در این مقاله:
• آیا گاز در شب نرمال است؟
• علل و گزینه‌های درمانی
• پیشگیری از گاز در شب
• پیامدهای گاز در شب
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• خلاصه
هر کسی گاز (هوا) دفع می‌کند و دفع گاز در شب نرمال است. به هر حال اگر کسی همزمان دچار علایم دیگری باشد این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک مشکل گوارشی تلقی شود.
داشتن گاز در سیستم گوارش بخشی نرمال از فرآیند گوارش است. بدن از طریق آروغ زدن یا گوزیدن خود را از شر گاز مزبور خلاص می‌کند.
اگر گاز روده مداوماً در بدن حرکت کند یا اگر این گاز در بدن محبوس شود شخص دچار درد خواهد شد.
افزایش میزان گاز یا درد ممکن است بر اثر خوردن غذاهای دارای احتمال ایجاد گاز بیشتر بروز کند. در این مورد، ایجاد برخی تغییرات غذایی می‌تواند به تخفیف گاز منجر شود.
آیا گاز در شب نرمال است؟
داشتن گاز در بدن نرمال است. در واقع، اغلب مردم روزانه 660 تا 700 میلی‌لیتر گاز دفع می‌کنند و دفع گاز در حدود 14 بار در هر روز رخ می‌دهد.
حتی اگر شخصی فکر کند که وی مکرراً آروغ می‌زند یا دچار باد شکم می‌شود، از نظر پزشکی دفع بیش از حد گاز بر یک مبنای منظم نامتداول است.
مردم ممکن است بر اثر خوردن غذا در فاصله کمی مانده به زمان خواب دچار دفع گاز در شب شوند. به ویژه دراز کشیدن به فاصله کمی پس از خوردن غذا می‌تواند باعث سوءهاضمه شود که ممکن است به ایجاد گاز منجر گردد.
همچنین، خوردن غذای مفصل می‌تواند محرک برخی اختلالات مثل سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) باشد. اگر کسی در پایان روز اقدام به خوردن یک وعده غذای مفصل کند، ممکن است در طول شب دچار گاز شود.
برخی افراد نیز ممکن است وقتی فعالیت‌های طول روز را متوقف کرده و به استراحت شبانه می‌پردازند نسبت به بدن خود آگاه‌تر باشند. این وضعیت ممکن است باعث گردد تا آنان بیشتر به موضوع گاز توجه کنند.
مردم می‌توانند با ایجاد برخی تغییرات در عادات غذایی خود میزان گاز در شب را کاهش دهند.
اگر کسی دچار گاز بیش از حد در شب بوده و علایم دیگری نیز مطرح باشد ممکن است دچار یک مشکل زمینه‌ای در سیستم معده‌ای-روده‌ای باشد.
علل و گزینه‌های درمانی
چند علت بالقوه برای گاز در شب مطرح است.
برنامه غذایی
بسیاری از غذاها و نوشابه‌ها شامل موارد زیر می‌توانند گاز تولید کنند:
• میوه‌ها، مثل سیب، هلو و گلابی
• سبزیجات، مثل پیاز، قارچ، پینتو، و لوبیا سیاه، و سبزیجات چلیپایی شامل کلم بروکسل و بروکلی
• غذاهای دارای لاکتوز مثل شیر، پنیر، بستنی، و برخی غذاهای بسته بندی شده
• بعضی نوشابه‌ها مثل نوشیدنی‌های گازدار، آب میوه، و نوشیدنی‌های دارای شربت ذرت با فروکتوز بالا
• شیرین کننده‌های صناعی مثل سوربیتوب، مانیتول و زایلیتول
• افزودنیهای فیبری، مثل انولین و فروکتولیگوساکارید
بعضی از افراد ممکن است دچار عدم تحمل فروکتوز باشند، که بدین معنی است که آنان پس از خوردن مواد حاوی فروکتوز دچار گاز، نفخ یا اسهال می‌شوند.
مردم ممکن است از تهیه یک دفترچه یادداشت برای ثبت اقلام خاصی که باعث ایجاد گاز زیاد در آنان می‌شود سود ببرند. این کار می‌تواند به آنها در تعیین مقدار غذاهای مولد گاز که می‌توانند تحمل کنند، کمک نماید.
اجتناب یا کاهش مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی‌ها ممکن است در کاهش گاز مفید باشد.
بلع هوا
بلعیدن هوا نیز می‌تواند باعث گاز شود. مردم ممکن است از طریق زیر دچار بلع زیاد هوا شوند:
• خوردن یا نوشیدن با سرعت زیاد
• مصرف دخانیات (سیگار، سیگارت و...)
• جویدن آدامس
• داشتن دندان مصنوعی لق
در اکثریت موارد بدن بیشتر هوای بلعیده شده را از طریق آروغ زدن دفع می‌کند، و گاز باقی مانده نیز از روده‌ها گذشته و از طریق مقعد از بدن خارج می‌شود.
سندرم روده تحریک‌پذیر
IBS یک اختلال روده‌ای-معده‌ای است که بر روده‌های کوچک و بزرگ تأثیر می‌گذارد.
در حالی که هیچ علت دقیقی برای این بیماری مشخص نشده است برخی عوامل که ممکن است نقشی در ایجاد آن داشته باشند عبارتند از:
• ژنتیک
• سبک زندگی
• آلرژی
• میزان باکتری‌های روده
• استرس
• رژیم غذایی
IBS می‌تواند در کنار گاز باعث علایم دیگری به شرح زیر باشد:
• نفخ
• کرامپ
• درد شکم
• یبوست یا اسهال
مردم معمولاً می‌توانند علایم بیماری مزبور را با ایجاد برخی تغییرات غذایی مدیریت کنند. این تغییرات عبارتند از:
• خوردن غذا در زمان‌های مشخصی در هر روز برای کمک به تنظیم عملکرد روده‌ها
• خوردن غذای کمتر و افزایش تعداد وعده‌های غذایی به جای کاهش تعداد موارد غذا خوردن و مصرف غذای مفصل
• نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای کمک به گوارش
• محدود کردن مصرف الکل، شیرین کننده‌های صناعی، و نوشابه‌های گازدار که می‌تواند باعث اسهال و گاز شوند.
• تهیه یادداشت از غذاهای روزانه برای شناسایی غذاها یا نوشیدنی‌های مسبب علایم
• ذهن‌آگاه بودن در مورد محرک‌های غذایی و اجتناب از آنها در صورت امکان
عدم تحمل لاکتوز
بدن افراد دچار عدم تحمل لاکتوز قادر به تجزیه لاکتوز، که نوعی قند طبیعی موجود در فرآورده‌های شیر محسوب می‌شود، نیست. افراد دچار عدم تحمل لاکتوز ممکن است پس از خوردن یا نوشیدن لبنیات دچار علایم زیر شوند:
• گاز
• اسهال
• نفخ
• تهوع
• درد معده
پزشک می‌تواند برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز تست تنفس انجام دهد. بدن برخی گازها تولید می‌کند که اگر قادر به گوارش لاکتوز نباشد تست تنفس قادر به شناسایی آنها است.
اجتناب از فرآورده‌های حاوی لاکتوز یا محدود کردن مصرف آنها می‌تواند به افراد در مدیریت علایم بیماری مزبور کمک کند.
محصولات حاوی لاکتوز شامل لبنیات و نیز غذاهای فرآوری شده و پخته است. برخی داروها نیز ممکن است حاوی لاکتوز باشند.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک نوعی بیماری خودایمنی است که باعث آسیب دیدن روده کوچک در صورت خوردن گلوتن می‌شود.
مشکلات گوارشی در کودکان بیش از بزرگسالان عمومیت دارد. علایم در کودکان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• گاز
• نفخ
• اسهال
• یبوست
• درد معده
علایم در بزرگسالان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• آنمی
• سردرد
• افسردگی یا اضطراب
• خستگی مفرط
پزشک ممکن است از اندوسکپ برای بیوپسی روده با هدف تست بیماری سلیاک استفاده کند. اگر بیمار مبتلاء به بیماری سلیاک تشخیص داده شود برای وی رژیم غذایی فاقد گلوتن تجویز می‌شود.
حساسیت غذایی
بعضی از مردم ممکن است نسبت به گلوتن، سولفور، یا دیگر مواد موجود در غذاها و نوشیدنی‌ها دچار حساسیت باشند و این وضعیت می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود.
افراد ممکن است نیاز داشته باشند تا با یک متخصص مراقبت‌های پزشکی برای پیگیری رژیم غذایی حذف کار کنند. رژیم غذایی مزبور می‌تواند به شناسایی غذاها یا نوشیدنی‌های خاصی که باعث علایم ناراحت کننده مثل گاز یا نفخ می‌شوند کمک کند.
مردم عموماً باید رژیم غذایی حذف را به به مدت 4 تا 8 هفته دنبال کنند. در طول این مدت، آنان ماده‌ای را که ظن ایجاد کنندگی مشکل در مورد آن هست از برنامه غذایی حذف می‌کنند تا ببینند که آیا بهبود در علایم بیماری ایجاد می‌شود. شخص در مرحله بعد می‌تواند به تدریج از غذای مزبور مصرف کند تا مشخصص گردد که چه میزان از آن برای بدن وی قابل تحمل است.
داروها
گاز گاهی از اوقات می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی برخی داروها شامل موارد زیر بروز کند:
• داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی مثل ایبوپروفن
• برخی ملین‌ها
• داروهای ضد قارچ
• استاتین‌ها
اگر کسی فکر می‌کند که یک دارو عامل ایجاد گاز در وی است می‌تواند با پزشک خود در مورد گزینه‌های جایگزین مشورت کند.
پیشگیری از گاز در شب
برای پیشگیری از گاز افراد می‌توانند اجتناب از اقلام غذایی و نوشابه‌های زیر را امتحان کنند:
• نوشابه‌های گازدار
• غذاهای سرخ شده
• غذاهای پر چربی
• قند
اگر کسی فکر می‌کند که غذاهای دارای فیبر زیاد عامل گاز در وی هستند می‌تواند محدود کردن مصرف این غذاها را برای چند هفته در دستور کار قرار دهد و سپس به تدریج مصرف آنها را افزایش دهد.
برخی کارهای دیگر که می‌توان برای پیشگیری از گاز انجام داد عبارتند از:
• خوردن غذای کمتر در هر وعده و افزایش تعداد موارد غذا خوردن
• اجتناب از جویدن آدامس، دود کردن سیگار، و نوشیدن از طریق نی برای محدود کردن میزان هوای بلعیده شده
• خوردن و نوشیدن با تأنی بیشتر
• ورزش مکرر برای کمک به گوارش
• نوشیدن مقدار زیاد مایعات برای کمک به گوارش
• نوشیدن چای نعناع
• عدم استفاده از دندان مصنوعی لق
• محدود کردن غذاهای مولد گاز یا محرک علایم آن
• افزایش تدریجی فیبر مصرفی روزانه
• خودداری از دراز کشیدن به مدت 2 تا 3 ساعت پس از غذا
اگر کسی دچار بیماری خاصی مثل IBS یا حساسیت غذایی باشد، اجتناب از غذاهای محرک و کار با پزشک می‌تواند به کاهش گاز یا پیشگیری از آن کمک کند.
پیامدهای گاز در شب
گاز در شب ممکن است بر کیفیت خواب تأثیر منفی بگذارد. اختلالات گوارشی ممکن است به اختلالات خواب منجر شوند، که می‌توانند بر سلامت تأثیر منفی بگذارند و علایم گوارشی را بدتر کنند.
شخص دچار اختلالات سلامت باید در صدد درمان خود باشد زیرا در صورت عدم درمان این وضعت می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی و ایجاد عوارض منجر شود.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اگر علایم دیگری مثل موارد زیر مطرح باشند شخص باید به دکتر مراجعه کند:
• یبوست یا اسهال
• کاهش وزن ناخواسته
• کاهش کیفیت خواب یا زندگی
• تغییرات ناگهانی در علایم
• نفخ برگشت کننده یا درد معده
• خون در مدفوع
در صورت عدم موفقیت مداواهای خانگی در تخفیف علایم شخص باید به پزشک مراجعه کند.
خلاصه
گاز در شب ممکن است به علل مختلف بروز کند و می‌تواند بخشی نرمال از فرآیند گوارش باشد. اگر کسی دچار گاز در شب در کنار سایر علایم باشد باید به پزشک مراجعه کند. مردم می‌توانند از طریق برخی تغییرات رژیم غذایی میزان گاز خود را کاهش دهند. اگر کسی دچار اختلالی پزشکی باشد که گاز ایجاد می‌کند، درمان این اختلال می‌تواند علایم را کاهش داده و تسکین دهنده باشد./
آنچه باید در مورد گاز روده یا باد شکم در شب بدانیم
سینتیا تیلور چاووستی، بت سیسونس
ترجمه محمدقاسم رافعی
Source:
Medical News Today
What to know about gas at night
Medically reviewed by Cynthia Taylor Chavoustie, MPAS, PA-C —
Written by Beth Sissons
On December 10, 2020
