نقش آنزیم‌های گوارشی در بیماری‌های معده و روده

در این مقاله:
◄ آنزیم‌های گوارشی چیستند؟
◄ آنزیم‌های گوارشی چگونه عمل می‌کنند؟
◄ انواع آنزیم‌های گوارشی
◄ چه کسی به آنزیم نیاز دارد؟
◄ عوارض جانبی آنزیم‌های گوارشی
◄ منابع طبیعی برای آنزیم‌ها
◄ چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
◄ خلاصه

بروز طبیعی آنزیم‌های گوارشی بخشی حیاتی از سیستم گوارش است. بدون وجود این آنزیم‌ها، بدن ما نمی‌تواند غذاها را تجزیه کند و در نتیجه مواد مغذی به شکل کامل قابل جذب نخواهند بود.
فقدان آنزیم‌های گوارشی می‌تواند به طیفی از علایم معده‌ای-روده‌ای منجر شود. این وضعیت همچنین می‌تواند به سوءتغذیه بینجامد حتی اگر شخص دارای برنامه غذایی سالمی باشد.
بعضی اختلالات مرتبط به سلامت می‌توانند در تولید آنزیم‌های گوارشی اختلال ایجاد کنند. وقتی علت مشکل مورد مزبور باشد ما می‌توانیم برای کمک به پردازش مؤثر غذا توسط بدن پیش از غذا خوردن از آنزیم‌های گوارشی استفاده کنیم.

آنزیم‌های گوارشی چیستند؟
بدن ما آنزیم‌ها را در سیستم گوارش تولید می‌کند، که دهان، معده، و روده کوچک را شامل می‌شود. بزرگ‌ترین نقش را در این مورد پانکراس (لوزالمعده) ایفاء می‌کند.
آنزیم‌های گوارشی به بدن در تجزیه‌ کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها کمک می‌کنند. این روند برای ایجاد امکان برای جذب مواد غذایی و حفظ سلامت در وضعیت بهینه ضروری است. بدون وجود این آنزیم‌ها مواد مغذی در بدن به هدر خواهند رفت.
وقتی فقدان آنزیم‌های گوارشی به ضعف گوارش و سوءتغذیه منجر شود، این وضعیت را عدم کفایت پانکراتیک برون‌ریز (EPI) می‌نامند. وقتی چنین اتفاقی رخ دهد، جایگزینی آنزیم گوارشی می‌تواند به عنوان یک گزینه مطرح گردد.
برخی آنزیم‌های گوارشی نیاز به تجویز پزشک دارند و مابقی به صورت غیر نسخه‌ای به فروش می‌رسند.

آنزیم‌های گوارشی چگونه عمل می‌کنند؟
آنزیم‌های گوارشی جای آنزیم‌های طبیعی را گرفته به تجزیه کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها کمک می‌کنند. وقتی غذا تجزیه می‌شود مواد مغذی از طریق دیواره روده کوچک جذب بدن می‌شوند و توسط جریان گردش خون در بدن توزیع می‌گردند.
از آنجا که آنزیم‌های گوارشی برای تقلید کارکرد آنزیم‌های طبیعی به کار می‌روند آنها را باید درست پیش از خوردن غذا مصرف کرد. به این طریق آنها می‌توانند وقتی غذا به معده و روده کوچک می‌‌رسد کار خود را انجام دهند. اگر کسی آنزیم را همراه غذا بخورد، کارآیی لازم را نخواهد داشت.

انواع آنزیم‌های گوارشی
انواع اصلی آنزیم‌های گوارشی عبارتند از:
• امیلاز (آمیلاز). این آنزیم کربوهیدرات‌ها یا نشاسته‌ها را به مولکول‌های قند تجزیه می‌کند. کمبود امیلاز در بدن می‌تواند به اسهال منجر گردد.
• لیپاز. لیپاز به همراه صفرای کبد برای تجزیه چربی‌ها وارد عمل می‌شود. اگر کسی در بدن خود مقدار کافی از این آنزیم نداشته باشد، دچار کمبود ویتامین‌های محلول در چربی مثل ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K خواهد شد.
• پروتئاز. این آنزیم پروتئین‌ها را به امینو اسیدها تجزیه می‌کند. پروتئاز همچنین به دور نگه داشتن باکتری، مخمر، و پروتوزوا از روده‌ها کمک می‌کند. کمبود پروتئاز می‌تواند به آلرژی یا سمیت در روده‌ها منجر شود.
داروها و مکمل‌های آنزیمی در اشکال مختلف و ترکیبات و دوزهای متفاوت عرضه می‌شوند.
درمان جایگزینی آنزیم پانکراتیک (PERT) تنها از طریق نسخه در دسترس است. این داروها معمولاً از لوزالمعده خوک ساخته می‌شوند. آنها موضوع در دست بررسی تأیید و تنظیمات FDA هستند.
برخی آنزیم‌ها حاوی پانکریلیپاز هستند، که از ترکیب امیلاز، لیپاز و پروتئاز به دست می‌آید. این داروها معمولاً روکش‌دار هستند تا اسید معده نتواند آنها را پیش از رسیدن به روده هضم کند.
بر مبنای وزن و عادات غذایی دوز این داروها از شخصی به شخص دیگر متفاوت است و پزشک معمولاً تجویز را بر مبنای پایین‌ترین دوز آغاز کرده و آن را بر مبنای نیاز تنظیم می‌کند.
مکمل‌های آنزیم غیر نسخه‌ای را می‌توان در داروخانه‌ها و به صورت آنلاین خریداری کرد. آنها ممکن است از لوزالمعده حیوان یا گیاهانی مثل کپک‌، مخمر، قارچ‌ یا میوه گرفته شده باشند.
آنزیم‌ها گوارشی غیر نسخه‌ای به عنوان دارو طبقه‌بندی نمی‌شوند، بنابراین برای ارسال به بازار نیازی به گرفتن تأییدیه FDA ندارند. ترکیبات و دوزاژ آنها ممکن است از محصولی به محصول دیگر متفاوت باشد.

چه کسی به آنزیم نیاز دارد؟
در صورت ابتلاء به عدم کفایت پانکراتیک برون‌ریز شما ممکن است به آنزیم‌های گوارشی نیاز داشته باشید. برخی از اختلالاتی که ممکن است نیاز به آنزیم‌های گوارشی را مطرح کنند عبارتند از:
• پانکراتیت مزمن
• کیست پانکراتیک یا تومورهای خوش‌خیم
• انسداد یا باریک شدن مجرای لوزالمعده یا مجرا صفراوی
• سرطان پانکراتیک
• جراحی پانکراس
• فیبروز کیستیک
• دیابت
اگر کسی دچار EPI باشد، گوارش وی ممکن است به کندی صورت گرفته و ناراحت کننده باشد. در عین حال این وضعیت می‌تواند به سوءتغذیه منجر شود. علایم شامل موارد زیرند:
• نفخ
• گاز اضافی
• کرامپ پس از غذا خوردن
• اسهال
• مدفوع زرد رنگ، چرب که حالت شناور داشته باشد
• مدفوع بدبو
• کاهش وزن حتی در شرایط مناسب بودن تغذیه
اگر شخص دچار EPI نباشد، ممکن است با برخی غذاها به مشکل بربخورد. عدم تحمل لاکتوز نمونه خوبی در این مورد محسوب می‌شود. یک مکمل لاکتوز غیر نسخه‌ای می‌تواند به گوارش غذاهای دارای لاکتوز کمک کند. یا اگر شخص در هضم انواع لوبیا مشکل داشته باشد از مصرف مکمل آلفا-گالاکتواسیداز سود خواهد برد.

عوارض جانبی آنزیم‌های گوارشی
شایع‌ترین عارضه جانبی آنزیم‌های گوارشی یبوست است. دیگر عوارض موارد زیر را شامل می‌شوند:
• تهوع
• کرامپ شکم
• اسهال
اگر شخص دچار واکنش آلرژیک باشد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
محیط سیستم گوارش نیاز به تعادلی ظریف دارد. اگر این محیط در روده کوچک به علت فقدان بیکربنات بیش از حد اسیدی باشد آنزیم‌ها ممکن است کارآیی مناسب نداشته باشند. مشکل دیگر این است که شخص ممکن است دوز صحیح آنزیم‌ها را مصرف نکند.
برخی داروها ممکن است با آنزیم‌های گوارشی دارای فعل و انفعال دارویی باشند، بنابراین این موضوع مهم است که شخص پزشک خود را از تمامی داروها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کند باخبر سازد.
اگر کسی آنزیم مصرف می‌کند و دچار مشکل است باید به پزشک مراجعه کند.

منابع طبیعی برای آنزیم‌ها
برخی غذاها شامل موارد زیر حاوی آنزیم‌های گوارشی هستند:
• آووکادو
• موز
• زنجبیل
• عسل
• کفیر
• کیوی
• مانگوس
• پاپایا
• آناناس
• کلم ترش
مکمل‌های غذایی به همراه برخی از این غذاها می‌توانند به گوارش کمک کنند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اگر کسی دچار مشکلات گوارشی مکرر یا مداوم باشد، یا اگر نشانه‌های EPI در او وجود داشته باشد باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کند. شخص ممکن است تمامی غذاهایی را که برای حفظ سلامت وی در وضعیت خود نیاز است مصرف نکند.
اختلالات گوارشی متعددی می‌توانند علت بروز علایم باشند. حدس زدن در مورد نوع آنزیم مورد نیاز و دوز مصرف آن می‌تواند به مشکلاتی بینجامد. به همین دلیل این موضوع مهم است که امر تشخیص وضعیت به پزشک سپرده شود.
اگر کسی نیاز به جایگزینی آنزیم‌های گوارشی داشته باشد، می‌تواند در مورد فواید و مضرات محصولات غیر نسخه‌ای و نسخه‌ای با پزشک مشورت کند.

خلاصه
آنزیم‌های گوارشی برای تغذیه و حفظ سلامت ضروری هستند. آنها به بدن در جذب مواد مغذی از غذاهای خورده شده کمک می‌کنند. بدون وجود آنها، برخی غذاها می‌توانند به علایم ناراحت کننده، عدم تحمل غذایی یا کمبودهای غذایی بینجامند.
برخی اختلالات معده‌ای-روده‌ای می‌توانند به فقدان آنزیم‌ها بینجامند اما درمان جایگزینی آنزیم می‌تواند به عنوان یک گزینه مطرح باشد. در مورد مصرف آنزیم‌های گوارشی برای کمک به رفع اختلالات معده و روده شخص باید با پزشک مشورت کند./

نقش آنزیم‌های گوارشی در بیماری‌های معده و روده
دکتر سورب ستهی، آن پیترانجلو
ترجمه فرهنگ راد

Source:
Healthline
The Role of Digestive Enzymes in Gastrointestinal Disorders
Medically reviewed by Saurabh Sethi, M.D., MPH —
Written by Ann Pietrangelo
On February 28, 2020