• کلر سیزونس، دکتر کریستین ای. فرانک
• ترجمه هستی فراستفر
دلایل بسیاری برای ایجاد خارش در لثه وجود دارد که از جملۀ آنها میتوان به واکنش‌های آلرژیک و مشکلات مربوط به دندان‌ها اشاره کرد. علل محتمل خارش لثه کدامند و آیا خارش لثه نشانۀ هشداردهندهای است که به پیشگیری از دیگر مشکلات سلامت کمک میکند؟
لثه‌ها بافت نرمی هستند که اطراف دندان‌ها را میپوشانند و حلقهای به دور هر دندان ایجاد می‌کنند. لثه‌های سالم برای حفاظت دندان‌ها نقش حیاتی دارند، و خارش لثه در اغلب اوقات نشانهای از ایجاد باکتری در فضای میان دندان‌ها و لثه‌ها است.
درمان خارش لثه در اغلب موارد ساده است، و بهداشت مناسب دندان و دهان می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات پیشگیری کند.
در بعضی موارد خارش لثه می‌تواند نشانهای از وجود مشکلی جدی مثل بیماری لثه باشد، بنابراین در صورت تداوم علایم خارش لثه فرد باید به دندان‌پزشک مراجعه کند.
مطالب این مقاله:
• علایم
• علل محتمل
• گزینههای درمان و تسکین
• چه هنگامی باید به دکتر یا دندان‌پزشک مراجعه کرد
• پیشگیری
• دورنما
علایم
خارش لثه می‌تواند علل مختلفی داشته باشد، بنابراین علایم می‌توانند به تعیین علت دقیق بروز مشکل کمک کنند.
• خارش لثه که به سقف دهان نیز سرایت کرده است می‌تواند نتیجۀ بروز آلرژی باشد
• لثه‌های قرمز، تحریک‌پذیر و ملتهب می‌توانند نشانۀ مراحل اولیۀ بیماری لثه باشند.
• وجود درد، خارش یا ورم در لثه می‌تواند نتیجۀ بروز جراحت یا آبسۀ دندان باشد.
لثه‌هایی که دچار خونریزی اندک در کوتاه مدت میشوند، مثل مواردی که فردی برای اولین بار از نخ دندان استفاده میکند، مورد شایعی است.
در هر حال خونریزی مداوم لثه می‌تواند نشانۀ وجود یک اختلال نگران کننده باشد که باید توسط دندان‌پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
علل محتمل
علت شایع خارش لثه ایجاد پلاک بین دندان و لثه است. پلاک یک باکتری چسبنده است که روی دندان یافت می‌شود، و حاوی باکتری‌هایی است که برخی از قندهای سادۀ موجود در غذا و نوشیدنیها را خرد و ریز و تجزیه می‌کنند.
اگر پلاک تشکیل شود و در طولانی مدت روی دندان باقی بماند، می‌تواند سفت شده به رسوب تبدیل گردد که دیگر با نخ دندان یا مسواک قابل برداشتن نیست.
رسوب جمع شده زیر لثه می‌تواند سبب تحریک و التهاب لثه گردد.
یک واکنش آلرژیک خفیف می‌تواند سبب ابجاد خارش در دهان شود. اگر کسی دچار تب باشد، وی ممکن است در عین حال از سندرم آلرژی دهان (OAS) رنج ببرد، که باعث خارش یا ورم دهان، صورت، زبان، یا گلو پس از خوردن سبزیجات و میوههای خام می‌شود.
دندان‌ها و لثه‌ها نسبت به تغییرات هورمونی حساس هستند. برای زنان و دختران در حال تجربۀ بلوغ، بارداری، یا یائسگی، تغییرات هورمونی میتوان سبب خارش لثه یا افزایش ریسک بیماری لثه شود.
اگر فردی دچار جراحت دندان، لثه یا دهان شده باشد ممکن است در هنگام بهبود زخم دچار خارش شود.
بروکسیزم یک اصطلاح پزشکی برای دندان قروچه است. دندان قروچه می‌تواند سبب آسیب دیدن دندان و لثه شود که این آسیب شامل از بین رفتن مینای دندان و تخریب لثه نیز می‌شود.
خشکی دهان یکی از علل شایع بروز خشکی لثه است. بدن به طور طبیعی بزاق لازم برای مرطوب نگه داشتن فضای دهان را ایجاد میکند اما برخی اختلالات پزشکی، داروها، یا غذاها مانع این اقدام بدن میشوند که نتیجۀ آن احساس خشکی دهان است. نوشیدن آب فراوان در طول روز می‌تواند به سرعت خارش لثه را در این وضعیت متوقف کند.
علل کمتر شایع خارش لثه شامل موارد زیر است:
• دندان درآوردن در کودکان خردسال
• دندان درآوردن در افراد بزرگسال در سنین بین 17 تا 21 که در آن دندان عقل معمولاً رشد میکند
• شانکر زخم، تبخال دهانی یا عفونتهای ویروسی که می‌توانند به لثه‌ها آسیب بزنند
• آبسههای دندان
بهداشت ضعیف دندان علت اصلی بسیاری از موارد خارش لثه است زیرا در این وضعیت دندان‌ها و لثه‌ها به اندازۀ کافی تمیز نمیشوند، و لاجرم پلاکها ایجاد میگردند.
گزینههای درمان و تسکین
چند کار ساده هست که مردم می‌توانند در محیط خانه برای تسکین خارش و تحریک لثه‌ها انجام دهند:
• مسواک کردن دندان، استفاده از نخ دندان، و استفاده از دهانشویههای ضد باکتریایی
• شستشوی دهان با استفاده از محلول آب و نمک
• استفاده از داروهای آنتیهیستامین اگر خارش لثه ناشی از آلرژی باشد
فرد باید در صورت تداوم خارش لثه یا اضافه شدن علایم دیگر به آن به دندان‌پزشک مراجعه کند. کنترل التهاب و عفونت کلید توقف خارش لثه است.
چه هنگامی باید به دکتر یا دندان‌پزشک مراجعه کرد
این موضوع اهمیت دارد که در صورت تداوم علایم فرد به دندان‌پزشک مراجعه کند زیرا بیماری لثه در نخستین مراحل خود به سادگی درمان می‌شود. دندان‌پزشک می‌تواند توصیههایی در مورد تغییرات مربوط به رژیم غذایی ارائه و مراقبت‌های اولیه مثل تمیز کردن حرفهای دندان‌ها را انجام دهد.
دندان‌پزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان باید هر گونه رسوب روی دندان را بردارد زیرا این کار در محیط خانه قابل انجام نیست. این فرآیند زیر عنوان لایهبرداری یا جرمگیری شناخته می‌شود.
هیچ تست دقیقی برای OAS وجود ندارد اما فرد از طریق انجام تست آلرژی پوست برای گرده یا با صحبت در مورد تاریخچۀ علایم خود برای دکتر می‌تواند آن را بازگو کند.
اجتناب از خوردن میوه و سبزی خام که به نظر میرسد علت بروز واکنش باشند یا پوست گرفتن آنها پیش از خوردنشان ممکن است کمک کننده باشد.
اگر صدمات دهان یا بروکسیزم سبب خارش لثه‌ها باشد، استفاده از محافظ دهان که مانع برهم ساییدن دندان‌ها می‌شود احتمالاً بهترین گزینه برای پیشگیری از وارد شدن صدمۀ بیشتر به دندان‌ها و لثه‌ها خواهد بود.
پیشگیری
مهمترین راه برای پیشگیری از خارش لثه و مشکلاتی که می‌تواند به همراه داشته باشد، تمیز نگه داشتن دندان و لثه است.
رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان می‌تواند مانع بروز طیفی از مشکلات مربوط به سلامت شود، و به عنوان یک گام اولیه باید دندان‌ها را از بروز پلاک دور نگه داشت.
"انجمن دندان‌پزشکی آمریکا" مسواک زدن دندان با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید دو بار در روز و استفاده از نخ دندان برای یک بار در روز را توصیه میکند. دهانشویه می‌تواند برای مردمی که اغلب دچار مشکلات زخم لثه یا عفونت میشوند مفید باشد.
سیگار کشیدن بر سلامت دهان تأثیر منفی دارد که شامل تغییر رنگ دندان و کند شدن فرآیند التیام می‌شود. تحقیقات عنوان می‌کنند که سیگار کشیدن همچنین ریسک بیماری لثه را افزایش میدهد که خارش لثه را باید یکی از نشانههای آن تلقی کرد.
در نتیجه ترک سیگار می‌تواند یک گام در راه پیشگیری از مشکلات مزبور باشد.
دورنما
خارش لثه غالب اوقات یک هشدار اولیۀ مناسب در مورد مشکلات بالقوه مثل بیماری لثه است. تغییرات هورمونی، داروهای جدید، یا واکنش آلرژیک می‌تواند سبب بروز خارش لثه گردد. در نتیجه، این وضعیت می‌تواند موقتی بوده یا در محیط خانه قابل رفع باشد.
اگر فردی در مورد خارش لثه نگران است یا دارای علایمی است که بیش از چند روز پس از مداوای خانگی طول کشیدهاند، وی باید به دندان‌پزشک مراجعه کند.
اغلب موارد به دندان بیش از لثه توجه می‌شود اما مراقبت از لثه با مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان و مراقبت در مورد بروز تغییرات احتمالی کلید حفظ سلامت کلی دهان و دندان است.
Source:
Itchy gums: Causes, relief, and prevention
Last reviewed Fri 29 September 2017
By Claire Sissons
Reviewed by Christine A. Frank, DDS
