عرق سرد - علل، علایم، عوارض، و درمان

• دانیل درزدن، دکتر دبورا ویزرسپون
• ترجمه پریسا شعله‌دوست

عرق سرد معمولاً نشانه‎ای از استرس ناگهانی و شدید است که منشأ آن ممکن است جسمانی یا روان‌شناختی یا ترکیبی از این هر دو مورد باشد.
مردم معمولی در حدود 2 تا 4 میلیون غدۀ تعریق دارند. دو نوع متفاوت غدد تعریق وجود دارد: غدد اکرین، که در تمام بدن یافت می‎شوند و به کنترل دمای بدن کمک می‌کنند، و غدد اپوکرین، که مقدمتاً و بیشتر در کشالۀ ران و ناحیۀ زیر بغل یافت می‎شوند.
عرق ایجاد شده توسط غده‎های تعریق اکرین اغلب شامل آب است که به پایین آوردن حرارت بدن کمک می‏‌کند. در حالی که گرما در برخی از مواقع می‎تواند محرک غدد تعریق اپوکرین شود، این غدد به طور معمول بر اثر استرس یا تغییرات هورمونی فعال می‎شوند، که این دلیل آن است که چرا غدد مزبور نقشی مهم در ایجاد عرق سرد دارند.

[مطالب این مقاله:]
• علل
• علایم
• پیامدها
• درمان
• پیام همراه

علل عرق سرد کدامند؟
اضطراب و استرس شایع‎ترین عوامل تحریک پاسخ بجنگ یا دررو و ایجاد عرق سرد هستند.
دیگر موقعیت‎ها و اختلالاتی که ممکن است باعث تحریک بروز عرق شوند عبارتند از:
• اختلالات اضطرابی: عرق سرد می‎تواند علامتی از بروز حملات پانیک، اضطراب اجتماعی، و اضطراب منتشر یا جنرالیزه باشد. افرادی که در کنار افزایش و در برخی اوقات مقهور کننده بودن میزان اضطراب دچار عرق سرد می‎شوند، باید برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنند.
• پانیک و شوک: عرق سرد توأم با درد اغلــب بر اثر تصادف یا دیگر جراحت‎ها، می‎تواند نشانه‎ای از افزایش ضربان قلب، هدایت خون به دستگاه‎های اصلی بدن، و کاهش فشار خون باشد. در این مواقع به درمان فوری مورد نیاز است. در صورت عدم درمان، شوک ایجاد شده می‎تواند کُشنده باشد.
• حمله قلبی: عرق سرد می‎تواند نشانۀ هشداری از یک حمله قلبی قریب‎الوقوع باشد. اگر فرد دچار تعریق و سرما، تنگی نفس، و درد غیر قابل توضیح در قفسه سینه یا بخش فوقانی بدن باشد، وی باید تحت مراقبت فوری پزشکی قرار گیرد.
• هیپوکسی (هیپوکسیا): هیپوکسی یک اصطلاح فنی پزشکی برای شرایط فقدان اکسیژن است که ممکن است بر اثر عدم رسیدن اکسیژن کافی به بدن، برای مثال به علت وجود انسداد در عروق، جراحت، یا قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا مواد آلرژی‎زا ایجاد شود. هیپوکسی می‎تواند سبب ایجاد عرق سرد شود و نیاز به درمان فوری دارد.
• هیپوگلیسمی: هیپوگلیسمی که زیر عنوان افت میزان گلوکز خون نیز شناخته می‎شود، هنگامی بروز می‎کند که قند خون فرد به زیر سطح نرمال کاهش پیدا می‎کند. این اختلال به طور مشخص به عنوان یک خطر در مورد مردم مبتلا به دیابت مطرح است.
• گر گرفتگی، تعریق شبانه، و یائسگی: تغییرات سطح هورمون‎ها در پیوند با یائسگی و پیش‎یائسگی می‎تواند محرک ایجاد عرق سرد باشد.
• عفونت: تعریق می‎تواند نشانه‎ای از آن باشد که بدن فرد در حال پاسخ دادن به عفونت‎های مختلف شامل سل و ویروس HIV است.

علایم عرق سرد
پاسخ "بجنگ یا دررو" که به نیاکان انسان کمک کرد تا در دنیایی پر از خطرات گوناگون فیزیکی به بقاء خود ادامه دهند، بدن انسان را برای چالش و مقابله با دشمن یا فرار از دست آن مهیا کرد. این نوع پاسخ که در جریان تکامل انسان شکل گرفته است همچنان در بدن انسان امروز نیز عمل می‏کند، اما اکنون بیش از آنکه مثلاً بر اثر دیدن دندان‎های تیز یک ببر تحریک گردد بیشتر محتمل است که در کوران یک مشکل ترافیکی به این وضعیت دچار شود.
پاسخ‎های فیزیکی برانگیخته شده بر اثر استرس شامل موارد زیر است:
• سرعت گرفتن ضربان قلب
• سرعت گرفتن و سطحی شدن تنفس
• کاهش جریان خون به سیستم گوارش که به کاهش میزان بزاق دهان و خشکی دهان منجر می‎شود
• ترشح اندورفین‎ها
• باز شدن غدد تعریق
عرق سرد با تعریق معمولی از این نظر متفاوت است که عرق سرد به عنوان یک عامل خنک کنندۀ بدن عمل نمی‎کند. این بدان معنی است که مردم دچار عرق سرد ممکن است دارای پوستی باشند که بی‎حرارت و سرد است، و آنها ممکن است خبر از دچار شدن به احساس سرما دهند. گاهی از اوقات این امکان وجود دارد که پوست کاملاً رنگ پریده به نظر برسد.

عوارض عرق سرد کدامند؟
عرق سرد به خودی خود به بروز عوارضی منجر نمی‎شود. به هر حال، اگر عرق سرد بر اثر علل زیربنایی مثل بیماری قلبی بروز کرده باشد، احتمال ایجاد عوارض بالقوه کُشنده مطرح خواهد بود. همچنین، از آنجا که پوست مکرراً مرطوب می‎شود، عفونت‎های پوستی به عنوان یک پیامد بالقوه مطرحند.

درمان عرق سرد
درمان‎های رایج برای عرق سرد شامل موارد زیر است:

مداوای خانگی
نکات زیر می‎تواند به مردم در مدیریت عرق سرد و پیشگیری از آن کمک کند:
• خشک و تمیز نگه داشتن پوست: حمام کردن به شکل منظم و استفاده از صابون‎های ضد باکتریایی می‎تواند به مردم در مورد کاهش بوهای مرتبط به تعریق سرد کمک کند. خشک کردن پوست به محافظت از آن کمک کرده و باعث می‎شود تا باکتری‎ها محدود شوند و میزان ناراحتی ناشی از عرق سرد کاهش پیدا کند.
• تعویض کفش: پوشیدن کفش‎های مختلف در روزهای مختلف به مردم دچار تعریق پا کمک می‎کند و باعث خشک نگه داشتن پا و کاهش بوی بد آن می‎شود.
• پوشیدن جوراب‎های جاذب: جوراب‎های پشمی و جوراب‎های ساخته شده برای مسابقات ورزشی پتانسیل جذب رطوبت را دارند و برای مردم دچار تعریق سرد مفید هستند.
• یافتن راه‎هایی برای آرام‎بخشی: تمرین یوگا، مدیتیشن، و زیست‎بازخورد (بیوفیدبک) به مردم کمک می‎کند تا بخشی از استرسی را که به عنوان یک ریشۀ تعریق سرد مطرح است کاهش دهند.
• تنظیمات غذایی: برخی غذاها و نوشابه‎ها مثل کافئین، می‎توانند به ایجاد تعریق در مردم منجر شوند، بنابراین کاهش میزان مصرف این مواد می‎تواند به کاهش فواصل زمانی بروز عرق سرد کمک کند.

پیام همراه
گاهی از اوقات در مورد عرق سرد یک علت زیربنایی مطرح است؛ برای مثال وقتی که فرد بر اثر درد و شوک ناشی از یک جراحت دچار تعریق می‎شود. درمان جراحت یا آسیب دیدگی و مدیریت علایم شوک ایجاد شده معمولاً باعث می‎شود تا عرق سرد تحت کنترل قرار گیرد.
در اوقات دیگر، علل زیربنایی تعریق سرد ممکن است مسائلی باشند که چالش جدی‎تری ایجاد می‎کنند. وقتی مردم برای شناسایی مشکلات جدی‎تر مطرح در این مورد با پزشک مشورت می‎کنند، مفید خواهد بود که همزمان در راستای رفع مشکلات مطرح در این حیطه نیز بکوشند./

Source:
What to do about cold sweats
Last reviewed Wed 24 January 2018
By Danielle Dresden
Reviewed by Deborah Weatherspoon, PhD, RN, CRNA