بروکسیزم یا دندان قروچه علتی دارد؟

• چرا مردم دچار دندان قروچه می‌شوند؟
• چطور بدانیم که دچار دندان قروچه هستیم؟
• آیا دندان قروچه مضر است؟
• برای توقف دندان قروچه چه می‌توان کرد؟
• آیا کودکان دچار دندان قروچه می‌شوند؟

اغلب مردم گاه و بیگاه دندان قروچه [دندان قرچه، دندان غرچه] کرده و دندان‌هایشان را به هم می‌سایند. سایش گهگاهی دندان‎ها، که با اصطلاح پزشکی بروکسیزم توصیف می‌شود، به طور معمول ضرری ندارد، اما وقتی دندان قروچه بر یک مبنای منظم بروز کند احتمال آسیب دیدن دندان‌ها و افزایش احتمال دیگر عوارض سلامت دهان و دندان وجود دارد.

چرا مردم دچار دندان قروچه می‌شوند؟
اگرچه دندان قروچه ممکن است بر اثر استرس و اضطراب انجام شود، اغلب اوقات در طول خواب بروز می‌کند و احتمال بیشتری دارد که بر اثر یک گاز غیر نرمال یا دندان افتاده یا کج ایجاد شود. همچنین احتمال بروز آن بر اثر یک اختلال خواب مثل آپنه خواب وجود دارد.

چطور بدانیم که دچار دندان قروچه هستیم؟
از آنجا که دندان قروچه اغلب در طول خواب بروز می‌کند، اغلب مردم از ابتلاء خود به آن مطلع نیستند. به هر حال، وجود یک سردرد مبهم و مداوم یا رنجوری فک در هنگام بیدار شدن از خواب یک علایم گویا در مورد بروکسیزم محسوب می‌شود. بسیاری از مردم توسط نزدیکان خود یا شنیدن صدای دندان قروچه در طول شب از وجود آن باخبر می‌شوند.
اگر در مورد کسی ظن ابتلاء به دندان قروچه وجود داشته باشد باید با دندان‌پزشک مشورت کند. دندان‌پزشک دهان و فک را در جستجوی نشانه‌های بروکسیزم مثل حساسیت فک و ساییدگی دندانی بیش از حد بررسی خواهد کرد.

آیا دندان قروچه مضر است؟
در برخی موارد دندان قروچه مزمن می‌تواند به ترک خوردن، لق شدن یا افتادن دندان منجر شود. دندان قروچه مزمن می‌تواند باعث ساییدگی و کوتاه شدن دندان شود. وقتی چنین اتفاقی رخ دهد، به بریج، ترمیم تاج دندان، روت کانال، ایمپلنت، ترمیم دندان‌پزشکی به صورت موضعی یا حتی دندان مصنوعی کامل ممکن است نیاز باشد.
دندان قروچه شدید نه فقط به آسیب دیدن دندان و لق شدن آن منجر می‌شود بلکه می‌تواند بر فک‌ها تأثیر گذاشته سبب TMD/TMJ یا تشدید آن شود و حتی نمای ظاهری صورت را تغییر دهد.

برای توقف دندان قروچه چه می‌توان کرد؟
دندان‌پزشک می‌تواند یک محافظ دهان مناسب برای محافظت از دندان‌ها در برابر دندان قروچه در طول خواب توصیه کند.
اگر عامل بروز دندان قروچه استرس باشد، مردم باید در مورد گزینه‌های کاهش آن با دندان‌پزشک مشورت کنند. استفاده از مشاوره، شروع یک برنامه تمرینات ورزشی، مراجعه به فیزیوتراپیست، یا استفاده از شل کننده‌های عضلانی تجویزی برخی از گزینه‌های در دسترس هستند.
اگر یک اختلال خواب علت دندان قروچه باشد درمان این اختلال می‌تواند عادت دندان قروچه را کاهش داده یا برطرف کند.
دیگر نکات کمک کننده در مورد دندان قروچه شامل موارد زیر است:
• اجتناب یا ترک خوردن غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین، مثل انواع کولا، شکلات و قهوه.
• اجتناب از مشروب الکلی. دندان قروچه گرایشی به تشدید پس از مصرف الکل نشان می‌دهد.
• خودداری از جویدن سر مداد یا هر چیز غیر خوراکی دیگر. اجتناب از جویدن آدامس که باعث می‌شود تا عضلات بیشتر به سایش بر روی هم عادت کنند و احتمال بروز دندان قروچه را افزایش می‌دهد.
• مردم باید خود را برای خودداری از دندان قروچه عادت دهند. اگر کسی متوجه انجام دندان قروچه در طول روز شود، باید نوک زبان خود را بین دندان‌ها جایگیر کند. این عمل باعث ریلکس شدن عضلات فک می‌شود.
• عضلات فک را در طول شب می‌توان با استفاده از کمپرس گرم قسمت جلو نرمه گوش ریلکس کرد.

آیا کودکان دچار دندان قروچه می‌شوند؟
مشکل دندان قروچه محدود به افراد بزرگسال نیست. در حدود 15 تا 33 درصد کودکان به دندان قروچه مبتلاء هستند. کودکان مبتلاء به دندان قروچه گرایشی به اوجگیری انجام این عمل در دو مقطع زمانی نشان می‌دهند: وقتی دندان‌های شیری آنها درمی‌آید و نیز زمانی که دندان‌های دایمی آنها شروع به رشد می‌کند. اکثر کودکان پس از پشت سر گذاشتن این دو مقطع عادت دندان قروچه را ترک می‌کنند.
با شیوع بسیار بیشتر، کودکان در طول خواب بیش از زمان بیداری دندان قروچه می‌کنند. هیچ‌کس علت دقیق دندان قروچه کودکان را نمی‌داند اما ملاحظات در این مورد شامل عدم تنظیم صحیح دندان‌ها یا وجود تماس بی‌نظم بین دندان‌های بالایی و پایینی، بیماری و دیگر اختلالات پزشکی (مثل کمبودهای غذایی، کرمک، آلرژی، اختلالات غدد درون‌ریز) و عوامل روان‌شناختی شامل اضطراب و استرس است.
دندان قروچه در اطفال به ندرت باعث ایجاد مشکلی می‌شود. به هر حال دندان قروچه می‌تواند سبب درد فک، سردرد، سایش دندان و TMD شود. در صورت ساییدگی دندان کودک یا شکایت وی از درد یا حساسیت دندان باید با دندان‍پزشک مشورت شود.
راهنمایی‌های خاص برای کمک به توقف دندان قروچه در کودک شامل موارد زیر است:
• باید از استرس کودکان به ویژه در آستانه خواب کم کرد
• برای ریلکس شدن عضلات می‌توان از ماساژ و تمرینات کششی استفاده کرد.
• باید مطمئن شد که برنامه غذایی کودک دارای آب کافی است. دهیدراسیون ممکن است با دندان قروچه مرتبط باشد.
• باید از دندان‌پزشک درخواست شود که در صورت ابتلاء وی به دندان قروچه وضعیت او را پایش کند.
در مورد کودکان پیش‌دبستانی معمولاً به هیچ گونه مداخله‌ای نیاز نیست. به هر حال کودکان بزرگ‌تر ممکن است به مداخلات پزشکی برای پیشگیری از دندان قروچه نیاز داشته باشند./

• دکتر مایکل فریدمن
• ترجمه پریسا شعله‌دوست

Source:
WebMD Medical Reference
Dental Health and Teeth Grinding (Bruxism)
Reviewed by Michael Friedman, DDS
on March 10, 2019