• جیمی کرافورد، دکتر سیونگو هان
• ترجمه هامیک رادیان
فورمیکیشن احساس خزیدن حشره زیر پوست بدن است. این نام‌گذاری برگرفته از کلمه لاتینی "فورمیکا" به معنی مورچه است.
فورمیکیشن نوعی توهم بساوایی (توهم لامسه‌ای) است، بدین معنی که فرد دچار نوعی احساس فیزیکی می‌شود حال آنکه هیچ علت فیزیکی برای ایجاد حس مزبور وجود ندارد. این حس می‌تواند به خارش منجر شود که ممکن است در طول شب تشدید گردد و می‌تواند به قدری شدید باشد که بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد.
احساس وجود چیزی بر روی پوست بدون محرک فیزیکی نوعی پارستزی است، که در عین حال می‌تواند با سوزش، مور مور، بی‌حسی و احساس سرما همراه گردد.
فورمیکیشن با چند اختلال پزشکی مختلف و همچنین با ترک مواد مخدر و برخی داروها مرتبط شده است.
[مطالب این مقاله:]
• علل فورمیکیشن
• تشخیص فورمیکیشن
• درمان فورمیکیشن
• عوارض محتمل فورمیکیشن
• دورنما
علل فورمیکیشن
چند اختلال مختلف شامل موارد فهرست زیر می‌توانند باعث ایجاد فورمیکیشن شوند:
• بیماری پارکینسون
• زونا
• فیبرومیالژیا (فیبرومیالژی)
• اضطراب
• پیش‌یائسگی
• بیماری لایم
• نوروپاتی دیابتی
• سرطان پوست
• اسکیزوفرنی (شیزوفرنی)
این احتمال وجود دارد که کاهش سطح استروژن در طول پیش‌یائسگی و یائسگی نیز باعث ایجاد فورمیکیشن شود.
فورمیکیشن برخی از اوقات ممکن است در روند ترک مواد مخدر به ویژه مشتقات تریاک در فرد ایجاد شود. در زیر فهرست چند دارو و ماده مخدر که ترک مصرف آنها می‌تواند باعث ایجاد فورمیکیشن شود آمده است:
• ریتالین
• ولبوترین
• لونستا
• داروهای مخدری ضد درد مثل کدیین یا مرفین
• برخی داروهای ضد افسردگی مثل مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین
• ترامادول
• کوکایین
• هروئین
• مت‌آفتامین
• MDMA
فورمیکیشن مرتبط به ترک داروهای مخدر به طور معمول موقتی است و پس از بهبود فرد در دورۀ ترک از بین خواهد رفت.
اگر حس مزبور ادامه یابد یا بیش از حد شدید باشد، این وضعیت ممکن است ناشی از مصرف داروهای ضد روان‌پریشی باشد. این می‌تواند باعث شود تا فرد باور کند که واقعاً حشرات دارند روی پوست وی راه می‌روند.
ترک مشروب الکلی نیز می‌تواند سبب ایجاد فورمیکیشن شود. مردم ممکن است دچار توهمات دیداری و نیز دیگر علایم شوند. بنابراین بهترین رویکرد برای ترک مشروب الکی یا مصرف بیش از حد آن مراجعه به متخصص ذی‌ربط است، زیرا علایم ترک ممکن است شدید باشد.
تشخیص فورمیکیشن
این موضوع ضروری است که در هنگام ویزیت دکتر اطلاعات کامل و صادقانه در اختیار پزشک قرار گیرد به شکلی که وی بتواند به تشخیص صحیح برسد. پزشک ممکن است در موارد زیر خواهان گرفتن اطلاعات از بیمار باشد:
• تمامی علایم دیگری که در کنار اعتیاد به فورمیکیشن در فرد بروز می‌کنند
• در چه هنگامی از روز احساس خزیدن حشرات در فرد ایجاد می‌شود
• در زمان اولین بروز احساس مزبور چه اتفاقی برای فرد روی داده است
• فرد دچار فورمیکیشن چه داروهایی مصرف می‌کند
• آیا فرد دچار فورمیکیشن مواد مخدر تفننی مصرف می‌کند
• آیا فرد دچار فورمیکیشن عادت به نوشیدن مشروب الکلی دارد
دکتر همچنین ممکن است بخواهد تا احتمال ابتلاء به گال را از تشخیص خارج کند. گال عفونتی ناشی از نفوذ هیره‌ها (مایت‌های) کوچک به درون پوست است. گال باعث ایجاد خارش شدید و بروز راش می‌شود.
درمان فورمیکیشن
درمان فورمیکیشن به علت بروز آن بستگی دارد. استفاده از یک کرم موضعی مثل هیدروکورتیزون ممکن است بتواند در مورد برخی از مردم به کاهش خارش منجر شود. کرم‌های مرطوب کننده یا حایل نیز ممکن است بتواند به ایجاد رطوبت و سالم نگه داشتن پوست کمک کنند.
همچنین ممکن است گذاشتن یک پک یخ بر روی ناحیۀ آسیب دیده ارزش امتحان کردن را داشته باشد، زیرا یخ می‌تواند تأثیری آرام‌بخش در راستای تسکین فوری ایجاد کند.
در مورد فورمیکیشن ناشی از بیماری پارکینسون، زونا یا فیبرومیالژی، پزشکان داروهای متناسب با بیماری را برای فرد تجویز می‌کنند و نیز ممکن است برنامۀ درمانی درازمدتی برای بیمار تدارک دیده شود.
اگر علت بروز فورمیکیشن دارو باشد، دکتر به طور معمول می‌تواند مصرف داروهای جایگزین را توصیه کند. برخی از اوقات، یک داروهای آنتی‌هیستامین به نام زیرتک یا بنداریل می‌تواند به کاهش حس فورمیکیشن کمک کند.
بعضی از داروهای آنتی‌هیستامین می‌توانند مردم را دچار خواب‌آلودگی کنند، بنابراین مطالعه مطالب برچسب مربوط به دارو و پرسش از پزشک یا داروساز در مورد عوارض جانبی داروی مورد مصرف اهمیت دارد.
اگر فورمیکیشن ناشی از مصرف مواد مخدر تفننی باشد، ترک مصرف این مواد و مراجعه به متخصص ترک مواد مخدر برای گرفتن حمایت یا مقابله با علایم ترک مواد می‌تواند مفید واقع شود.
عوارض محتمل فورمیکیشن
اگر کسی دچار فورمیکیشن باشد، مستعد ابتلاء به خارش مداوم خواهد بود. خارش دادن مداوم می‌تواند به خراش و پارگی پوست منجر شود که به باکتری‌ها امکان ورود به داخل پوست را داده و احتمال ایجاد عفونت را افزایش می‌دهد.
عوارض بالقوه خراشیدن یا خارش دادن پوست عبارتند از:
• غانغرایا*
• ترشح
• قفل شدن فک که از علایم اولیه کزاز است
• تب
• کاهش خون
• در موارد شدید احتمال ابتلاء به سپسیس مطرح است
دیگر عوارض ناشی از فورمیکیشن عبارتند از:
• خستگی
• ناامیدی
• کاهش کیفیت خواب
• افسردگی
• اضطراب
• دشواری تمرکز
• رنجوری یا احساس خشکی
مراجعه به پزشک برای کمک گرفتن در مورد هر یک از عوارض مزبور اهمیت دارد. احساس خستگی یا افسردگی می‌تواند به تشدید فورمیکیشن منجر شود.
دورنما
فورمیکیشن علامتی از وجود یک اختلال زیربنایی است بنابراین درمان اختلال مزبور به طور معمول باعث رفع فورمیکیشن خواهد شد. اختلال مورد اشاره ممکن است جسمانی، روان‌شناختی یا مرتبط به سوء مصرف مواد مخدر باشد.
اگر علت مشخص نباشد، غربالگری برای از تشخیص خارج کردن علل محتمل می‌تواند به کشف موردی منجر شود که پیشتر تشخیص داده نشده است.
صحبت صادقانه و شفاف یا پزشک به درمانگر امکان می‌دهد تا یک برنامۀ درمانی بیمارمحور (شخصی شده‌ای) را برای بهبود وضعیت ایجاد شده در کوتاه‌ترین زمان ممکن تدارک ببیند./
* کلمه غانغرایا از منشأ یونانی گانگرین با املاءهای دیگری مثل قانقاریا و قانغاریا، غانقرایا و غیره در متن‌های فارسی آمده است؛ اما همان‌گونه که در برخی مقاله‌های دیگر نیز توضیح داده‌ایم شکل درست نوشتاری آن در فارسی همان است که در این مقاله نیز مورد استفاده قرار گرفته است. توضیح. م.
Source:
Medical News Today
What is formication?
Last reviewed Wed 23 May 2018
By Jamie Crawford
Reviewed by Seungu Han, MD
