• جنیفر هوآیزن، کریستینا کیون
• ترجمه هستی فراستفر
سونوگرافی پستان (اولتراسوند پستان) با استفاده از امواج فرکانس بالای صوتی یک تصویر سیاه و سفید از بافت و ساختار پستان به دست می‌دهد.
اولتراسوند اغلب برای ارزیابی اندازه و شکل توده‌های پستانی و تعیین اینکه آنها به طور بالقوه توده‌های سرطانی یا کیستهای پر از مایع هستند، به کار میرود.
مطالب این مقاله:
• سونوگرافی پستان چرا انجام می‌شود؟
• آمادگی برای انجام تست
• در طول سونوگرافی چه میگذرد؟
• نتایج
اولتراسوند پستان چرا انجام می‌شود؟
اولتراسوند اغلب به عنوان یک ابزار تشخیصی اولیه برای ارزیابی توده‌های سرطانی مورد استفاده قرار میگیرد.
برخلاف CT اسکن و عکسبرداری اشعۀ ایکس، سونوگرافی از اشعۀ یونیزه شده استفاده نمیکند. به همین دلیل اغلب اوقات اولتراسوند برای افرادی که نامزد مناسبی برای انجام تکنیکهای تصویربرداری بر مبنای اشعه نیستند توصیه می‌شود.
افرادی که باید از اشعه اجتناب کنند شامل موارد زیرند:
• زنان باردار یا شیرده
• زنان در سنین زیر 25 سال
• زنان دارای ایمپلنت پستان
دکتر ممکن است در عین حال از اولتراسوند برای کمک به راهنمایی سوزن بیوپسی برای جمعآوری تودههایی که باید مورد بررسی قرار گیرند استفاده کند.
در بسیاری موارد، دکتر انجام اولتراسوند را هنگامی در دستور کار قرار می‌دهد که در طول یک معاینۀ روتین فیزیکی یا در محیط خانه وجود تودهای در پستان احساس می‌شود.
دیگر دلایل انجام اولتراسوند شامل موارد زیر است:
• ارزیابی ترشحات غیر معمول از نوک پستان
• ارزیابی موارد ورم یا التهاب بافت پستانی
• ارزیابی ایمپلنتهای پستانی
• ارزیابی علایمی مثل درد پستان، سرخی پستان، و ورم
• ارزیابی تغییرات پوست مثل تغییر رنگ آن
• برای کمک به پایش توده‌های پستانی خوش‌خیم موجود
• برای کمک به خواندن نتایج دیگر تستهای تصویربرداری مثل MRI یا ماموگرام
آماده‌سازی برای انجام تست
استفاده از لوسیون یا پودر پیش از انجام اولتراسوند (سونوگرافی) کار درستی نیست زیرا آنها ممکن است دقت تصاویر اولتراسوند را کاهش دهند.
وجود هر نوع فلز نیز می‌تواند در سیر انجام تست اختلال ایجاد کند، بنابراین بهترین کار این است که زنان در هنگام انجام اولتراسوند هیچگونه وسیلۀ فلزی از جمله جواهرات و ساعت به همراه نداشته باشند.
تست اولتراسوند معمولاً توسط متخصص سونوگرافی انجام می‌شود. در عین حال امکان دارد یک رادیولوژیست نیز در هنگام انجام تست حاضر باشد یا خود تست را انجام دهد.
سونوگرافیست یا رادیولوژیست ممکن است مرد باشند. زنانی که مایلند تست توسط افراد مؤنث برایشان انجام شود باید پیشاپیش این درخواست خود را مطرح کنند.
در عین حال معمولاً این امکان وجود دارد که زنان کسی مثل پرستار، شخصی از اعضاء خانواده یا یک دوست را به همراه خود داشته باشند، که وی می‌تواند در طول انجام تست در محل انجام تست حضور داشته باشد.
اغلب موارد اولتراسوند در بخش‌های رادیولوژی بیمارستان‌ها یا کلینیکهای تخصصی خصوصی انجام می‌شود.
استفاده از لباس راحت در موقع انجام تست مفید است. برای مثال استفاده از لباس دکمهدار یا زیپ‌دار کمک میکند تا روند کندن لباس برای انجام تست راحتتر شود.
در طول انجام سونوگرافی چه میگذرد؟
اغلب موارد اولتراسوند پستان بین 15 تا 30 دقیقه زمان میبرد. تستهای اولتراسوند دردی به همراه ندارند مگر اینکه تودۀ پستانی دچار حساسیت باشد.
فرآیند اولتراسوند پستان معمولاً با معاینۀ پستان توسط متخصص سونوگرافی آغاز می‌شود. سپس وی سؤالهایی در مورد تودۀ پستانی مطرح میکند، مثلاً اینکه چه زمانی متوجه وجود آنها شدهاند، آیا علایم دیگری نیز وجود دارد، و پیشرفت توده به چه میزان بوده است.
پس از انجام معاینه، یک ژل خنک و شفاف را روی پستان میمالند. با محدود کردن میزان حبابهای هوا، این ژل توانایی امواج صدا را برای حرکت در میان بافت‌های پستان افزایش می‌دهد.
در برخی موارد، متخصص سونوگرافی یک بالشتک سه گوش را زیر بغل زن قرار می‌دهد که سبب می‌شود بدن وی به یک طرف متمایل گردد. در عین حال امکان دارد که دست بیمار را بلند کرده روی سر قرار دهد. این وضعیتها سبب می‌شود عمل ارسال و دریافت امواج صدا با سهولت بیشتری صورت گیرد.
متخصص سونوگرافی ممکن است نور اتاق را کم کند تا صفحۀ نمایش کامپیوتر و تصاویر بهتر دیده شوند.
وقتی ژل به طور یکنواخت پخش شود، سونوگرافیست یک دستگاه دسته عصا مانند به نام ترانسدیوسر را از روی پستان عبور می‌دهد. ترانسدیوسر امواج صوتی را به داخل پستان می‌فرستد و فعالیت آنها را ضبط میکند.
وقتی امواج صوت به یک بافت یا ساختار اصابت میکند، بازتاب پیدا میکند و برمیگردد. اطلاعات مربوط به مقدار زمان لازم برای بازگشت صوت، میزان تقویت یا بلندی آن، و پیام فرکانس آن از ترانسدیوسر به یک کامپیوتر منتقل می‌شود که صدا را به تصویری به نام سونوگرام تبدیل میکند.
سونوگرافیست به تمامی بافتها و ساختارهای پستان میپردازد و چندین تصویر از نقاط و زوایای مختلف تهیه میکند.
آنها معمولاً چندین تصویر از توده و ناحیۀ اطراف آن تهیه میکنند. در عین حال امکان تهیۀ تصاویر ویدیویی با دور آهسته نیز وجود دارد.
پس از پستان ناحیۀ زیر بغل نیز در جستجوی ورم و گرهها و توده‌های غدد لنفی بررسی می‌شود.
اگر سونوگرافیست در مورد کیفیت تصاویر تهیه شده دچار نگرانی باشد، ممکن است نظر یک رادیولوژیست را جویا شود. برخی از اوقات ممکن است رادیولوژیست برای ارزیابی ناحیۀ مورد نگرانی نیاز به بازبینی بخشی از تصاویر داشته باشد.
پس از پایان تست، برای پاک کردن ژل پارچهای به فرد داده می‌شود و برای لباس پوشیدن او را تنها میگذارند. ممکن است پیش از مرخص کردن فرد مشاورهای در مورد زمان تعیین شده برای پیگیری تست انجام گیرد.
نتایج
انتظار برای دریافت نتایج مربوط به یک تست پزشکی ممکن است استرس‌زا باشد. تصور در مورد بدترین سناریوی ممکن کار آسانی است، اما این موضوع مهم است که به یاد داشته باشیم که در حدود 80% توده‌های پستانی غیر سرطانی یا خوش‌خیم هستند.
کیستهای پستان معمولاً نیازی به مداخلات پزشکی بیشتر ندارند مگر اینکه سبب درد شوند یا اینکه محل استقرار آنها نزدیک مجاری شیر و رگهای خونی باشد.
بسته به دکتر، محل انجام تست، یا بیمارستان، جواب اولتراسوند ممکن است همان روز انجام تست یا در طول چند روز آماده شود.
در اغلب موارد، جوابها مستند می‌شود و در قالب گزارش سونوگرافی برای دکتر ارسال میگردد.
دیگر عوامل مؤثر بر سرعت آماده شدن جواب عبارتند از:
• علایم مشاهده شده چقدر نگرانیآور به نظر میرسند
• آیا رادیولوژیست برای تفسیر نتایج نیاز به اطلاعات بیشتری دارد
• آیا نتایج نیاز به مقایسه با اولتراسوندهای قبلی یا دیگر تستهای تصویربرداری مثل CT اسکن یا اشعۀ ایکس دارد
• آیا علایم را می‌توان نتیجۀ وجود یک بیماری اصلی یا یک اختلال پزشکی از پیش موجود تلقی کرد
• چگونگی تحویل نتایج، برای مثال از طریق ایمیل، فکس، تلفن، یا نامۀ پستی
بافت‌های مایع و جامد به شکل متفاوتی در سونوگرام ظاهر میشوند. اگر توده به عنوان کیست پر از مایع تأیید شود، ممکن است نتایج از طریق تلفنی تفسیر شود.
اگر توده به عنوان کیست پر از مایع تفسیر نشود، در این صورت یک سونوگرافی منفرد برای تأیید یا برای از تشخیص خارج کردن دیگر پیامدهای سلامت کافی نخواهد بود. در این صورت برای ارزیابی بیشتر نتایج حاصل از اولتراسوند انجام MRI یا بیوپسی مورد نیاز است.
در هنگام تفسیر نتایج غیر قطعی یا غیر نرمال، به یاد داشتن این موضوع مهم است که سرطان تنها بیماری مبتلابه انسان نیست که سبب بروز توده در پستان می‌شود.
علل شایع بروز توده‌های غیر سرطانی در پستان عبارتند از:
• کیستها
• پستانهای فیبروکیسیتیک
• پاپیلومای داخل مجاری
• ادنوفیبروم یا فیبروادنوم
• توده‌های چربی از جنس سلول‌های چربی پستانی کبود شده، مرده، یا صدمه دیده
• غدههای بیش فعال پستانی
• تغییرات هورمونی یا درمانهای هورمونی و یا اختلالات هورمونی
• عفونت یا ورم پستان
• برخی داروها
Source:
Breast ultrasound: Why it is done and what to expect
Last reviewed Fri 1 September 2017
By Jennifer Huizen
Reviewed by Christina Chun, MPH
