سونوگرافی پستان یا اولتراسوند سینه - چیست و چه انتظاری از آن می‎رود؟

• جنیفر هوآیزن، کریستینا کیون
• ترجمه هستی فراست‎فر

سونوگرافی پستان (اولتراسوند پستان) با استفاده از امواج فرکانس بالای صوتی یک تصویر سیاه و سفید از بافت و ساختار پستان به دست می‎دهد.
اولتراسوند اغلب برای ارزیابی اندازه و شکل توده‎های پستانی و تعیین اینکه آنها به طور بالقوه توده‎های سرطانی یا کیست‎های پر از مایع هستند، به کار می‎رود.
مطالب این مقاله:
• سونوگرافی پستان چرا انجام می‌شود؟
• آمادگی برای انجام تست
• در طول سونوگرافی چه می‎گذرد؟
• نتایج

اولتراسوند پستان چرا انجام می‎شود؟
اولتراسوند اغلب به عنوان یک ابزار تشخیصی اولیه برای ارزیابی توده‎های سرطانی مورد استفاده قرار می‎گیرد.
برخلاف CT اسکن و عکسبرداری اشعۀ ایکس، سونوگرافی از اشعۀ یونیزه شده استفاده نمی‎کند. به همین دلیل اغلب اوقات اولتراسوند برای افرادی که نامزد مناسبی برای انجام تکنیک‎های تصویربرداری بر مبنای اشعه نیستند توصیه می‎شود.
افرادی که باید از اشعه اجتناب کنند شامل موارد زیرند:
• زنان باردار یا شیرده
• زنان در سنین زیر 25 سال
• زنان دارای ایمپلنت پستان
دکتر ممکن است در عین حال از اولتراسوند برای کمک به راهنمایی سوزن بیوپسی برای جمع‎آوری توده‎هایی که باید مورد بررسی قرار گیرند استفاده کند.
در بسیاری موارد، دکتر انجام اولتراسوند را هنگامی در دستور کار قرار می‎دهد که در طول یک معاینۀ روتین فیزیکی یا در محیط خانه وجود توده‎ای در پستان احساس می‎شود.
دیگر دلایل انجام اولتراسوند شامل موارد زیر است:
• ارزیابی ترشحات غیر معمول از نوک پستان
• ارزیابی موارد ورم یا التهاب بافت پستانی
• ارزیابی ایمپلنت‎های پستانی
• ارزیابی علایمی مثل درد پستان، سرخی پستان، و ورم
• ارزیابی تغییرات پوست مثل تغییر رنگ آن
• برای کمک به پایش توده‎های پستانی خوش‌خیم موجود
• برای کمک به خواندن نتایج دیگر تست‎های تصویربرداری مثل MRI یا ماموگرام
آماده‌سازی برای انجام تست
استفاده از لوسیون یا پودر پیش از انجام اولتراسوند (سونوگرافی) کار درستی نیست زیرا آنها ممکن است دقت تصاویر اولتراسوند را کاهش دهند.
وجود هر نوع فلز نیز می‎تواند در سیر انجام تست اختلال ایجاد کند، بنابراین بهترین کار این است که زنان در هنگام انجام اولتراسوند هیچ‎گونه وسیلۀ فلزی از جمله جواهرات و ساعت به همراه نداشته باشند.
تست اولتراسوند معمولاً توسط متخصص سونوگرافی انجام می‎شود. در عین حال امکان دارد یک رادیولوژیست نیز در هنگام انجام تست حاضر باشد یا خود تست را انجام دهد.
سونوگرافیست یا رادیولوژیست ممکن است مرد باشند. زنانی که مایلند تست توسط افراد مؤنث برایشان انجام شود باید پیشاپیش این درخواست خود را مطرح کنند.
در عین حال معمولاً این امکان وجود دارد که زنان کسی مثل پرستار، شخصی از اعضاء خانواده یا یک دوست را به همراه خود داشته باشند، که وی می‎تواند در طول انجام تست در محل انجام تست حضور داشته باشد.
اغلب موارد اولتراسوند در بخش‌های رادیولوژی بیمارستان‌ها یا کلینیک‎های تخصصی خصوصی انجام می‎شود.
استفاده از لباس راحت در موقع انجام تست مفید است. برای مثال استفاده از لباس دکمه‏دار یا زیپ‌دار کمک می‎کند تا روند کندن لباس برای انجام تست راحت‎تر شود.

در طول انجام سونوگرافی چه می‎گذرد؟
اغلب موارد اولتراسوند پستان بین 15 تا 30 دقیقه زمان می‎برد. تست‎های اولتراسوند دردی به همراه ندارند مگر اینکه تودۀ پستانی دچار حساسیت باشد.
فرآیند اولتراسوند پستان معمولاً با معاینۀ پستان توسط متخصص سونوگرافی آغاز می‌شود. سپس وی سؤال‎هایی در مورد تودۀ پستانی مطرح می‎کند، مثلاً اینکه چه زمانی متوجه وجود آنها شده‎اند، آیا علایم دیگری نیز وجود دارد، و پیشرفت توده به چه میزان بوده است.
پس از انجام معاینه، یک ژل خنک و شفاف را روی پستان می‎مالند. با محدود کردن میزان حباب‎های هوا، این ژل توانایی امواج صدا را برای حرکت در میان بافت‌های پستان افزایش می‎دهد.
در برخی موارد، متخصص سونوگرافی یک بالشتک سه گوش را زیر بغل زن قرار می‎دهد که سبب می‎شود بدن وی به یک طرف متمایل گردد. در عین حال امکان دارد که دست بیمار را بلند کرده روی سر قرار دهد. این وضعیت‎ها سبب می‎شود عمل ارسال و دریافت امواج صدا با سهولت بیشتری صورت گیرد.
متخصص سونوگرافی ممکن است نور اتاق را کم کند تا صفحۀ نمایش کامپیوتر و تصاویر بهتر دیده شوند.
وقتی ژل به طور یکنواخت پخش شود، سونوگرافیست یک دستگاه دسته عصا مانند به نام ترانسدیوسر را از روی پستان عبور می‎دهد. ترانسدیوسر امواج صوتی را به داخل پستان می‌فرستد و فعالیت آنها را ضبط می‎کند.
وقتی امواج صوت به یک بافت یا ساختار اصابت می‎کند، بازتاب پیدا می‎کند و برمی‎گردد. اطلاعات مربوط به مقدار زمان لازم برای بازگشت صوت، میزان تقویت یا بلندی آن، و پیام فرکانس آن از ترانسدیوسر به یک کامپیوتر منتقل می‎شود که صدا را به تصویری به نام سونوگرام تبدیل می‎کند.
سونوگرافیست به تمامی بافت‎ها و ساختارهای پستان می‎پردازد و چندین تصویر از نقاط و زوایای مختلف تهیه می‎کند.
آنها معمولاً چندین تصویر از توده و ناحیۀ اطراف آن تهیه می‎کنند. در عین حال امکان تهیۀ تصاویر ویدیویی با دور آهسته نیز وجود دارد.
پس از پستان ناحیۀ زیر بغل نیز در جستجوی ورم و گره‎ها و توده‎های غدد لنفی بررسی می‎شود.
اگر سونوگرافیست در مورد کیفیت تصاویر تهیه شده دچار نگرانی باشد، ممکن است نظر یک رادیولوژیست را جویا شود. برخی از اوقات ممکن است رادیولوژیست برای ارزیابی ناحیۀ مورد نگرانی نیاز به بازبینی بخشی از تصاویر داشته باشد.
پس از پایان تست، برای پاک کردن ژل پارچه‎ای به فرد داده می‎شود و برای لباس پوشیدن او را تنها می‎گذارند. ممکن است پیش از مرخص کردن فرد مشاوره‎ای در مورد زمان تعیین شده برای پیگیری تست انجام گیرد.

نتایج
انتظار برای دریافت نتایج مربوط به یک تست پزشکی ممکن است استرس‌زا باشد. تصور در مورد بدترین سناریوی ممکن کار آسانی است، اما این موضوع مهم است که به یاد داشته باشیم که در حدود 80% توده‎های پستانی غیر سرطانی یا خوش‌خیم هستند.
کیست‎های پستان معمولاً نیازی به مداخلات پزشکی بیشتر ندارند مگر اینکه سبب درد شوند یا اینکه محل استقرار آنها نزدیک مجاری شیر و رگ‎های خونی باشد.
بسته به دکتر، محل انجام تست، یا بیمارستان، جواب اولتراسوند ممکن است همان روز انجام تست یا در طول چند روز آماده شود.
در اغلب موارد، جواب‎ها مستند می‎شود و در قالب گزارش سونوگرافی برای دکتر ارسال می‎گردد.
دیگر عوامل مؤثر بر سرعت آماده شدن جواب عبارتند از:
• علایم مشاهده شده چقدر نگرانی‎آور به نظر می‎رسند
• آیا رادیولوژیست برای تفسیر نتایج نیاز به اطلاعات بیشتری دارد
• آیا نتایج نیاز به مقایسه با اولتراسوندهای قبلی یا دیگر تست‎های تصویربرداری مثل CT اسکن یا اشعۀ ایکس دارد
• آیا علایم را می‎توان نتیجۀ وجود یک بیماری اصلی یا یک اختلال پزشکی از پیش موجود تلقی کرد
• چگونگی تحویل نتایج، برای مثال از طریق ایمیل، فکس، تلفن، یا نامۀ پستی
بافت‎های مایع و جامد به شکل متفاوتی در سونوگرام ظاهر می‎شوند. اگر توده به عنوان کیست پر از مایع تأیید شود، ممکن است نتایج از طریق تلفنی تفسیر شود.
اگر توده به عنوان کیست پر از مایع تفسیر نشود، در این صورت یک سونوگرافی منفرد برای تأیید یا برای از تشخیص خارج کردن دیگر پیامدهای سلامت کافی نخواهد بود. در این صورت برای ارزیابی بیشتر نتایج حاصل از اولتراسوند انجام MRI یا بیوپسی مورد نیاز است.
در هنگام تفسیر نتایج غیر قطعی یا غیر نرمال، به یاد داشتن این موضوع مهم است که سرطان تنها بیماری مبتلابه انسان نیست که سبب بروز توده در پستان می‎شود.
علل شایع بروز توده‌های غیر سرطانی در پستان عبارتند از:
• کیست‎ها
• پستان‎های فیبروکیسیتیک
• پاپیلومای داخل مجاری
• ادنوفیبروم یا فیبروادنوم
• توده‌های چربی از جنس سلول‎های چربی پستانی کبود شده، مرده، یا صدمه دیده
• غده‎های بیش فعال پستانی
• تغییرات هورمونی یا درمان‎های هورمونی و یا اختلالات هورمونی
• عفونت یا ورم پستان
• برخی داروها

Source:
Breast ultrasound: Why it is done and what to expect
Last reviewed Fri 1 September 2017
By Jennifer Huizen
Reviewed by Christina Chun, MPH