علایم، علل، تشخیص و درمان اختلالات اضطرابی در کودکان

• کودکان و نوجوانان چه انواعی از اضطراب را تجربه می‌کنند؟
• اضطراب چه هنگام اختلالی نیازمند درمان است؟
• چقدر می‌تواند جدی باشد؟
• کجا می‌توان کمک جستجو کرد؟
• اختلال اضطرابی چگونه درمان می‌شود؟
• والدین برای کمک به کودک خویش چه می‌توانند انجام دهند؟
• چرا برخی کودکان مبتلاء می‌شوند و مابقی خیر؟
• اختلالات اضطرابی در کودکان چقدر شایع است؟

احساس نگرانی یا اضطراب گهگاهی در کودکان، برای مثال در مواقعی که پا به مدرسه می‌گذارند یا به محیطی تازه نقل مکان می‌کنند نرمال است.
اضطراب نوعی احساس عدم آرامش مثل نگرانی یا ترس است - واکنشی قابل درک در مورد کودکان در برابر تغییر یا وقایع استرس‌زا.
اما در مورد برخی کودکان اضطراب بر رفتار و افکار روزمره آنان تأثیر منفی گذاشته، در وضعیت تحصیل، زندگی خانوادگی و اجتماعی آنان آثار منفی بر جای می‌گذارد. این زمانی است که نیاز به کمک تخصصی برای برطرف کردن مشکل، پیش از آنکه به معضلی جدی‌تر تبدیل شود، وجود دارد.
بنابراین سؤال اینجاست که چگونه باید دانست که اضطراب در کودک شما به چنین مرحله‌ای رسیده است؟

نشانه‌های اختلالات اضطرابی در کودکان کدامند؟
اضطراب می‌تواند باعث ایجاد ترس، پانیک، خجلت و شرمندگی در کودک شود.
برخی از نشانه‌ها که می‌توان در کودک آنها را جستجو کرد عبارتند از:
• دشواری تمرکز
• بی‌خوابی یا بیدار شدن در شب بر اثر رویاهای بد (کابوس)
• خودداری از تغذیه کامل
• به سرعت عصبی یا آزرده شدن و از کوره بدر رفتن در طول طغیان‌های مرتبط
• نگرانی مداوم یا داشتن افکار منفی
• احساس تنش یا بی‌قراری یا رجوع مکرر به توالت
• گریه مداوم
• بدغلغی مداوم (در جایی و زمانی که دیگر بچه‌ها رفتار طبیعی دارند)
• شکایت از درد شکم و احساس ناخوشی
بچه ممکن است آنقدر بزرگ نشده باشد که بتواند بفهمد چرا چنین احساساتی دارد.
دلیل اضطراب (اگر اضطرابی در کار باشد) بر مبنای سن بچه متفاوت است. اضطراب جدایی در کودکان خردسال عمومیت دارد، در حالی که کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان گرایشی به نگرانی بیشتر در مورد عملکرد در مدرسه، ارتباط‌ها یا سلامت و بهداشت از خود نشان می‌دهند.

کودکان و نوجوانان چه انواعی از اضطراب را تجربه می‌کنند؟
انواع شایع اضطراب در کودکان و نوجوانان در ادامه تشریح شده است.

ترس یا فوبیا در مورد چیزهای خاص
کودکان عموماً از چیزهایی مثل هیولاها، سگ‌ها یا آب وحشت دارند. این بخشی کاملاً نرمال از فرآیند رشد است، اما در این وضعیت وقتی ترس مقهور کننده شده و بر زندگی روزمره کودک آسیب بزند ظرفیتی برای تبدیل شدن به فوبیا (نوعی اختلال اضطرابی) وجود دارد.

احساس نگرانی در بیشتر مواقع بدون هیچ علت مشخص
در حالی که ترس و نگرانی مکرر در کودکان نرمال است، برخی کودکان ممکن است در هنگام رسیدن به نوجوانی یا اوایل بزرگسالی به اختلالی رشد یابنده به نام اختلال اضطراب منتشر مبتلاء شوند.
اختلال اضطراب منتشر باعث می‌شود تا شخص در مورد طیف گسترده‌ای از موقعیت‌ها و مسائل دچار نگرانی شود تا اینکه این نگرانی به واقعه مشخصی مرتبط باشد.
مردم مبتلاء به این اختلال بیشتر زمان روز را در اضطراب می‌گذرانند و اغلب باید تقلا ‌کنند تا آخرین باری را که احساس آرامش داشته‌اند به خاطر بیاورند.

اضطراب جدایی
اضطراب جدایی به معنی نگرانی کودک از عدم همراه بودن با والدین خود یا پرستار همیشگی خویش است.
این نوع اضطراب در کودکان خردسال شایع است و به شکل نرمال حدوداً در سن شش ماهگی شکل می‌گیرد. این اختلال می‌تواند باعث شود که بودن بچه در شیرخوارگاه یا مدرسه یا مهد کودک به همراه مربی کودک بسیار دشوار گردد.
اضطراب جدایی در کودکان بزرگ‌تر می‌تواند نشانه‌ای از احساس ناامنی در مورد چیزی باشد - برای مثال، این می‌تواند به عنوان واکنش بچه به تغییراتی در خانه ایجاد گردد.

اضطراب اجتماعی
اضطراب اجتماعی در جمع، با دیدن دوستان یا حضور در فعالیت‌های گروهی گرایش به از بین رفتن نشان نمی‌دهد.
"شرمندگی" از جمع برای برخی کودکان و نوجوانان کاملاً نرمال است اما اگر به مشکل "اختلال اضطراب اجتماعی" تبدیل شود که در آن فعالیت‌های روزمره مثل خرید یا صحبت کردن پشت تلفن سبب ایجاد ترس شدید و مقهور کننده می‎شود، مسأله‌ای جدی است. کودکان مبتلاء به این اختلال گرایشی به ترس از شنیدن چیزی که فکر می‌کنند خفت‌بار است از خود نشان می‌دهند.
اختلال اضطراب اجتماعی گرایش به آسیب زدن به کودکان مسن‌تر که وارد دوره بلوغ شده‌اند از خود نشان می‌دهد.

اضطراب مبتنی بر مدرسه
برخی کودکان در مورد رفتن به مدرسه، انجام تکالیف درسی، دوستان مدرسه‌ای یا ترس از قلدری دچار اضطراب می‌شوند، به ویژه اگر مدرسه آنان تغییر کرده یا وارد کلاس‌های تحصیلی بالاتر شوند.
این کودکان ممکن است همیشه از نگرانی‌های خود با اطرافیان حرف نزنند و در عوض از درد شکم یا احساس ناخوشی شکوه کنند. یکی از نشانه‌های این مورد گریه کردن یا خسته به نظر رسیدن در هنگام صبح است.
این مسأله‌ای است که در صورت مشکل‌زا بودن برای زندگی روزمره کودک باید برطرف شود.

اختلالات اضطرابی کمتر شایع
اختلال استرس پس از ضربه و اختلال وسواس ناگزیر اختلالات اضطرابی دیگر هستند که هر از گاه دچار کودکان می‌شوند اما بیشتر در بزرگسالان شایع هستند.

اضطراب چه هنگام اختلالی نیازمند درمان است؟
در صورتی که اضطراب کودک دارای مشخصات زیر باشد باید برای برطرف کردن آن کمک تخصصی گرفت:
• احساس می‌کنید که مشکل برطرف نشده یا رو به وخامت می‌رود و کوشش برای برای رفع آن کارآیی ندارد
• احساس می‌کنید که اختلال مورد اشاره روند رشد کودک را کند کرده یا اثرات قابل توجهی بر روند تحصیل یا روابط دارد
• اختلال مکرراً اتفاق می‌افتد

چقدر می‌تواند جدی باشد؟
اضطراب درازمدت می‌تواند شدیداً در رشد شخصی، زندگی خانوادگی و وضعیت تحصیل کودک اختلال ایجاد کند.
اختلالات اضطرابی شکل گرفته در دوران کودکی اغلب در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی ادامه پیدا می‌کنند. نوجوانان مبتلاء به یک اختلال اضطرابی بیشتر محتمل است که دچار افسردگی بالینی، سوءمصرف مواد مخدر و افکار مربوط به خودکشی شوند.
دلیل اینکه چرا مردم باید در اولین فرصت ممکن پس از بروز مشکل به کمک‌های تخصصی رو بیاورند همین موضوع است.

کجا می‌توان کمک جستجو کرد؟
مردم می‌توانند در همراهی کودک خود یا به تنهایی با پزشک خانواده مشورت کنند یا این امکان وجود دارد که کودک به تنهایی توسط پزشک ویزیت شود.

خدمات مشاوره جوانان
اگر کودک تمایلی به رفتن پیش پزشک نداشته باشد، ممکن است بتوان به واسطه خدمات مشاوره جوانان محلی به آنان کمک کرد.
این سرویس‌ها مخصوصاً برای افراد جوان تنظیم شده‌اند تا مردم بتوانند در مورد نگرانی‌های خود حرف بزنند و توصیه بگیرند.

اختلال اضطرابی چگونه درمان می‌شود؟
نوع درمان مورد استفاده به نوع علت اضطراب در کودک بستگی دارد.

مشاوره
برای کودک صحبت در شرایط ایمن در مورد نگرانی‌های وی با شخصی کارآزموده، به ویژه کسی که کودک او را نمی‌شناسد می‌تواند مفید باشد.

درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری (CBT) نوعی گفتاردرمانی است که می‌تواند به مدیریت مشکلات کودک از طریق تغییر روش تفکر و رفتار وی کمک کند.
ثابت شده است که این روش به موارد اضطراب غیر شدید کمک می‌کند و عموماً برای افراد جوان دچار اضطراب استفاده می‌شود.
کودک با درمانگر برای یافتن راه‌هایی برای تغییر روش تفکر کودک و یافتن راهکارهایی برای مقابله با موقعیت‌های مسبب ایجاد نگرانی در آنان کار می‌کند. این درمان به طور معمول نیاز به 9 تا 20 جلسه درمانی دارد.
روشن نیست که آیا CBT برای کودکان سنین زیر 6 سال کارآیی دارد یا خیر.

دارو
اگر مشکل اضطراب در کودک هیچ بهبودی از خود نشان ندهد، دکتر ممکن است استفاده از دارو را در دستور کار قرار دهد.
یک نوع داروی ضد افسردگی به نام مهار کننده بازجذب انتخابی سروتونین (SSRI) می‌تواند به کودک در ایجاد آرامش و رسیدن به احساس متفاوتی در مورد امور کمک کند.
داروهای ضد افسردگی به طور معمول برای نشان دادن کارآیی کامل خود به دو تا چهار هفته وقت نیاز دارند بنابراین والدین و خود کودک ممکن است به شکل فوری متوجه بروز تغییری نشوند.
نگرانی در مورد عوارض جانبی طبیعی است. کودک باید از هر گونه عارضه جانبی محتمل آگاه بوده و در صورت بروز این عوارض باید با پزشک مشورت شود.

والدین برای کمک به کودک خویش چه می‌توانند انجام دهند؟
اگر کودکی دچار اضطراب باشد، کارهای زیادی هست که والدین و مراقبان بچه می‌توانند برای کمک به کودک انجام دهند. صحبت با کودک در مورد اضطراب یا نگرانی‌های وی مهم است.

چرا برخی کودکان مبتلاء می‌شوند و مابقی خیر؟
برخی کودکان صاف و ساده عصبی‌تر و مضطرب‌تر از دیگر بچه‎ها متولد می‌شوند و کمتر از دیگر کودکان قادرند تا با استرس خود مقابله کنند.
شخصیت مضطرب در کودک ممکن است تا حدودی ناشی از ژن‌هایی باشد که وی از والدین خود به ارث می‎برد. والدین کودکان مضطرب می‌توانند نشانه‌ها را شناسایی کرده و به یاد بیاورند که احساس و رفتار کودک آنها مشابه همان احساس و رفتار خود آنان در زمان خردسالی بوده است.

محیط پراسترس
کودکان ممکن است در نتیجه حضور در محیط استرس‌زا خود نیز دچار رفتار اضطرابی شوند.
برخی کودکان در عین حال ممکن است پس از چند واقعه استرس‌زا خود به اضطراب دچار شوند. آنان ممکن است بتوانند با یک مورد از این اتفاقات کنار بیایند اما مقابله با حضور توأمان چند واقعه استرس‌زا ممکن است برای کودک بسیار دشوار باشد. مثال‌هایی در این مورد عبارتند از:
• تغییرات مداوم خانه و مدرسه - آرام گرفتن در شرایط انتظار مداوم برای تغییر کار دشواری است
• طلاق یا جدایی والدین، به ویژه وقتی کودک دارای پدر یا مادر خوانده یا خواهر و برادر تازه می‌شود (اگرچه بسیاری از کودکان خود را با این شرایط انطباق داده و با آن کنار می‌آیند)
• جدل و جدال والدین
• مرگ یک خویشاوند یا دوست نزدیک
• آسیب‌دیدگی شدید بر اثر تصادف
• داشتن فرد مریض یا ناتوان در خانواده
• مشکلات مرتبط به مدرسه مثل تکالیف درسی یا امتحان، یا قرار گرفتن در معرض قلدری همکلاسی‌ها یا مشکلات ارتباطی
• درگیر شدن در مسائل کیفری
• مورد تعرض یا آزار جنسی قرار گرفتن

اختلالات پزشکی
کودکان دچار برخی اختلالات مثل ADHD و اختلالات طیف اتیسم ممکن است به عنوان بخشی از علایم اختلال خود دچار اضطراب شوند، که علت آن تفاوت‌هایی که در نوع عملکرد مغز آنان وجود دارد.

اختلالات اضطرابی در کودکان چقدر شایع است؟
در سطح بریتانیا تقریباً 300.000 کودک دچار اختلال اضطراب هستند.
تخمین زده می‌شود که در بریتانیا اختلالات اضطرابی مبتلابه 5 تا 19% کل کودکان و نوجوانان بوده و در حدود 2 تا 5 درصد کودکان زیر سن 12 سال به این مشکلات دچار هستند.
اضطراب جدایی شایع‌ترین اختلال اضطرابی در کودکان زیر 12 سال است./

• خدمات ملی سلامت - بریتانیا
• ترجمه هامیک رادیان

Source:
nhs.uk
Anxiety disorders in children
Page last reviewed: 29/10/2017