینه
• خس خس سینه
علایم آسپیراسیون همیشه خود را بلافاصله نشان نمی‌دهند - ممکن است بروز آنها به ساعت‌ها یا روزها وقت نیاز داشته باشد.
در صورت مواجهه با علایم زیر پس از آسپیراسیون مردم باید به دکتر مراجعه کنند:
• تب
• افزایش تولید مخاط
• سرفه مزمن
• بالا آوردن خون با سرفه
• مخاط بدبو

درمان آسپیراسیون
درمان آسپیراسیون به شدت علایم مبتلابه فرد و ماده استنشاق شده بستگی دارد. در برخی موارد درمان ضروری نیست.
اگر شیئی مثل یک تکه غذا هنوز در ریه‌ها باشد، دکتر ممکن است برونکوسکپی توصیه کند.
در طول این عمل، متخصص برونکوسکپی یک لوله مجهز به دوربین را از راه گلو وارد ریه‌ها کرده و جسم خارجی مزبور را خارج می‌کند.
در مورد مردم دچار پنومونی آسپیراسیون دکتر ممکن است برای کمک به رفع عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
وقتی آسپیراسیون نتیجه یک اختلال پزشکی مثل استروک باشد، گفتار درمانی ممکن است به بهبود واکنش بلع کمک کرده و خطر آسپیراسیون را کاهش دهد.
تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی نیز می‌تواند به درمان آسپیراسیون مزمن کمک نماید. اگر آسپیراسیون به این روش‌ها جواب ندهد شخص ممکن است برای برطرف کردن نیازهای غذایی خود نیاز به لوله تغذیه‌ای داشته باشد.

پیشگیری از آسپیراسیون
مردم می‌توانند قدم‌هایی را برای کاهش خطر آسپیراسیون ریوی بردارند که عبارتند از:
• خوردن لقمه‌های کوچک‌تر و جویدن آهسته غذا
• اجتناب از خوردن غذاهایی مثل برش‌های پرچربی گوشت که جویدن آنها دشوار است
• خودداری از خوردن و آشامیدن در حالت درازکش
• اجتناب از دادن غذاهایی مثل آجیل‌ها، دانه‌های خوراکی، هات‌داگ یا انگور به بچه‌ها که امکان خفگی با آنها وجود دارد.
• یادگیری گفتار درمانی یا کاردرمانی برای بهبود تکنیک‌های بلع
• رعایت دستورات پزشک برای ناشتایی پیش از عمل جراحی
• مشورت با پزشک در مورد داروهای تأثیرگذار بر عمل بلع

خلاصه
آسپیراسیون می‌تواند اشاره به یک مشکل سلامت یا یک اقدام پزشکی باشد.
در طول اقدام پزشکی مورد اشاره پزشک از یک لوله ساکشن یا سرنگ برای خارج کردن مایع از قسمتی از بدن استفاده می‌کند.
اختلال سلامت موسوم به آسپیراسیون ریوی، زمانی بروز می‌کند که شخص به شکل تصادفی یک ماده خارجی مثل غذا یا نوشیدنی را به درون ریه‌هایش استنشاق می‌کند.
علایم ممکن است از نظر شدت متفاوت باشند اما مردم اغلب قادرند تا با سرفه کردن ماده استنشاق شده را از ریه خارج کنند.
استنشاق مواد مضر می‌تواند به عوارضی مثل پنومونی منجر شود. برخی اختلالات پزشکی مثل دیسفاژی و GERD می‌توانند خطر آسپیراسیون را در مردم افزایش دهند.
آسپیراسیون خفیف به طور معمول نیاز به درمان ندارد. به هر جهت اگر مواد خارجی به ریه بچسبند یا اگر علایم پنومونی بروز کرده باشد باید به پزشک مراجعه کرد.
در مورد مردم دچار آسپیراسیون مزمن، پزشک بر روی درمان علت زیربنایی متمرکز می‌شود. همچنین گفتاردرمانی می‌تواند به بهبود تکنیک‌های بلع و کنترل زبان کمک نماید./

• مری‌آن دی‌پیترو، گرهاد ویتورث
• ترجمه هامیک رادیان

Source:
Medical News Today
What is aspiration?
Last reviewed Mon 4 March 2019
By MaryAnn de Pietro
Reviewed by Gerhard Whitworth, RN