سندرم دیوژن یا سندرم گدامنشی - علایم و درمان

• جنیفر هوآیزن، دکتر تیموتی جی. لگ
• ترجمة هستی فراست‌فر

سندرم دیوژن / Diogenes syndrome نوعی اختلال رفتاری است که فهم اندکی در موردش وجود دارد و معمولاً با اختلالات دیگری نظیر زوال عقل همراهی می‌شود.
افراد دچار این سندرم اغلب نسبت به وضعیت خود شدیداً بی‌اعتناء بوده، از اجتماع کناره‌گیری می‌کنند، شدیداً دچار عقدة احتکار اشیاء و چیزها هستند و ممکن است زندگی خود را در شرایط غیر بهداشتی بگذرانند.
فرد دچار سندرم دیوژن ممکن است دچار یک اختلال پوستی به نام درماتیت پاسیواتا / dermatitis passivata شود که در آن یک پوستة سخت و سفت روی پوست ظاهر می‌شود. این وضعیت عموماً ناشی از عدم وجود شستشوی منظم است.
سندرم گدامنشی معمولاً به اختلالات دیگر مرتبط است و به طور کامل شناخته شده نیست، این اختلال در دستنامة تشخیصی و آماری اختلالات ذهنی چاپ پنجم / (DSM V) به عنوان یک بیماری روان‌پزشکی فهرست نشده است.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:
• سندرم دیوژن چیست؟
• علایم و نشانگان سندرم دیوژن
• درمان سندرم دیوژن

سندرم دیوژن چیست؟
سندرم دیوژن معمولاً به مثابة نوعی اختلال رفتاری در سالخوردگان دیده می‌شود، اما این اختلال می‌تواند هر مرد یا زنی در هر سن و هر طبقة اجتماعی را مبتلاء کند.
در هر حال، سندرم دیوژن اغلب در میان مردم دارای هوش بالاتر از سطح متوسط، که بالای 65 سال سن دارند و تنها زندگی می‌کنند عمومیت دارد.
تقریباً 0.05 درصد آمریکایی‌های 60 ساله و مسن‌تر ممکن است دچار سندرم دیوژن باشند. این سندرم نادر تلقی می‌شود، اما در مورد میزان شیوع آن نوعی فقدان تحقیقات وجود دارد.
سندرم دیوژن دو شکل دارد: اولیه و ثانویه.
در موارد اولیه، محرک سندرم دیگر اختلالات پزشکی نیست که فرد در حال حاضر مبتلاء به آنها باشد. در موارد ثانویه، سندرم مزبور نتیجة دیگر اختلالات سلامت روانی است.
سندرم دیوژن همچنین به نام سندرم پیری یا سندرم فروپاشی شدید اجتماعی، سندرم بی‌اعتنایی نسبت به خود، سندرم کثافت‌کاری پیری و سندرم خانة کثیف شناخته می‌شود.

علایم و نشانگان
علایم این اختلال متفاوت است اما دسته‌ای از شاخصه‌های عام ممکن است در آن دیده شود که عبارتند از:
- بینش یا ادراک ضعیف از بهداشت فردی، سلامت عمومی یا ایمنی
- بی‌اعتمادی نسبت به اجتماع یا غریبه‌ها
- پارانویا یا سوءظن فراگیر
- حالت سردی یا جدایی نسبت به دیگران
- اضطراب اجتماعی بیش از حد
- گرایش وسواس
- احتکار بیش از حد یا جمع کردن خرت و پرت‌های خانه و اقلام دورریختنی
- زندگی در وضعیت ناایمن یا غیر بهداشتی
- تغذیه یا رژیم غذایی ضعیف
- عدم تمایل نسبت به کمک گرفتن از دیگران یا مداخلة آنان
- ترس یا بی‌اعتمادی نسبت به متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و تنظیمات آنان
- داشتن حس خصومت و پرخاشگری نسبت به دیگران
- تحریف درک از واقعیت
- اختلالات پوستی مرتبط به عدم نظافت مانند درماتیت پاسیواتا
تشخیص و تمیز دادن نشانگان و علایم سندرم دیوژن از دیگر اختلالات مندرج در زیر مشکل است:
- سیلوگومانیا (احتکار)
- اسکیزوفرنی
- مانیا (جنون)
- زوال عقل فرونتوتمپورال
- افسردگی
- اختلال شخصیتی وسواس ناخواسته
- الکلیسم
پژوهش‌های این مورد هنوز با تمرکز بر بهبود درک از سندرم دیوژن در دست انجام است.
بیشتر آنچه در مورد این اختلال می‌دانیم بر اساس مطالعات روان‌شناسی موردی متکی است. برخی منابع تخمین می‌زنند که حداقل نیمی از موارد در بیمارانی بدون سابقة قبلی اختلالات روانی بروز می‌کنند.
وقتی سندرم دیوژن با دیگر اختلالات پزشکی همراه نباشد، ممکن است بر اثر یک حادثة آسیب‌زننده یا واقعة استرس‌زا نظیر مرگ یک فرد محبوب بیمار رخ دهد.
در چنین زمان‌هایی فعالیت‌های روزانه نظیر مراقبت از خود به اختلال یا چشم‌پوشی متمایل می‌شوند. فقدان مراقبت از خود، جداافتادگی شدید اجتماعی، و فقدان تمایل، سندرم دیوژن را از سیلوگومانیا متمایز می‌کند.
از آنجا که تحقیقات مشخص اندکی در این مورد وجود دارد، عوارض بهداشتی، اجتماعی و روانی مرتبط به سندرم دیوژن بسیار کم درک شده است.
در هرحال گمان بر آن است که سندرم مزبور احتمال مرگ را در میان مبتلایان افزایش می‌دهد.

درمان سندرم دیوژن
هیچ تشخیص رسمی یا برنامة درمانی برای سندرم دیوژن وجود ندارد.
برخی از مطالعات گردآوری تاریخچة کامل پزشکی و روا‌‌نشناسی و انجام معاینة فیزیکی، غربالگری خون، و تست‌های عملکرد دستگاه‌های بدن را برای ایجاد پایه‌ای برای سلامت فرد پیشنهاد می‌کنند.
برخی پزشکان همچنین تست‌های تصویربرداری پزشکی را برای از تشخیص خارج کردن دیگر اختلالاتی که می‌توانند سبب علایم مشابه شوند انجام می‌دهند. دیگر دکترها ارزیابی‌های شخصیتی را که ممکن است نوری بر ریشه‌های مسبب سندرم بیفکنند انجام می‌دهند.
در حال حاضر، هیچ دارو یا گزینة درمانی شناخته یا توصیه شدة خاصی برای مدیریت سندرم گداصفتی وجود ندارد. داروهای طراحی یا تجویز شده برای دیگر اختلالات پزشکی ممکن است علایمی نظیر پارانویا یا مانیا را در فرد دچار سندرم دیوژن کاهش دهد.
عوامل روان‌شناختی نیز ممکن است مورد لحاظ قرار گیرد، چرا که آنها اغلب به توسعه یا ادامة سندرم منجر می‌شوند. درمان‌های روان‌پزشکی تهاجمی یا مشاوره نیز در برخی مواقع ضروری است.
این درمان‌ها در کنار دیگر سیستم‌های حمایتی طراحی شده برای درمان علل زیربنایی سندرم بهترین کارکرد را دارند. برای مثال، سرویس‌های نظافت و مراقبت فردی می‌توانند از شدت علایم سندرم کم کنند.
از آنجا که افراد مبتلاء به سندرم دیوژن معمولاً از تنظیمات پزشکی واهمه دارند، درمان اغلب توسط کارکنان بخش مراقبت‌های اجتماعی یا مراقبان خانگی انجام می‌شود. محدودیت‌های اخلاقی و قانونی می‌توانند درمان را بغرنج کنند زیرا بیماران ممکن است بر رد و دفع مداخلات پزشکی اصرار داشته باشند.
از آنجا که دیدگاه‌ها در مورد بهداشت فردی و ایمنی در بین مردم و فرهنگ‌های مختلف متفاوت است، ارزیابی و درمان بسیاری از علایم سندرم دیوژن می‌تواند دشوار باشد.
به موارد سندرم دیوژن باید با حساسیت زیاد مواجه شد. اگر بیمار در نتیجة مداخله احساس مورد هجوم قرار گرفتن، داوری یا عدم امنیت کند احتمال بیشتری دارد که کمک‌های بیشتر را رد کرده و به رفتارهای پیشین خود برگردد.

راهنمایی‌هایی برای مراقبان
کمک به افراد دچار سندرم دیوژن ممکن است چالش‌برانگیز باشد.
اغلب افراد دچار این سندرم کمک افراد خانواده و دوستان نزدیک را نیز رد می‌کنند.
تمایل به جدایی و اضطراب اجتماعی به این معنی است که بسیاری از موارد سندرم دیوژن زمان زیادی برای شناسایی و درمان طلب می‌کنند.
افراد دارای فعال و انفعالات فوری یا حاد اغلب اوقات نخستین مواردی هستند که باید مورد را مد نظر قرار دهند. این شامل همسایگان، اعضاء نزدیک خانواده و کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی است./

Source:
Medical News Today
Diogenes syndrome: What you need to know
Last updated Tue 9 October 2018
By Jennifer Huizen
Reviewed by Timothy J. Legg, PhD, CRNP