نوسان خلق سریع - چه علتی دارد؟

• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• چه اختلالاتی با نوسان خلق شدید مرتبطند؟
• نوسان خلق چگونه درمان می‌شود؟
• پیام همراه

این موضوع نرمال است که شخص برخی روزها دچار غم و اندوه بوده یا روزهایی با سرخوشی بسیار داشته باشد. تا زمانی که نوسانات خلقی مردم به میزان زیادی در زندگی وی اختلال ایجاد نکند این چرخش‌ها معمولاً نرمال تلقی می‌شود.
از سوی دیگر، شخص در صورتی که بر مبنایی منظم دچار چرخش خُلق از شادی بیش از حد به افسردگی شدید شود ممکن است به یک اختلال پزشکی مبتلاء باشد. اگر کسی مکرراً و به شکل جدی نوسان خلق را تجربه کند، باید در این مورد با پزشک مشورت نماید.
برخی علل چرخش‌های سریع رفتاری در مردم می‌تواند به اختلالات سلامت روان، هورمون‌ها، مصرف مواد مخدر، یا دیگر اختلالات سلامت مرتبط باشد.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
دچار شدن به تغییرات خلقی به شکل گهگاهی یا گذر از دوره‌های کوتاه فرسودگی یا افسردگی موضوع شایعی است. اما اگر رفتار شخص برای روزهای متمادی یا در طولانی مدت قابل پیش‌بینی نباشد، این وضعیت را می‌توان نشانه‌ای از چیزی جدی‌تر تلقی کرد.
شخص ممکن است یک دقیقه ترشرو بوده و دقیقه‌ای بعد شاد باشد. او در عین حال ممکن است دچار احساسات و عواطفی باشد که می‌توانند به زندگی وی آسیب برسانند.
برای مثال، شخص ممکن است:
• چنان هیجان زده باشد که خود را قادر به کنترل خویش در مورد خرج پول، تقابل با مردم یا اقدام به دیگر رفتارهای ریسکی یا غیر قابل کنترل نبیند
• احساس کند که انگار می‌خواهد به خودش لطمه زده یا به زندگی خویش خاتمه دهد
• قادر به دیدار دوستان، برخورداری از خواب کافی، رفتن سر کار یا حتی خروج از بستر خواب نباشد
الگوهای این نوع چرخش خلق ممکن است علایم یک مشکل جدی‌تر در سلامت باشند. در این وضعیت مردم باید به پزشک مراجعه کنند.

چه اختلالاتی با نوسان خلق شدید مرتبطند؟
در بسیاری موارد نوسان خلق یک علامت مشکل جدی‌تری در سلامت است. نوسانات خلق ممکن است در کنار سایر موارد به علت اختلالات سلامت روان، تغییرات هورمونی، یا مشکلات ناشی از مصرف مواد مخدر بروز کند.

اختلالات سلامت روان
بسیاری از اختلالات سلامت روانی می‌توانند باعث چرخش شدید خلقی شوند. به این اختلالات اغلب زیر عنوان اختلالات خلق اشاره می‌شود. این اختلالات شامل موارد زیرند:
• اختلال دوقطبی. اگر کسی دچار اختلال دوقطبی باشد، عواطف وی در طیفی از شادی بیش از حد تا اندوه شدید نوسان می‌کند. اما تغییرات خلق مرتبط به اختلال دوقطبی عموماً فقط چند بار در طول سال بروز می‌کنند، حتی اگر شخص دچار اختلال دوقطبی با چرخه سریع باشد.
• اختلال سایکلوتیمیک. اختلال سایکلوتیمیک یا سایکلوتیمیا اختلالی خفیف و شبیه به اختلال دوقطبی II است. در این اختلال، شخص دچار عواطف و احساستی است که دچار افت و خیز می‌شوند اما شدت آنها کمتر از موارد مربوط به اختلال دوقطبی است.
• اختلال افسردگی اساسی (MDD). در این بیماری شخص در دوره‌های طولانی مدت دچار اندوه بیش از حد می‌شود. اختلال افسردگی اساسی همچنین افسردگی بالینی نامیده می‌شود.
• دیستیمیا. دیستیمیا که اکنون اختلال افسردگی مداوم (PDD) نامیده می‌شود یک شکل مزمن افسردگی است.
• اختلالات شخصیت. در برخی اختلالات شخصیتی، مردم ممکن است در دوره‌های زمانی نسبتاً کوتاه‌تر تغییرات سریع در وضعیت خلق و خو را تجربه کنند.
• اختلال بدتنظیمی خلقی مخرب (DMDD). این اختلال به طور معمول صرفاً در کودکان مشاهده می‌شود. در اختلال مزبور کودک دچار طغیان‌هایی می‌شود که با مرحله رشد او همخوانی ندارند.
در عین حال این احتمال وجود دارد که مردم در صورت ابتلاء به دیگر اختلالات سلامت روانی مثل اسکیزوفرنی و ADHD دچار نوسان خلق شدید شوند.
بر مبنای یک مرور مربوط به سال 2011، در مورد کودکان دچار نوسان خلق شدید اغلب گمان می‌رود که آنان دچار اختلال دوقطبی هستند اما در عمل اختلال مبتلابه آنان چیز دیگری است. پزشک کودکان می‌تواند وضعیت کودک را ارزیابی کند و در مورد درمان متناسب با وضعیت کودک تصمیم‌گیری کند.
تمامی اختلالات سلامت روان با تلفیق شماری از ترکیبات دارویی، تغییرات سبک زندگی و روان‌درمانی قابل مدیریتند.

اختلالات هورمونی
هورمون‌ها نیز می‌توانند باعث نوسان خلق شوند. این به هورمون‌های تأثیرگذار بر شیمی مغز مرتبط است. نوجوانان و زنان باردار یا در حال گذار به یائسگی ممکن است نوسانات خلقی بر اثر تغییرات هورمونی مرتبط به این مرحله از تحول بدن را تجربه کنند.
نوسان خلق ممکن است بر اثر تغییرات بیش از فقط هورمون‌ها نیز بروز کند. اگر کسی دچار نوسان خلق شدید باشد باید در مورد یافتن بهترین گزینه‌های درمانی با پزشک مشورت کند.

مصرف مواد مخدر
در صورت مصرف مواد مخدر یا الکل مردم ممکن است با نوسانات قابل توجه خلقی مواجه شوند. مصرف مقدار زیاد مواد مخدر یا الکل می‌تواند به اعتیاد منجر گردد، که این می‌تواند به شکل جدی در جریان زندگی اختلال ایجاد کند.
اختلالات مصرف مواد می‌تواند هم برای خود شخص دچار این اختلال و هم برای نزدیکان وی مشکل‌ساز باشد. مردم باید به عزیزان دچار این مشکل خود کمک کنند. پزشک می‌تواند پلن درمانی مناسبی برای کمک به شخص ارائه دهد.

دیگر اختلالات سلامت
اختلالات سلامت دیگری نیز می‌توانند باعث نوسان خلق شوند. این شامل اختلالات مؤثر بر ریه، سیستم قلبی عروقی، و تیروئید می‌شود. اختلالات تأثیرگذار بر سیستم عصبی مرکزی نیز می‌توانند نوسان خلق ایجاد کنند.

محرک‌های شایع نوسان خلق
فارغ از اینکه نوسان خلق در شخص ناشی از یک اختلال زیربنایی پزشکی است یا عاملی دیگر، برخی چیزها می‌توانند محرک نوسان خلق شوند. این محرک‌ها عبارتند از:
• استرس
• تغییرات قابل توجه در زندگی
• رژیم غذایی
• عادات خواب
• داروها
اگر کسی دچار نوسانات شدید و مکرر خلقی باشد، باید با پزشک مشورت کند. مفید خواهد بود که شخص زمان دچار شدن به نوسان خلق و کاری را که پیش از این اتفاق انجام می‌داده یادداشت کند. این کار کمک می‌کند تا پزشک بتواند به ارزیابی این موضوع بپردازد که آیا شخص در حال واکنش نشان دادن به یک تغییر در سبک زندگی بوده یا نوسان خلق وی نتیجه وجود یک مشکل زیربنایی است.

نوسان خلق چگونه درمان می‌شود؟
اگر کسی دچار نوسانات شدید خلق باشد یا تغییرات خلق در او باعث بروز اختلال شدید در رفتار متعارف گردد، باید به پزشک مراجعه کند. پزشک می‌تواند به تعیین علل تغییر خلق کمک کرده و شخص را در یافتن درمان مناسب یاری دهد. شخص ممکن است به درمان تخصصی یا دارو نیز داشته باشد که بتواند این دگرگونی‌های خلقی را کاهش دهد. همچنین ممکن است به تغییراتی در سبک زندگی نیاز باشد.
اگر نوسانات خلقی شخص باعث تأثیرگذاری منفی بر دیگر جنبه‌های زندگی وی نمی‌شود، آنگاه این امکان وجود دارد که شخص بتواند بدون مداخله پزشکی مشکل نوسان خلق خود را برطرف کند. مردم ممکن است با اتکاء به موارد زیر بتوانند خلق خود را تنظیم کنند:
• ایجاد یک جدول زمان‌بندی. سعی کنید تا برای برنامه‌های روزمره زندگی به ویژه در مورد غذا خوردن و خوابیدن برنامه مشخصی داشته باشید.
• ورزش منظم. ورزش منظم فواید متعددی برای تقریباً تمامی جنبه‌های سلامت، شامل خلق دارد.
• برخورداری از خواب کافی. برخورداری از خواب خوب شبانه اهمیت دارد و محرومیت خواب می‌تواند بر خلق تأثیر منفی بگذارد.
• تغذیه سالم. برخورداری از تغذیه سالم و متعادل می‌تواند باعث بهبود خلق شود و مردم را سالم نگه دارد.
• ریلکسیشن. مردم می‌توانند در فعالیت‌های آرام‌بخش مثل یوگا و مدیتیشن مشارکت کنند.
• اجتناب از استرس. مردم باید در حد امکان استرس خود را کنترل کنند.
• بیان خود. مردم باید روزنه خلاقانه‌ای برای بیان خود بیابند.
• برون‌ریزی. مردم باید کسی مثل یک دوست، عضوی از خانواده یا یک مشاور متخصص را برای برون‌ریزی مسائل خود بیابند.

پیام همراه
این را باید به خاطر بسپریم که نوسان خلق می‌تواند از نظر شدت متفاوت باشد. تجربه کردن طیفی از احساسات بخشی از زندگی است. در صورتی که کسی به شکل گهگاهی دچار نوسان خلق می‌شود ممکن است برای برگشتن به حس نرمال نیاز به تنظیماتی در سبک زندگی داشته باشد.
مردم باید تغییرات خلقی را که باعث دگرگونی رفتاری شده و تأثیرات منفی جدی بر زندگی شخص یا اطرافیان وی می‌شود جدی بگیرند. در صورتی که شخص با موارد شدید نوسان خلق مواجه باشد یا اگر احساس می‌کند که برای مدتی طولانی از روال خارج شده است باید به پزشک مراجعه کند. این موارد می‌توانند علایم یک اختلال در سلامت باشند./

• دکتر تیموتی جی. لگ، ناتالی سیلور
• ترجمه هامیک رادیان

Source:
Healthline
What Can Cause Rapid Shifts in Mood?
Medically reviewed by Timothy J. Legg, PhD, PsyD
On February 16, 2018 —
Written by Natalie Silver