چگونه از گسترش پسوریازیس پیشگیری کنیم

• زاون ویلینز، دکتر دِبرا سولیوان
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

 پسوریازیس مُسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‎شود. در هر حال پسوریازیس می‎تواند به ویژه در صورت عدم درمان از یک ناحیه در بدن بیمار به ناحیۀ دیگری در بدن وی گسترش یابد.
پسوریازیس یک بیماری شایع سیستم ایمنی است که به پوست آسیب می‎رساند. پسوریازیس می‎تواند دردناک و مأیوس کننده باشد و مردم دچار این بیماری ممکن است موتجه شوند که در طول عود بیماری دیگران آن را به شکل متفاوتی درمان می‎کنند.

[مطالب این مقاله:]
• محرک‎ها
• مدیریت
• ریسک فاکتورها
• پیشگیری
• دورنما
• پیام همراه

آیا پسوریازیس گسترش پیدا می‎کند؟
مردمی که پیشتر هرگز با پسوریازیس مواجه نبوده‎اند ممکن است گمان کنند که این بیماری عفونی است. در هر حال، پسوریازیس یک بیماری مسری نیست، و لکه‌های فلس مانند آن به دیگران منتقل نمی‎شود.
با همۀ اینها پسوریازیس اغلب از یک ناحیه در بدن به ناحیۀ دیگری از آن گسترش پیدا می‎کند.
دلیل این گسترش بیماری آن نیست که پوست آسیب دیده دیگر قسمت‎های بدن را عفونی می‎کند بلکه دلیل فرآیند سیستم ایمنی است که باعث وخامت بیشتر پسوریازیس می‎شود.
بسته به نوع پسوریازیس مبتلابه فرد، راش این بیماری می‎تواند در طیف گسترده‎ای از نقاط بدن بیمار گسترش یابد. اغلب مردم دچار پسوریازیس به پسوریازیس پلاکی مبتلا هستند. پسوریازیس پلاکی اغلب در قسمت بیرونی آرنج، زانوها، و جمجمه گسترش می‎یابد اگرچه امکان بروز آن در تمامی قسمت‎های بدن وجود دارد.
یک شکل شدید پسوریازیس به نام پسوریازیس اریترودرمیک می‎تواند بخش اعظم بدن را فرا بگیرد و سبب بروز لکه‌های روشن قرمز رنگ شود. این نوع پسوریازیس نادر است و می‎تواند تهدیدی برای زندگی باشد، بنابراین مردم مبتلاء به پسوریازیس دارای گسترش سریع و رنگ بسیار سرخ باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
برخی از مردم مبتلاء به یکی از اشکال پسوریازیس ممکن است به نوع متفاوتی از آن مثل پسوریازیس معکوس مبتلاء شوند. پسوریازیس معکوس اغلب خود را در قسمت‎های دارای چین و شکن پوست مثل زیر بغل نشان می‏دهد.

محرک‎های طغیان پسوریازیس
مردم دارای ریسک ژنتیکی ابتلاء به پسوریازیش ممکن است پس از تماس با یک عامل محرک به نخستین طغیان این بیماری دچار شوند. این بدان معنی است که پسوریازیس در فرد به علت فعل و انفعال میان ژن‎ها، سیستم ایمنی و محیط زیست ایجاد می‎شود.
برخی محرک‎های شایع برای طغیان پسوریازیس شامل موارد زیر است:
• جراحات پوست، شامل واکسن‎ها و آفتاب سوختگی
• استرس
• عفونت‎ها، شامل عفونت‎های پوستی و سایر عفونت‎ها
• برخی داروها شامل لیتیم، داروهای مورد استفاده برای درمان مالاریا، برخی داروهای قلب و فشار خون، و یکی از داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی به نام ایندومتاسین.
اغلب مردم پسوریازس را به شکل عود بیماری تجربه می‎کنند. عود پسوریازیس ممکن است به شکل لکه‎ای کوچک بروز کند که گسترش یافته و سپس به تدریج بهبود می‎یابد. اغلب موارد عود بیماری نتیجۀ تحریک یک عامل دیگر است.
خراشیدن یا خارش دادن راش پسوریازیس باعث گسترش آن از یک ناحیه در بدن به ناحیه‎ای دیگر نمی‎شود. در هر حال، این کار می‎تواند به کند شدن فرآیند درمان منجر شود و نمایی ظاهری ایجاد کند که در آن چنین به نظر می‎رسد که پسوریازیس گسترش یافته است.

ریسک فاکتورهای پسوریازیس گسترش یابنده
احتمال گسترش یافتن و تشدید پسوریازیس هنگامی بیشتر می‎شود که به صورت درمان نشده به حال خود راه شود. بنابراین درمان توسط پزشک متخصص در پسوریازیس می‎تواند به شکل قابل ملاحظه‎ای ریسک گسترش پسوریازیس را کاهش دهد و در غیر این صورت عود بعدی بیماری بیشتر از موارد پیشین خواهد بود.
داشتن تاریخچۀ خانوادگی ابتلاء به پسوریازیس، ابتلاء به یک بیماری خودایمنی دیگر، مصرف دخانیات، ترومای وارد شده به پوست، و قرار گرفتن در معرض محرک‎های پسوریازیس ریسک فاکتورهای اضافی برای گسترش پسوریازیس محسوب می‎شوند.

مدیریت و درمان پسوریازیس
درمان پسوریازیس بهترین راهکار برای پیشگیری از گسترش آن است. درمان پسوریازیس اغلب شامل فرآیندی از آزمون و خطا است. آنچه برای یک بیمار کارآیی دارد ممکن است برای دیگری اثربخش نباشد و درمان در مورد یک بیمار واحد نیز ممکن است در طول زمان نیاز به تغییر داشته باشد.
برخی گزینه‎های درمانی شامل موارد زیر است:

لوسیون‎ها
مرطوب نگه داشتن پوست ضروری است زیرا باعث سرعت یافتن روند التیام شده و از بروز خارش پوست پیشگیری می‎کند. طیفی از لوسیون‎های مرطوب کننده که برای پسوریازیس مناسبند بدون نسخه در دسترسند.
شامپو و صابون تار یا قطران نیز ممکن است کــمک کننده باشد. ترکیباتی مثل اسید سالیسیلیک که باعث تسریع ریزش سلول‎های کهنه می‎شوند، می‎توانند باعث کاهش میزان نمای ظاهری پلاک‎های فلس مانند شوند. در هر حال، برخی از این فرآورده‎ها ممکن است برای پوست آزارنده باشند بنابراین برای تعیین بهترین لوسیون برای استفاده باید با یک متخصص مشورت کرد.
کرم‎های استروئیدی مثل هیدروکورتیزون نیز برای اغلب مردم داروهایی مؤثر و ایمن محسوب می‎شوند. این داروها به کاهش خارش کمک کرده و می‎توانند روند التیام را سرعت ببخشند. در هر حال، استفاده از کرم‌های استروئیدی در درازمدت می‎تواند باعث بروز عوارض جانبی شود، بنابراین در مورد استفاده ایمن از استروئیدها باید با پزشک مشورت کرد.

داروهای نسخه‎ای
طیف گسترده‎ای از داروهای نسخه‎ای می‎توانند در مورد پسوریازیس کمک کننده باشند. کرم‎های استروئیدی موضعی که قوی‎تر از انواع غیر نسخه‎ای موجود در بازار هستند می‎توانند در این مورد کمک کنند. برخی گزینه‎های دیگر در این مورد عبارت است از:
• داروهای آنتی‎بیوتیک در هنگامی که پلاک‎های پسوریازیس عفونی می‎شود
• داروهای سیستمیک مثل متوتریکسات و سیکلوسپورین
• داروهای بیولوژیک، که داروهایی سیستم ایمنی هستند که از طریق تزریق یا داخل وریدی به بیمار داده می‎شوند
• درمان‎های جدید مثل اپریمیلاست که بخش‎های خاصی از سلول‎های ایمنی را هدف قرار می‎دهند.

فوتوتراپی (نوردرمانی)
فوتوتراپی نوعی نوردرمانی است که شامل قرار دادن قسمت‎های آسیب دیده پوست در معرض نور UVB است. در نخستین مورد درمان فرد نیاز دارد تا برای درمان به یک کلینیک یا مطب برود، اما بسیاری از مردم ترجیح می‎دهند در ادامه درمان را در محیط خانه انجام دهند. کاربرد وسایل صحیح در این درمان نقش اساسی دارد که خود نیازمند تجویز پزشک و بازدیدهای منظم توسط وی است.
برخی از مردم متوجه می‎شوند که پسوریازیس پس از گذراندن مقداری زمان زیر نور آفتاب بهبود می‎یابد و بسیاری از پزشکان قرار دادن پوست آسیب دیده در معرض نور آفتاب را توصیه می‎کنند. مردم باید این کار را در ابتدا برای زمانی کوتاه انجام دهند و بعد به تدریج مقدار تماس با پرتوهای آفتاب را افزایش دهند. بیماران باید از تخت‎ها یا نورهای مصنوعی مخصوص برنزه کردن دوری کنند، زیرا این کار باعث افزایش خطر ابتلاء به ملانوم (ملانوما) تا 59 درصد می‎شود.

تغییرات سبک زندگی
شناسایی محرک‎های پسوریازیس و اجتناب از آنها می‌‏تواند از بیش‎فعال شدن سیستم ایمنی و عود پسوریازیس پیشگیری کند. وقتی پسوریازیس بروز می‎کند به حداقل رساندن تماس با محرک‎ها می‎تواند مانع از گسترش بیماری شود.

طب مکمل و جایگزین
برخی مردم از مداوای مکمل و جایگزین مثل طب سوزنی برای پیشگیری از گسترش پسوریازیس استفاده می‎کنند. دیگر راهکارها مثل میدیتیشن یا مراجعه به درمانگران می‌‏تواند به مردم در مقابله با اثرات عاطفی و اجتماعی ابتلاء به پسوریازیس کمک کند.

آیا می‎توان از پسوریازیس پیشگیری کرد؟
اگرچه شواهدی دال بر تأثیرگذار بودن برخی عوامل محیطی به عنوان محرک پسوریازیس در دست است، عوامل مورد اشاره در مورد بیماران مختلف متفاوت است. این موضوع باعث می‎شود تا پیشگیری از ابتلاء اولیه به پسوریازیس تقریباً ناممکن شود. در هر حال، این امکان وجود دارد که بیمار بتواند با اجتناب از محرک‎های پسوریازیس مانع از بروز موارد بعدی عود بیماری شود.
بیمار ممکن است به این نکته پی ببرد که پسوریازیس وی بر اثر مواجهه با برخی عوامل مثل استرس، آفتاب سوختگی، یا خوردن برخی غذاها تشدید می‎شود. اجتناب از این محرک‎ها می‎تواند فاصلۀ میان موارد عود بیماری را افزایش دهد و مانع از گسترش عود اولیه بیماری شود.

دورنما
هیچ علاج قطعی برای پسوریازیس وجود ندارد. اغلب مردم از طریق استفاده از دارو و تغییرات سب زندگی علایم بیماری خود را کنترل می‎کنند، و با وجود این عودهای این بیماری می‎تواند ادامه پیدا کند. دنبال کردن برنامه درمانی توصیه شده از سوی پزشک می‎تواند فاصله زمانی میان موارد عود بیماری را افزایش دهد و نیز مانع از گسترش پسوریازیس گردد.
تحقیقات به شکلی فزاینده پسوریازیس را با دیگر اختلالات سلامت شامل دیابت، بیماری قلبی، چاقی، بیماری کبد، سرطان و افسردگی مرتبط می‎دانند. مردم مبتلاء به پسوریازیس باید مراقب سلامت خود باشند و برای کاهش ریسک فاکتورهای ابتلاء به سایر بیماری با پزشک خود همکاری کنند.

پیام همراه
برخی مردم دچار پسوریازیس به ویژه آن گروه از بیماران که با مردمی مواجه می‎شوند که درک نادرستی از واگیردار بودن این بیماری دارند ممکن است دچار احساس شرمندگی و انگشت نما شدن شوند. پسوریازیس به دیگران منتقل نمی‎شود و لمس پلاک پسوریازیس سبب گسترش آن به نقاط دیگر نمی‎گردد.
در هر حال، پسوریازیس نوعی بیماری است که در آن گرایشی به گسترش به دیگر نقاط بدن شخص بیمار وجود دارد. مردم دچار پسوریازیس باید برای کنترل علایم بیماری با پزشک مشورت کنند. تهیۀ دفترچه یادداشتی در مورد عوامل سبک زندگی و محرک‎های این بیماری می‎تواند کمک کننده باشد زیرا اطلاعات گرد آمده در این مورد به فرد کمک می‎کند تا بداند چه چیز باعث وخامت بیماری شده و چه چیز سبب بهبود آن می‎شود./

Source:
How to prevent psoriasis from spreading
Last reviewed Wed 10 January 2018
By Zawn Villines
Reviewed by Debra Sullivan, PhD, MSN, RN, CNE, COI