خونریزی زبان - علل، درمان و پیشگیری

• برفک یا دیگر انواع عفونت مخمری
• هرپس دهانی (تبخال دهانی)
• ناهنجاری‌های رگ خونی و سیستم لنفاوی
• اولسرها
• سرطان
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• پیشگیری از خونریزی زبان
• دورنما

اغلب مردم گهگاه دچار خونریزی زبان می‌شوند. علت جای قرار گرفتن زبان است که آن را در برابر صدمات آسیب‌پذیر می‌کند.
زبان ممکن است بر اثر بسیاری چیزها مثل موارد زیر آسیب ببیند:
• گاز گرفتن زبان
• دندان مصنوعی
• تاج دندان
• دندان شکسته
• اشعه درمانی
• غذاهای تیز
به طور معمول مقدار کمی خونریزی چیزی نیست که باعث نگرانی باشد. اما دلایل دیگری برای خونریزی زبان وجود دارد. در حالی که اکثر این دلایل جدی نیستند برخی علایم باید مورد مراقبت قرار گیرند و نیاز به بررسی توسط پزشک دارند.
اختلالات سلامت که سبب خونریزی زبان می‌شوند طیفی از مشکلات خفیف را که خود به خود بهبود می‌یابند تا اختلالات نیازمند درمان پزشکی را تشکیل می‌دهند.

برفک یا دیگر انواع عفونت مخمری
عفونت‌های قارچی مثل کاندیدیازیس یا برفک شایع هستند.
برفک بیشترین شیوع را در نوزادان، مردم دچار بیماری‌های تأثیرگذار بر سیستم ایمنی و مردم مصرف کننده آنتی‌بیوتیک دارد.
برفک و دیگر انواع عفونت مخمری باعث ایجاد نقاط دردناک سفید یا سفید متمایل به زرد یا زخم‌های باز در دهان و قسمت عقب گلو می‌شوند. این ضایعات می‌توانند در غذا خوردن و عمل بلع مشکل ایجاد کنند.
در بیشتر موارد برفک مشکلی جدی نیست. اما در مورد اطفال و مردم دچار اختلال سیستم ایمنی مشکل باید توسط پزشک بررسی و پایش شود.

تشخیص
عفونت‌های قارچی دهان معمولاً با معاینه بصری تشخیص داده می‌شوند.

درمان
کرم‌های ضد قارچ برای درمان برفک و دیگر عفونت‌های قارچی استفاده می‌شوند. اگر عفونت گسترش بیشتر یافته باشد، پزشک داروهای نسخه‌ای ضد قارچ تجویز خواهد کرد.

هرپس دهانی (تبخال دهانی)
تبخال دهانی عفونتی است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شود. اغلب موارد هرپس نتیجه ویروس هرپس سیمپلکس 1 (HSV-1) است که عموماً تبخال دهانی نامیده می‌شود.
در حالی که HSV-2 یا هرپس تناسلی توسط تماس پوست به پوست منتقل می‌شود، HSV-1 گاهی از اوقات ممکن است از طریق استفاده مشترک از حوله، لیوان آبخوری، قاشق و چنگال و غیره منتقل شود.
تبخال دهان از طریق تماس دهانی و معمولاً در کوران بوسیدن یا سکس دهانی منتقل می‌شود. در عین حال امکان ابتلاء به آن از طریق استفاده مشترک از اشیاء با شخص دچار شکل فعال هرپس وجود دارد.
بین 50 تا 80 درصد بزرگسالان آمریکایی دچار هرپس دهانی هستند.
ریزش ویروس می‌تواند در اشیاء بی‌جان مثل حوله، لیوان، و چنگال بروز کند و در صورت استفاده مشترک از این اقلام انتقال بیماری صورت گیرد.
هرپس دهانی دو مرحله نهفتگی و فعالیت را طی می‌کند. این ویروس بیشترین واگیر را زمانی دارد که در مرحله فعال خود که در آن تاول‌ها بروز می‌کنند قرار داشته باشد.
علایم هرپس دهانی شامل موارد زیر است:
• سرخی و درد
• راش یا تاول‌های پر از مایع که سر باز کرده و ناسور می‌شوند
• دسته‌های تاول که با همدیگر رشد کرده یک ضایعه بزرگ ایجاد می‌کنند
• خارش، مور مور یا حس سوزش داخل دهان یا بیرون آن

تشخیص
تشخیص هرپس دهانی ممکن است به علت شباهت آن به اختلالات دیگر مشکل باشد.
اگرچه برخی پزشکان ممکن است هرپس را با معاینه بصری تشخیص دهند، این تشخیص زمانی مطمئن‌تر است که توسط یک تست کاشت ویروس انجام شده باشد.

درمان
هرپس دهانی قابل علاج نیست، اما دارو می‌تواند علایم بیماری را کنترل کند. داروها همچنین می‌توانند دوره نهفتگی این اختلال را طولانی‌تر کنند.
داروهای ضد ویروسی خوراکی و کرم‌های موضعی مثل دوکونازول (ابریوا) خط مقدم درمان تبخال دهانی محسوب می‌شوند.

ناهنجاری‌های رگ خونی و سیستم لنفاوی
خونریزی زبان ممکن است بر اثر سوء کارکرد رگ‌های خونی موسوم به همانژیوما (همانژیوم) ایجاد شود. در عین حال امکان ایجاد آن بر اثر ناهنجاری‌های سیستم لنفاوی مثل لنفانژیوما (لنفانژیوم) و هیگرومای سیستیک مطرح است.
این اختلالات اغلب در ناحیه سر و گردن و داخل دهان شکل می‌گیرند.
در بیشتر موارد نوزادان با این اختلالات به دنیا می‌آیند. در حدود 90 درصد موارد این ناهنجاری‌ها پیش از اینکه کودکان به سن دو سالگی برسند ایجاد می‌شوند.
دانشمندان معتقدند که ناهنجاری‌های مزبور به علت بروز خطایی در توسعه سیستم عروقی ایجاد می‌شوند. در موارد نادر آنها ممکن است بر اثر آسیب دیدگی زنان در طول بارداری ایجاد شوند.

تشخیص
ناهنجاری‌های رگ‌های خونی و سیستم لنفاوی از طریق معاینه بصری تشخیص داده می‌شوند.

درمان
علی‌رغم طنین هشدار دهنده نام آنها، این تومورها و ضایعات تقریباً هیچ‌گاه خطرناک یا سرطان‌زا نیستند. آنها معمولاً تولید ناراحتی نمی‌کنند. اگر وجود آنها ناخوشایند یا مشکل‌زا نباشد نیازی به درمان ندارند.
وقتی این ضایعات ناخوشایند یا آزار دهنده باشند پزشکان می‌توانند برای برداشتن آنها داروهای استروئیدی یا عمل جراحی توصیه کنند.

اولسرها
زخم‌های دهان استوماتیت یا زخم شانکر نیز نامیده می‌شوند. آنها زخم‌های کوچک و سفید رنگی هستند که در دهان، شامل زبان، بروز می‌کنند. اگرچه این زخم‌ها ممکن است دردناک باشد به ندرت عاملی برای هشدار محسوب می‌شوند.
گاهی از اوقات، امکان بروز اولسرهای بزرگ‌تر با حاشیه سفید و گرد وجود دارد. این موارد ممکن دردناک‌تر بوده و برطرف کردن آنها مشکل‌تر باشد.

درمان
زخم‌های دهان به طور معمول بدون درمان در طول چند هفته بهبود می‌یابند. برای تخفیف علایم، داروساز می‌تواند دهانشویه‌ها یا قرص‌های زیرزبانی توصیه کند.

سرطان
سرطان‌های دهان و اروفارنژیال اغلب به صورت یک زخم منفرد در دهان که التیام نمی‌یابد شروع می‌شوند. به مرور زمان زخم گسترش یافته و ممکن است سخت شود. این اولسرها می‌توانند دردناک بوده و خونریزی کنند.
سرطان روی سقف زبان سرطان دهان است، اگر سرطان در قسمت زیر زبان باشد به عنوان سرطان اروفارنژیال تلقی می‌شود، که یک سرطان قسمت میانی گلو است.
در صورت تشخیص و درمان زودهنگام این سرطان‌ها در اغلب موارد قابل علاجند.
برخی اختلالات و گزینه‌های سب زندگی مردم را در ریسک بالاتری برای ابتلاء به این گونه سرطان‌ها قرار می‌دهند:
• دود کردن سیگار یا جویدن تنباکو
• نوشیدن مقدار زیاد الکل به شکل مداوم
• دچار بودن به برخی انواع پاپیلوماویروس انسانی (HPV)
• ابتلاء به HIV یا ایدز

تشخیص
سرطان‌های دهان و اروفارنژیال به طور معمول از طریق بیوپسی بافت آسیب دیده تشخیص داده می‌شوند. اگر بیوپسی نشان دهنده سرطان باشد، پزشک تست‌های بیشتری را برای تعیین گسترش احتمالی سرطان انجام خواهد داد.
این تست‌ها شامل موارد زیر است:
• اندوسکپی یا نازواندوسکپی که به پزشک امکان می‌دهد تا نگاهی از نزدیک به گلو و راه‌های هوایی داشته باشد.
• تست‌های تصویربرداری مثل اشعه X، توموگرافی محاسباتی (CAT یا CT اسکن) یا MRI

درمان
گزینه‌های درمانی این نوع سرطان‌ها شامل موارد زیر است:
• عمل جراحی برای خارج کردن تومور و دیگر نواحی تحت تأثیر سرطان
• اشعه درمانی، که سلول‌های سرطانی را نابود می‌کند
• شیمی درمانی که برای نابود کردن سلول‌های سرطانی از داروهای شیمیایی استفاده می‌کند
مداوای خانگی نمی‌تواند در مورد اختلال موجب خونریزی زبان علاج‌بخش باشد اما می‌تواند به تخفیف علایم منجر شود.
در اینجا نکاتی برای کاهش خونریزی زبان ارائه شده است:
• یخ پیچیده در لفاف گاز پزشکی یا پارچه تمیز را روی قسمت ناسور یا زخم قرار داده و به آرامی فشار دهید تا خونریزی متوقف شود. پیش از انجام این کار دست‌های خود را خوب بشویید.
• ماست پروبیوتیک بخورید. این غذا می‌تواند باعث تجدید ذخیره باکتری‌های سالم در بدن شود. ماست همچنین می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و به هضم غذا کمک کند.
• چند بار در روز آب نمک قرقره کنید
• روزانه چند بار از قرقره دهانشویه ضد عفونی کننده استفاده کنید یا برای این کار از ترکیب نسبت مساوی هیدروژن پروکساید و آب استفاده نمایید.
• اگر دچار زخم شانکر هستید، چند بار در روز شیر منیزی قرقره کنید.
• از خوردن غذاهای اسیدی و بسیار تند که می‌توانند باعث تحریک ضایعات روی زبان و محرک زخم شانکر شوند خودداری کنید.
• از آب و غذای داغ اجتناب کنید.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اگرچه زخم‌های دهان به ندرت جدی هستند، در صورت تداوم این زخم‌ها به پزشک مراجعه کنید.
اگر کسی دچار اولسر دهان باشد که بیش از 3 هفته ادامه یابد، باید به پزشک مراجعه کند. تمامی اطلاعات مربوط به اولسر باید به پزشک منتقل گردد.

پیشگیری از خونریزی زبان
اگرچه علل خونریزی از زبان متفاوتند دستورالعمل‌هایی عمومی برای پیشگیری از این اختلال وجود دارد.
مردم باید نکات زیر را دنبال کنند:
• بهداشت دهان و دهان خود را با مراجعه منظم به دندان‌پزشک و شستشوی دندان و دهان بر مبنای درست حفظ کنید.
• اگر از دندان مصنوعی استفاده می‌کنید، آنها را هر روز یا بر مبنای دستور دندان‌پزشک تمیز کنید.
• از مصرف دخانیات و نوشیدن الکل زیاد خودداری نمایید.

دورنما
اغلب اختلالاتی که باعث خونریزی زبان می‌شوند تهدیدهای درازمدتی را متوجه سلامت ما نمی‌کنند. به هر حال، این موضوع مهم است که در صورت مواجه شدن با علایمی که بهبود نمی‌یابند یا در صورت بروز علایم سرطان دهان مردم به پزشک مراجعه کنند./

• دکتر الین کی. لو، سوزان یورک موریس
• ترجمه محمدقاسم رافعی

Source:
Healthline
Why Is My Tongue Bleeding?
Medically reviewed by Elaine K. Luo, MD
On January 31, 2020
New —
Written by Susan York Morris