ارتریت واکنشی

باکتری‌های مسبب ارتریت واکنشی بسیار شایعند.

تغییر اندازه و نوع قلم متن

پیش فرض
پیش فرض
تغییر اندازه صفحه

ارتریت واکنشی می‌تواند به پاشنه پا، انگشتان پا، پشت کمر، و مفاصل به ویژه مفاصل مچ پا یا زانو آسیب برساند.
با وجودی که این بیماری اغلب خود به خود برطرف می‎شود، ارتریت واکنشی می‎تواند طولانی مدت بوده و به قدری شدید شود که نیاز مراجعه به متخصص داشته باشد. درمان‌های مؤثری برای ارتریت واکنشی در دسترس است.
در ارتریت واکنشی گرایشی به بروز بیشتر در مردان سنین 20 تا 50 سال مشاهده می‎شود.
اغلب موارد ارتریت واکنشی به صورت دوره‎های کوتاه مدت بروز می‎کند. هر از گاه این بیماری شکل مزمن به خود می‎گیرد.
ارتریت واکنشی شکلی دردناک از ارتریت التهابی (بیماری مفصل به علت التهاب) است. ارتریت واکنشی در واکنش به عفونت ایجاد شده توسط برخی باکتری‎ها ایجاد می‎شود. در اغلب موارد این باکتری در ناحیه تناسلی (کلامیدیا تراکوماتیس) یا روده (کامپیلوباکتر، سالمونلا، شیگلا، و یرسینیا) است. کلایمیدیا در بیشتر مواقع از طریق تماس جنسی منتقل می‎شود. کلامیدیا اکثر موارد فاقد علامت است اما می‎تواند ترشحات چرک مانند یا آبکی در ناحیه تناسلی ایجاد کند. باکتری روده می‎تواند باعث ایجاد اسهال شود. اگر کسی به فاصله یک ماه از ابتلاء به اسهال یا عفونت ناحیه تناسلی دچار ارتریت شود - به ویژه اگر عفونت تناسلی با ترشح همراه باشد - وی باید به پزشک مراجعه کند. چنین کسی ممکن است دچار ارتریت واکنشی شده باشد.
در گذشته ارتریت واکنشی را "سندرم رایتر" می‎نامیدند. اکنون این بیماری به یک خانواده از ارتریت موسوم به "اسپوندیلوارتریت" تعلق دارد.

[در این مقاله:]
• چه چیز سبب ارتریت واکنشی می‎شود؟
• چه کسی دچار ارتریت واکنشی می‎شود؟
• ارتریت واکنشی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
• ارتریت واکنشی چگونه درمان می‎شود؟

چه چیز سبب ارتریت واکنشی می‎شود؟
باکتری ارتریت را از طریق ایجاد انحراف در سیستم دفاعی بدن در برابر عفونت و همچنین محیط ژنتیکی فرد القاء می‎کند. اینکه به طور دقیق هر یک از این عوامل چه نقشی در این بیماری ایفاء می‎کند احتمالاً از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این موضوع از موارد تمرکز تحقیقات در این عرصه است.
ارتریت واکنشی می‎تواند هر یک از ویژگی‎های زیر یا کل آنها را در خود داشته باشد:
• درد و ورم برخی مفاصل، اغلب در ناحیه زانوها و / یا قوزک پاها
• ورم و درد در ناحیه پاشنه پا
• ورم گسترده انگشت پا یا انگشت دست
• درد مداوم پشت کمر، که گرایشی به وخامت در هنگام شب یا صبح در آن مشاهده می‎شود
برخی بیماران دچار این نوع ارتریت همچنین به سرخی و آزردگی یا تحریک چشم دچار می‎شوند. دیگر علایم و نشانه‌های این بیماری شامل سوزش در هنگام ادرار کردن و بروز راش روی کف دست یا پا است.

چه کسی دچار ارتریت واکنشی می‎شود؟
باکتری‌های مسبب ارتریت واکنشی بسیار شایعند. در تئوری، هر کسی که توسط این اجرام دچار آلودگی یا عفونت می‎شود باید به ارتریت واکنشی مبتلاء گردد. با وجود این تعداد اندکی از مردم دچار اسهال باکتریایی در عمل به ارتریت واکنشی جدی مبتلاء می‎شوند. آنچه ناروشن باقی می‎ماند نقش عفونت کلامیدیا است که هیچ علامتی ندارد. این امکان وجود دارد که برخی موارد ارتریت با علت نامشخص نتیجه عفونت با کلامیدیا باشد.
ارتریت واکنشی گرایشی به بروز بیشتر در مردان سنین 20 تا 50 سال از خود نشان می‎دهد. برخی از بیماران مبتلاء به ارتریت واکنشی حامل ژنی به نام HLA-B27 هستند. بیمارانی که نتیجه تست آنها در مورد HLA-B27 مثبت می‎شود اغلب با آغاز ناگهانی‎تر و شدیدتر علایم مواجه می‎گردند. در عین حال امکان بروز علایم مزمن یا درازمدت در این گروه از مردم بیشتر است. با وجود این مردمی که در تست HLA-B27 نتیجه منفی دارند و فاقد ژن مزبور هستند نیز در صورتی که در معرض تماس با ارگانیسم‎های مسبب ارتریت واکنشی قرار گیرند ممکن است به این بیماری مبتلاء شوند.
مردم دچار ضعف سیستم ایمنی به علت ایدز و HIV نیز به ارتریت واکنشی مبتلاء می‎شوند.

ارتریت واکنشی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
روماتولوژیست‌ها متخصص تشخیص ارتریت و دیگر بیماری‎های روماتیک (روماتیسمی) هستند. سایر پزشکان ممکن است در تشخیص ارتریت واکنشی کمتر خبرگی داشته باشند. دلیلش آن است که تشخیص ارتریت واکنشی بر مبنای ویژگی‎های بالینی و نه تست‌ انجام می‎شود.
تشخیص به میزان زیادی بر اساس علایم القاء شده از سوی عفونت‎ها و وجود درگیری‎های متعارف اسکلتی عضلانی (مفصل و عضله) صورت می‎گیرد. اگر علامتی وجود داشته باشد، پزشک ممکن است تستی برای عفونت کلامیدیا یا تستی برای ژن HLA-B27 در دستور کار قرار دهد. تست کلامیدیا با استفاده از نمونه ادرار صورت می‎گیرد یا بر مبنای سوابی که از ناحیه تناسلی گرفته می‎شود.

ارتریت واکنشی چگونه درمان می‎شود؟
نوع درمان مورد استفاده برای ارتریت واکنشی به مرحله آن بستگی دارد.
مرحله زودهنگام ارتریت واکنشی به عنوان مرحله حاد بیماری (مرحله اولیه) تلقی می‎شود. التهاب حاد را می‎توان با استفاده از داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs) درمان کرد. این داروها ورم و درد را سرکوب می‎کنند. داروهای مزبور شامل ناپروکسن (الیو)، دیکلوفناک (وُلتارن)، ایندومتاسین (ایندوسین) یا سله‎کوکسیب (سلبرکس) است. دوز مؤثر دقیق از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است. خطر بروز عوارض جانبی ناشی از این داروها مثل خونریزی دستگاه گوارش، نیز متفاوت است. پزشک در هنگام تجویز این داروها خطر ایجاد خونریزی را در مورد هر بیمار لحاظ می‎کند.
مرحله متأخر ارتریت واکنشی مرحله مزمن این بیماری تلقی می‎شود. ارتریت واکنشی مزمن ممکن است برای درمان نیاز به یک داروی ضد روماتیک تعدیل کننده بیماری (که گاهی از اوقات DMARD نامیده می‎شود) مثل سولفاسالازین یا متوتریکسات داشته باشد. سولفاسالازین ممکن است در هنگامی که ارتریت واکنشی بر اثر یک عفونت دستگاه گوارش ایجاد می‎شود مؤثرتر باشد. در برخی موارد ممکن است مفاصل دچار التهاب شدید از تزریق داروهای کورتیکوستروئید سود ببرند. در موارد شدید، داروهای قوی‌تر کاهش دهنده ایمنی موسوم به "بیولوژیک"ها مثل ایتانرسپت (اینبریل) یا ادالیمومب (هیومیرا) ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. مردم باید در مورد انتظاراتی که در پیوند با مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی یا DMARDs مطرح است با پزشک مشورت کنند. تحقیقات جدید عنوانگر این موضوع بوده‎اند که مصرف یک دوره طولانی مدت‌تر دو آنتی‎بیوتیک یا تعدادی بیشتری از این داروها در مورد بیماران مبتلاء به ارتریت واکنشی ناشی از عفونت کلامیدیا مؤثرتر است. به هر حال، تحقیق بیشتری در این مورد نیاز است./

• دکتر سلمان بهنا
• ترجمه محمدقاسم رافعی

Source:
American College of Rheumatology
Reactive Arthritis
Updated March 2017 by Suleman Bhana, MD
and reviewed by the American College of Rheumatology Committee on
Communications and Marketing.

بیماری‌های عفونی / باکتری / ویروس