جراحی

متأسفانه در بعضی از مراکز درمانی به این موضوع که بیمار محور تمامی امور انجام شده و زیربنای تمامی اقدامات است کمتر توجه می‌شود و بهتر است بگوییم تنها چیزی که اهمیتی ندارد بیمار و آلام اوست.

این واقعیت را باید بازگو کنیم که در برخی بیمارستان‌ها به دلیل شرایط غیر استاندارد موجود در سطوح و مراحل مختلف بیمار از بدو ورود و طی عمل جراحی، ریکاوری و سپس در بخش همواره بر لبۀ تیغ در حرکت است و با تلنگری به ورطۀ خطر خواهد افتاد. هدف از این نوشتار بیان اهمیت اتاق‌های عمل و نگاه اجمالی به اصول حاکم بر استانداردها و نیز وضعیت موجود و حال حاضر اتاق‌های عمل کشور ما است. اگرچه آمار دقیقی از شاخص‌های ارزیابی در اتاق عمل‌های کشور ما که مستدل باشد وجود ندارد ولی بیان بایدها و نبایدها در این حیطه شاید در نهایت به حرکتی در راستای ایجاد بهبود کمی و کیفی در این بخش منجر شود. به نظر می‌رسد ناهمگونی بخش‌های اتاق عمل و عملکردهای جراحی امروزه بیش از پیش نمود یافته است ولاجرم ارزیابی مجدد ساختاری و زیربنایی در این مورد را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. 

نخستین موارد ختنه به 15.000 سال پیش برمی‎گردد. ختنه به تدریج در بسیاری فرهنگ‎ها به ویژه در منطقۀ خاور میانه گسترش پیدا کرد.

ختنه یکی از قدیمی‎ترین و شایع‎ترین عمل‎های جراحی است که اغلب در مورد نوزادان و به دلایل مذهبی، اجتماعی، پزشکی و فرهنگی انجام می‎شود. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‎ها (CDC) ختنه در مردان را بر پایۀ کمک آن به کاهش خطر عفونت HIV توصیه می‎کند. به هر جهت، تمامی مقامات بهداشتی با این نظر موافق نبوده‎اند و توصیه‎ها در مورد ختنه به نوعی محل مناقشه باقی مانده است. بر مبنای اعلام CDC، حدود 58.3 درصد نوزادان آمریکایی در سال 2010 ختنه شده بودند. در پادشاهی متحد، بریتانیا، در حدود 8.5 درصد مردان ختنه کرده هستند.

پولیپ بسیار شایع است اما اغلب مردم از ابتلاء خود به آن بی‎خبرند

پولیپکتومی عمل برداشتن پولیپ است. شایع‎ترین انواع پولیپکتومی شامل پولیپکتومی رحم و پولیپکتومی رودۀ بزرگ است. به هر جهت پولیپکتومی ممکن است برای هر ناحیه از بدن مثل بینی یا معده که امکان بروز پولیپ در آنها وجود دارد، انجام شود. پولیپ توده‎ای است که در بافت شکل می‎گیرد و به درون فضای خالی گسترش پیدا می‎کند. پولیپکتومی برای برداشتن پولیپ‎های مسبب علایم که ممکن است سرطانی باشند یا آنهایی که نیاز به بررسی دارند، انجام می‌شود.

اگر تخمدان برداشته شده باشد، زن دچار علایم یائسگی خواهد شد. این اتفاق ممکن است به هفته‌ها تا ماه‌ها زمان نیاز داشته باشد.

هیسترکتومی نوعی عمل جراحی است که برای برداشتن رحم یا زهدان، و گاهی از اوقات خارج کردن گـردن رحم، لوله‎های فالوپ (لوله‎های تخم‎بر)، و تخمدان‌ها انجام می‎شود. پس از انجام هیسترکتومی زنان دیگر قادر نخواهند بود که باردار شوند و نیز دیگر دچار عادت ماهانه نخواهند شد. اگر در جریان این عمل تخمدان‎ها نیز برداشته شود، زن دچار یائسگی خواهد شد. تصمیم به انجام این کار بستگی به چند عامل شامل علت انجام عمل دارد. در برخی موارد، تخمدان و لوله‎های فالوپ ممکن است برای پیشگیری از بروز برخی سرطان‎ها که ریسک زنان در ابتلا به آنها بالا محسوب می‎شود برداشته شوند.

جریان “انتقال (دست به دست شدن بیمار)” از بخش جراحی به بخش مراقبت‌های ویژه از علل شناخته شدة بروز خطاهای پزشکی است

یافته‌ها حاکی از این هستند که نقش مبهم و انتظارات مغایر هم اعضاء تیم حین “انتقال” از اتاق عمل به ICU می‌تواند میزان خطر را برای بیمار افزایش دهد. مطالعات بعدی می‌بایست به بررسی مراقبت سریع در ICU به عنوان عامل تعیین کنندة کیفیت انتقال بیمار و تأثیر آموزش بین تخصصی پزشکان در راستای ایفاء نقش بپردازد. “انتقال” بیمار به معنی تبادل نظر بین متخصصان سلامت در مورد بیماری است که مسؤولیت در قبال و یا کنترل بر او در حال محول شدن به دیگری است. در دنیای پزشکی امروز “انتقال” امری متداول است و به عنوان یکی از علل مهم در خطاهای پزشکی قلمداد می‌گردد. بخش مراقبت‌های ویژه در مقایسه با دیگر بخش‌های بیمارستانی نرخ بالاتری از سوانح ناگوار را دارد. 

آنوریسم آئورت شکمی سیزدهمین علت مرگ در آمریکا بوده و احتمال حیات 5 ساله پس از عمل جراحی موفق حدود 60% است. شیوع آنوریسم آئورت شکمی در مردان مسن 6 برابر خانم‌ها و حدود 8% است. سیر طبیعی آنوریسم آئورت شکمی از زمان بزرگ شدن آنوریسم تا زمان پارگی ناگهانی باعث شده است تا نام «قاتل خاموش» بر این بیماری گذاشته شود. حداکثر سایز آنوریسم برای درمان غیر مداخله‌ای ایمن در آنوریسم آئورت شکمی قطر 5.5 سانتی‌متر است. در صورت افزایش اندازه آنوریسم بیش از 0.5 سانتی‌متر در 6 ماه یا علامت‌دار شدن بیمار توصیۀ انجام جراحی در اسرع وقت صورت می‌گیرد. در موارد عمل جراحی الکتیو مرگ و میر حدود 5% و احتمال ابتلا به یک یا چند عارضه مهم بعد از عمل نزدیک 30% است. این مقادیر به میزان چشمگیری بهتر از نتایج بعد از عمل جراحی یک آنوریسم پاره شده است. در چنین شرایطی علی‌رغم پیشرفت‌های درمانی احتمال مرگ و میر بین 40% تا 50% باقی مانده است.