• جین لئونارد
• بازبینی: دانشکدۀ پزشکی دانشگاه ایلینویز – شیکاگو
• ترجمه هستی فراستفر
دیسپرونیا نوعی درد مداوم یا برگشت کننده است که میتواند در طول مقاربت جنسی بروز کند. علل این عارضه طیف گستردهای را شامل میشود. این اختلال میتواند به بروز پریشانی و مشکلات ارتباطی با شریک زندگی منجر شود.
مقاربت جنسی دردناک میتواند هم دامنگیر مردان و هم زنان شود، اما در میان زنان بیشتر شایع است. بر مبنای اعلام "آکادمی پزشکان خانواده آمریکا" (AAFP)، حدود 20 درصد زنان آمریکایی دچار این مشکل هستند.
طیفی از عوامل - فیزیکی یا روانشناختی - میتوانند در این مورد دخالت داشته باشند. درمان این اختلال معمولاً بر علت زیربنایی موجب بروز آن متمرکز میشود.
مطالب این مقاله:
• علایم
• علل
• تشخیص
• گزینههای درمانی
• سبک زندگی و مداوای خانگی
علایم
علامت مشخصۀ دیسپرونیا احساس درد در هنگام مقاربت جنسی است که در ناحیۀ ورودی واژن یا در عمق ناحیۀ لگن بروز میکند.
درد ممکن است متمایز و موضعی باشد یا ممکن است حس گستردهای از ناراحتی را شامل شود.
حس درد، سوزش، خفقان یا پاره شدن ممکن است وجود داشته باشد.
نتیجۀ این درد میتواند به صورت ناخشنودی یا بیعلاقگی به مقاربت جنسی بروز نماید.
علل
دیسپرونیا به علل متفاوتی بروز میکند و شامل عوامل فیزیکی، روانشناختی یا هر دو مورد است.
ناحیۀ بروز درد میتواند به شناسایی علت فیزیکی خاص آن کمک کند.
علل فیزیکی: درد دخول
درد دخول ممکن است با خشکی واژن، واژینیسموس، جراحت ناحیۀ تناسلی و دیگر علل مرتبط باشد.
خشکی واژن: در طول برانگیختگی جنسی، غدد موجود در ناحیۀ ورودی واژن مایعات را برای کمک به مقاربت ترشح میکنند. کمبود این مایع میتواند به دردناک شدن مقاربت منجر شود.
ناکافی بودن میزان لوبریکانت یا مایع لیز کننده میتواند از موارد زیر ناشی شود:
• فقدان آمادهسازی پیش از مقاربت
• کاهش مقدار استروژن مشخصاً پس از یائسگی یا زایمان
• داروها شامل برخی داروهای ضد افسردگی، آنتیهیستامینها و قرصهای پیشگیری از بارداری
واژینیسموس: انقباض غیر ارادی عضلات کف لگن خاصره سبب واژینیسموس میشود، که به دردناک شدن مقاربت جنسی میانجامد.
زنان دچار دیسپرونیا همچنین ممکن است برای انجام معاینات زنان و زایمان و استفاده از تامپون دچار مشکل شوند.
چند نوع مختلف دیسپرونیا وجود دارد. علایم در افراد مختلف تفاوت دارد و طیفی از خفیف تا شدید را شامل میشود. دیسپرونیا ممکن است بر اثر عوامل پزشکی، عوامل عاطفی یا هر دو بروز نماید.
جراحت ناحیۀ تناسلی: هر نوع آسیب دیدگی ناحیۀ تناسلی میتواند به دیسپرونیا منجر شود. مثالهایی در این مورد ختنه جنسی زنان (FGM)، جراحی لگن یا جراحت ناشی از تصادف را شامل میشود.
مقاربت جنسی دردناک همچنین پس از زایمان نیز شایع است. برخی مطالعات عنوان کردهاند که 40 درصد نمونهها پس از وضع حمل دچار دیسپرونیا میشوند.
التهاب یا عفونت: التهاب در ناحیۀ اطــراف دهانۀ واژن وستیبولیت والوار نامیده میشود. ایــن عـــارضه میتواند سبب دیسپرونیا شود. عفونتهای مخمری واژن، عفونتهای دستگاه ادراری یا عفونتهای واگیردار جنسی (STIs) نیز میتوانند باعث دردناک شدن مقاربت جنسی گردند.
اختلالات یا تحریکپذیری پوست: دیسپرونیا ممکن است بر اثر اگزما، بیماری لیکن پلان (پلانوس)، لیکن اسکلروز، یا دیگر مشکلات پوستی در ناحیۀ تناسلی ایجاد شود.
تحریکپذیری یا واکنشهای آلرژیک به لباس، مواد شوینده، یا محصولات بهداشت شخصی نیز ممکن است باعث بروز درد شود.
ناهنجاریهای مادرزادی: علل زیربنایی کمتر شایع در مورد دیسپرونیا شامل اژنزیس واژینال است که در آن واژن به طور کامل رشد نمیکند یا انسداد (نفوذناپذیری) پردۀ بکارت است که در آن پرده بکارت باعث انسداد ورودی واژن میشود.
علل فیزیکی: درد عمقی
اگر درد در هنگام دخول عمیق بروز کند یا در برخی وضعیتها شدیدتر باشد، ممکن است نتیجۀ یک درمان پزشکی یا یک اختلال پزشکی باشد.
درمانهای پزشکی که میتوانند منجر به درد شوند شامل جراحی لگن، هیسترکتومی، و برخی درمانهای سرطان است.
اختلالات پزشکی مرتبط در این مورد شامل موارد زیر است:
• سیستیت: التهاب دیوارۀ مثانه که معمولاً بر اثر عفونت باکتریایی ایجاد میشود
• اندومتریوز: اختلالی است که بر اثر وجود بافت رحم در دیگر نواحی بدن ایجاد میگردد
• فیبروئید: تومورهای غیر سرطانی است که روی دیوارۀ رحم رشد میکنند
• سیستیت فضای بینابینی: یک اختلال دردناک و مزمن مثانه است
• سندرم روده تحریکپذیر (IBS): یک اختلال کارکردی در دستگاه گوارش است
• کیستهای تخمدان: تجمع مایع در تخمدان است
• بیماری التهابی لگن (PID): التهاب دستگاههای تولید مثل در زنان است که معمولاً بر اثر عفونت ایجاد میشود
• پرولاپس رحم: یک یا دو دستگاه ناحیۀ لگن به درون واژن گسترش پیدا میکنند
علل روانشناختی
برخی عوامل شایع عاطفی و روانشناختی میتوانند نقشی در دردناک شدن مقاربت جنسی دردناک داشته باشند.
• اضطراب، ترس، و افسردگی میتوانند مانع برانگیختگی جنسی شوند و به خشکی واژن یا واژینیسموس منجر گردند.
• استرس میتواند محرک سفت شدن عضلات کف لگن گردد که نتیجۀ آن بروز درد است
داشتن تاریخچۀ سوء استفادۀ جنسی یا خشونت جنسی میتواند عامل تقویت کنندۀ دیسپرونیا باشد.
تشخیص
پزشک از تاریچۀ پزشکی بیمار سؤال میکند و معاینۀ ناحیۀ لگن انجام میدهد، تا بتواند علت درد را تشخیص دهد.
بیمار باید آمادۀ توضیح محل دقیق بروز درد، وسعت درد و زمانبندی بروز و ادامۀ درد باشد. در عین حال ممکن است نیاز باشد که فرد در مورد تجارب جنسی پیشین و تاریخچۀ تولید مثل خود صحبت کند.
معاینۀ لگن
در طول معاینۀ لگن دکتر به دنبال بررسی نشانههای عفونت یا ناهنجاریهای ساختاری خواهد بود.
پزشک ممکن است برای معاینه از دستگاهی به نام اسپکولوم استفاده کند، که آن را به درون واژن فرو میبرد و این دستگاه امکان معاینۀ بصری واژن را به پزشک میدهد. این عمل ممکن است برای زنان دچار دیسپرونیا تولید درد و ناراحتی کند.
طرح محل بروز درد در هنگام ورود اسپکلوم با دکتر میتواند به شناسایی علت درد کمک کند.
دکتر در عین حال ممکن است برای شناسایی محدودۀ بروز درد در ناحیۀ تناسلی یا لگن فشار ملایمی به این دو ناحیه وارد کند.
اولتراسوند لگن میتواند در کشف ناهنجاریهای ساختاری، اندومتریوز، فیبروئید یا کیست کمک کننده باشد.
گزینههای درمانی
درمان با هدف تخفیف علل زیربنایی اختلال انجام میشود. گزینههای درمانی در این مورد شامل دارو و مشاوره است.
دارو
داروها میتوانند درد ناشی از عفونت یا اختلالات پزشکی را مداوا کنند.
اگر داروهای مورد استفاده باعث ایجاد خشکی واژن میشوند، دکتر ممکن است داروهای دیگری را با داروهای فعلی جایگزین کند.
استروژن موضعی میتواند به زنان دچار خشکی واژن بر اثر پایین بودن سطح استروژن کمک کند.
در سال 2013 FDA دارویی به نام اسپیمیفین را برای زنان دچار دیسپرونیای متوسط تا شدید بر اثر یائسگی در دوز 60 میلیگرم برای یک بار استفاده در روز تأیید کرد.
عوارض جانبی این دارو شامل گر گرفتگی خفیف تا متوسط است.
درمان حساسیتزدایی
یادگیری برخی تکنیکها میتواند به شل شدن عضلات واژن و کاهش سطح درد کمک کند.
مشاوره
اگر موضوع سوء استفاده یا آزار جنسی، تروما، یا دیگر مشکلات عاطفی به عنوان ریشۀ بروز مشکل دیسپرونیا در در میان باشد، مشاوره میتواند کمک کننده ظاهر شود.
زنانی که دیسپرونیا در آنان دارای علت روانشناختی نیست نیز ممکن است برای مقابله با عوارض عاطفی یا دردناک مقاربت جنسی دشوار به مشاوره رو بیاورند.
در صورتی که دردناک بودن مقاربت جنسی باعث بروز مشکلات در ارتباط میان زوجها یا اختلال در روابط صمیمی میان آنان منجر شده باشد ممکن است هر دوی آنها به مشاور مراجعه کنند.
سبک زندگی و مداوای خانگی
برخی تغییرات مربوط به سبک زندگی میتواند متوجه مقاربت جنسی دردناک باشد.
تغییرات رفتار جنسی
تجربۀ درد در خلال مقاربت جنسی را میتوان با استفاده از روشهای زیر کاهش داد:
• استفاده از لوبریکانت بر پایۀ آب
• به درازا کشاندن آمادهسازی جنسی برای تهییج و تشویق ترشح لوبریکانتها یا لیز کنندههای طبیعی بدن
• تقویت ارتباط میان شرکای جنسی
• انتخاب وضعیتهای ارتباط جنسی آرامبخش برای به حداقل رساندن عمق درد
حفظ سلامت جنسی و تولید مثل
داشتن بهداشت جنسی مناسب و سکس ایمن، و برخورداری از معاینات پزشکی منظم به پیشگیری از عفونتهای تناسلی و ادراری که میتوانند تقویت کنندۀ ایجاد مقاربت جنسی دردناک باشند، کمک میکنند.
انقباضات کیگل
برخی از زنان دچار واژینیسموس ممکن است تمرینات کیگل را برای افزایش قدرت عضلات کف لگن خویش مفید بیابند.
برای تعیین این عضلات سعی کنید تا ادرار کردن را در میانۀ راه متوقف کنید. در صورت موفقیتآمیز بودن، ادرار کردن فرد عضلات صحیح را در این مورد مشخص کرده است.
عضلات را منقبض کرده و در همین حالت به مدت 10 ثانیه نگه دارید، سپس آنها را برای ده ثانیه شل کنید. این کار باید سه بار در روز هر بار ده مرتبه انجام شود. انجام تکنیکهای تنفس عمیق در هنگام اجراء تمرین کیگل مفید است./
Source:
Dyspareunia: Causes and treatment of painful intercourse
Last updated Mon 22 May 2017
By Jayne Leonard
Reviewed by University of Illinois-Chicago, School of Medicine
مطالب پیشنهادی ما برای مطالعه

هشت علت شایع درد سینه در زنان

سلامت مادران: نگرانی بزرگ نابرابری در کیفیت مراقبت و دسترسی به خدمات

کرم بیحسی مؤثرترین کاهش دهندة درد برای واکسیناسیون اطفال است

در زنان، نزول شناختی مرتبط به سن پیش از آنچه فکر میکردیم آغاز میشود

فقر آهن یک سوم زنان باردار را در ریسک بیماری قرار میدهد

آیا مصرف استامینوفن در دوران حاملگی با مشکلات رفتاری فرزندان مرتبط است؟

آیا فیبرومیالژی واقعیت دارد؟ باورهای غلط رایج در مورد این بیماری

چرا مادران مسنتر دچار عوارض زایمان میشوند؟

ناخوشی صبحگاهی به کاهش خطر از دست دادن بارداری مرتبط است

علایم و نشانههای مالتیپل اسکلروزیس (MS) در زنان

درمانهای طبیعی برای آتروفی واژینال یا خشکی و باریک شدن دیواره واژن

اُپیوئید جدید به اندازة مرفین مؤثر است، بدون عوارض جانبی!

نوروپاتی دردناک دیابتی

سندرم تخمدان پلیکیستیک، باروری و ناباروی

زایمان زودرس زنان را در خطر بیماری قلبی عروقی قرار میدهد

ارتباط استفادة درازمدت از داروهای ضد درد و از دست دادن شنوایی در زنان

سیاتیک: علل، علایم و درمان

شوک سپتیک: چگونه از این بیماری کشنده اجتناب کنیم (مروری نو بر سپسیس و شوک سپتیک)

بیماری سلول داسی شکل یا آنمی سلول داسی شکل - مرور، علایم و علل

برخی اسیدهای چرب ریسک دیابت نوع 2 را در زنان افزایش میدهند

درمان تیروئید زایمان زودرس و مُردهزایی را کاهش میدهد

سرطان پستان سهگانة منفی و امید به درمان با پرولاکتین

خطرات و فواید مصرف کانابیس کدامند؟

افسردگی چه حسی دارد؟

درمان با اکسیژن پرفشار (اکسیژن هیپربار) در نگاهی از نزدیک

سرماخوردگی در بارداری

چرا زنان در برابر اختلالات خوردن آسیبپذیرترند؟

مرگ ناشی از سرطان در زنان: بحث بیعدالتی جهانی

یوگا و طب سوزنی در مدیریت درد مزمن مؤثرند

نشانههای اختلال دو قطبی در زنان

زنان مبتلاء به سرطان پستان غیر تهاجمی میتوانند عمر طبیعی داشته باشند

درد پس از زایمان به ریسک افسردگی پس از زایمان مرتبط است

درد مزمن در شرکای زندگی افراد افسرده شایعتر است

مکمل روزانة فولیک اسید برای پیشگیری از نقایص مادرزادی توصیه میشود

زهر بیمانند مار کُشنده و درمانهای نوین برای درد

رژیم غذایی ضد التهابی مانع کاهش تراکم استخوان در زنان میشود

استروژن؛ تنظیم پاسخ درد در مغز و محافظت در برابر تروما

هشدار FDA در مورد کاربرد داروهای بیهوشی عمومی و آرامبخش در کودکان

عجیبترین بیماریهای انسانی

برداشتن بار سنگین و شیفتکاری بر توان باروری زنان تأثیر منفی دارد

تأثیرات فیبرومیالژی در بارداری

افسردگی در مادران باردار و نیز پدران خطر تولد زودرس را افزایش میدهد

طب سوزنی برای درد مزمن در کودکان ایمن و مؤثر است

غربالگری سرطان تخمدان میزان مرگ و میر را کاهش میدهد

موسیقی چگونه به سلامت انسان کمک میکند؟

مدیتیشن تمرکز حواس، درد را کاهش میدهد

ریسک سرطان ریه در زنان سیگاری بیشتر از مردان نیست

علل، علایم و درمان اکلامپسی

رنگ چشم، راهنمایی برای تحمل درد

واکسن جدید برای درمان سرطان تخمدان

بثورات تناسلی: علل شایع و درمانها

تکرر ادرار در زنان: علل و درمان

ماموگرام: چه انتظاری از آن داریم و چطور درد را به حداقل برسانیم

توضیح تازهای برای ناباروری مرتبط به سن در زنان یافته شد

احتمال فیبریلاسیون دهلیزی در زنان بزرگجُثه تقریباً سه برابر بیشتر است

کیستهای واژینال: انواع توده، علایم، و درمان

گُرگرفتگی میتواند زنگ خطر بیماری قلبی باشد

پلینوروپاتی: علل، علایم، و درمانها

مصرف آنتیبیوتیک میتواند خطر سقط جنین را افزایش دهد

آسپیرین با دوز کم خطر سرطان پستان را تا 20 درصد کاهش میدهد

درد کبد: علایم و علل

تزریق استروئید در استئوارتریت زانو هیچ فایدهای ندارد

رازیانه برای کاهش علایم یائسگی ایمن و مؤثر است

بهترین اپلیکیشنهای باروری

کاربردها و عوارض جانبی توت مار در یائسگی

روابط جنسی پس از یائسگی: عوارض جانبی، نکتهها و درمانها

یائسگی و اضطراب

علایم، تشخیص و درمان تومورهای فیلودس

یائسگی ناشی از جراحی: اثرات، خطرات، و دورنما

فواید ماساژ درمانی با سنگ داغ

کتامین درد و دلیریوم پس از عمل را کاهش نمیدهد

شیردهی درد مزمن سزارین را کاهش میدهد

التهاب تاندون اکستانسور: علل، بهبود و پیشگیری

دیابت و عفونتهای مخمری

خطرات بارداری پس از 35 سالگی

یائسگی – آیا ویتامینها کمکی میکنند؟

راشهای پستان: کدام علایم نشانۀ سرطان هستند؟

آلرژی دارویی: آنچه به دانستنش نیاز است

رنگ مو و حالت دهنده مو ریسک سرطان پستان را افزایش میدهند

آیا نوروپاتی دیابتی قابل برگشت است؟

ارتباط پرهاکلامپسی با DNA نوزادان

یوگا به اندازه ورزشدرمانی برای کمردرد مفید است

شیردهی خطر بیماری قلبی و سکته مغزی را در مادران کاهش میدهد

لمس شریک زندگی درد را کاهش میدهد

لتارژی – 45 علت محتمل

پروتئین گیاهی خطر یائسگی زودرس را کاهش میدهد

حشیش از میگرن پیشگیری میکند

چرا استئوارتریت در میان زنان بیشتر شایع است؟

تست ماماپرینت برای بیماران با ریسک بسیار پایین سرطان پستان پیشآگهی دقیق میدهد

چرا طب سوزنی کارآیی دارد

یوگا میتواند باعث درد اسکلتی عضلانی شود

قاعدگی به عملکرد شناختی زنان آسیب نمیرساند

عفونت سینوس مسری است؟

اولسر خونریزی دهنده – به چه علت ایجاد میشود و آیا جدی است؟

بیماری پیوند در برابر میزبان - انواع، درمان، و دورنما

آدنیت مزانتریک – علل، علایم، و درمان

پیشبینی میگرن با مدل جدید استرس

درمان کرانیوساکرال - کارآیی دارد؟

پلیمیالژی روماتیکا یا التهاب بافتهای متصل - علل، علایم، و مدیریت

سارکوپنی یا کاهش توده عضلانی بر اثر پیری - علل، علایم، و مدیریت بیماری
نظرات (0)