ورم مچ پا علل متفاوت و متعددی دارد. در اغلب موارد ورم مزبور بر اثر آسیب‌دیدگی یا ادم (ادما) بروز می‌کند.
اصطلاح ادم به معنی ورم بر اثر انباشت مایع اضافی است. ادم مشخصاً در نواحی زیر زانوها، قوزک پا و سطح پا شایع است.
[در این مقاله:]
• آسیب دیدگی پا یا مچ پا (قوزک پا)
• سلولیت
• عوارض جانبی داروها
• عدم کفایت وریدی مزمن
• لخته خون
• بارداری
• پره‌اکلامپسی
• لیمفدیما
• نارسایی قلبی
• بیماری مزمن کلیه
• بیماری کبد
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
علل محتمل برای ورم مچ پا شامل موارد زیر است:
1. آسیب دیدگی پا یا مچ پا (قوزک پا)
مردم دچار آسیب دیدگی پا یا قوزک پا ممکن است دچار التهاب در این ناحیه شوند که می‌تواند باعث ایجاد ورم شود.
پیچ خوردن مچ پا شایع‌ترین علت آسیب‌دیدگی‌های این قسمت از پا است.
"انجمن آمریکایی ارتوپدی پا و مچ پا" مداواهای خانگی زیر را برای بهبود مچ پای دچار پیچ خوردگی توصیه می‌کند:
• استراحت
• استفاده از مچ‌بند
• استفاده از یخ پیچیده در لفاف پارچه‌ای در زمان حدود 20 دقیقه
• استفاده از لفاف کمپرس
• قرار دادن پا در ارتفاع بالاتر از کمر
2. سلولیت
عفونت‌های باکتریایی پوست سلولیت نامیده می‌شوند. مردم دچار دیابت مشخصاً در برابر این نوع عفونت آسیب‌پذیر هستند.
سلولیت می‌تواند سبب ایجاد طیفی از علایم شامل سرخی، گرمی پوست و ورمی شود که به سرعت گسترش می‌یابد. در موارد نادر در صورت عدم درمان سلولیت می‌تواند کُشنده باشد.
مردم دچار سلولیت نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک دارند. این موضوع ضروری است که در صورت عدم کاهش علایم یا تشدید آنها در طول چند روز موضوع به پزشک اطلاع داده شود.
3. عوارض جانبی داروها
برخی داروها به عنوان یکی از عوارض جانبی مصرف خود باعث ورم مچ پا می‌شوند. برخی از این داروها عبارتند از:
• داروهای ضد افسردگی
• قرص‌های کنترل بارداری و دیگر داروهای حاوی استروژن
• قرص‌های تستوسترون
• بلوک کننده‌های کانال کلسیم برای هیپرتانسیون
• استروئیدها
مردمی که در مورد آنها ظن به ورم قوزک پا بر اثر عوارض جانبی داروها مطرح است باید با پزشک مشورت کند.
پزشک می‌توانند در این مورد داروهای دیورتیک تجویز کرده یا راهکارهایی را برای کاهش ورم در صورت ناراحت کننده بودن آن ارائه دهد.
4. عدم کفایت وریدی مزمن
شایع‌ترین نوع ادم ناشی از عدم کفایت وریدی مزمن (CVI) است. CVI اختلالی است که بر دریچههای وریدهای پا تأثیر منفی می‌گذارد.
این دریچهها به طور معمول در مورد برقراری جریان خون به قلب اطمینان ایجاد می‌کنند. به هر جهت، در CVI، سوء عملکرد این دریچهها باعث می‌شود تا بخشی از خون به سمت عقب برگشته و در ناحیه زیر زانوها و و قوزک پا جمع شود.
اگرچه CVI فاقد عوارض شدید است، می‌تواند مشکلی دردناک و ناراحت کننده باشد. این معضل در عین حال می‌تواند سبب ایجاد تغییرات نمایان در پوست شود.
پزشک می‌تواند به فرد دچار CVI در رسیدن به یک پلن درمانی شخصی شده کمک کند.
مثال‌هایی از برخی درمان‌های مورد استفاده برای این مورد عبارتند از:
• بالا گرفتن پا برای بهبود جریان خون
• استفاده از جوراب‌های کمپرس کننده برای کاهش ورم
• مصرف داروهایی مثل آسپیرین
• قرار گرفتن تحت ابلیشن رادیوفرکانسی، که از گرما برای بستن ورید آسیب دیده استفاده می‌کند
5. لخته خون
برخی اوقات یک لخته خون یا "ترومبوز" ممکن است در یکی از وریدهای دست یا پا شکل بگیرد. این وضعیت ترومبوز ورید عمقی (DVT) نامیده می‌شود و نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد.
DVT مانع از برگشت خون به قلب و سبب تجمع خون در اندام آسیب دیده می‌شود.
برخی از اوقات بدن قادر است تا انسداد را به تدریج از طریق وریدهای کوچکتر مجاور ناحیه آسیب دیده جبران کند. به مرور زمان این وریدها بزرگ‌تر می‌شوند و می‌توانند خون را از اندام مزبور تخلیه کنند.
اگر این وریدها از نظر اندازه بزرگ نشوند اندام مورد بحث ممکن است متورم باقی بماند. درد و ورم مداوم پس از DVT سندرم پساترومبوتیک نامیده می‌شود.
مردم دچار DVT باید موارد زیر را مد نظر قرار دهند:
• بالا نگه داشتن اندام آسیب دیده
• استفاده از جوراب‌های کمپرس کننده برای تقویت جریان خون
• استفاده از داروهای ضد انعقادی یا رقیق کننده‌های خون
• قرار گرفتن تحت عمل کارگذاری استنت که در طول آن جراح لوله‌ای به نام استنت را به داخل ورید فرو میبرد تا آن را باز نگه دارد.
6. بارداری
در طول بارداری بدن زنان خون و مایعات بدنی بیشتری برای حمایت از جنین در حال رشد تولید می‌کند.
ورم یک عارضه جانبی شایع بارداری به ویژه در طول سه ماهه اول بارداری است. این ورم می‌تواند مبتلابه مچ پا، پاها، ساق پا، صورت و دست‌ها شود.
ورم جزئی در بارداری نرمال بوده و به طور معمول بی‌ضرر است. به هر جهت، ورم ناگهانی دست یا صورت می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال بالقوه کشنده به نام پره‌اکلامپسی باشد.
زنانی که در طول بارداری دچار ورم خفیف می‌شوند ممکن است بر اثر استفاده از مداواهای زیر تسکین پیدا کنند:
• خوردن غذاهای غنی از پتاسیم
• کاهش مصرف نمک
• اجتناب از کافئین
• پوشیدن کفش راحت
• استفاده از جوراب‌های فشرده‌ساز
• اجتناب از ایستادن طولانی مدت
• در ارتفاع قرار دادن پاها در هنگام استراحت
• استفاده از کمپرس خنک
• پوشیدن لباسهای راحت
• محدود کردن زمان حضور در فضای بیرون در هوای گرم
• استراحت در استخر یا وان پر از آب
7. پره‌اکلامپسی
پره‌اکلامپسی یک اختلال تهدیدگر حیات است که ممکن است در طول سه ماهه دوم یا سوم بارداری یا تا 6 هفته پس از زایمان بروز کند.
پره‌اکلامپسی با افزایش خطرناک فشار خون و وجود پروتئین در ادرار مشخص می‌شود. پره‌اکلامپسی می‌تواند طیفی از علایم شامل سردرد، تغییرات بینایی، افزایش وزن، و ادم ایجاد کند.
پره‌اکلامپسی در صورت بروز در طول بارداری می‌تواند به جنین نیز آسیب برساند.
پره‌اکلامپسی نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد. درمان شامل استفاده از برخی داروها و پیشگیری از تشنج و کاهش فشار خون است.
وضع حمل بچه مؤثرترین نوع درمان است اگرچه ممکن است برخی از زنان پیش از بهبود با علایم شدیدتری مواجه شوند.
8. لیمفدیما
لیمفدیما (ادم لنف) نوعی ورم است که بر بافت‌های نرم دست و پا شامل مچ پا آسیب می‌زند. لیمفدیما نتیجه تجمع مایعی به نام لنف است. مایع لنفی عمدتاً متشکل از سلول‌های سفید خون است که وظیفه مقابله با عفونت را بر عهده دارند.
لیمفدیما هنگامی بروز می‌کند که سیستم لنفاوی دچار انسداد یا برخی آسیب‌دیدگی‌های دیگر است. سیستم لنفاوی شبکه‌ای از بافتها و ارگانها است که به خلاص شدن بدن از عفونت کمک می‌کنند و مایعات بدن را در حالت تعادل نگه می‌دارند.
لیمفدیما ممکن است بر اثر عفونت، سرطان، و جراحی خارج کردن گره‌های لنفاوی ایجاد شود. برخی اختلالات ارثی نیز می‌توانند سبب ایجاد لیمفدیما شوند.
آسیب دیدگی سیستم لنفاوی غیر قابل برگشت است بنابراین درمان در این مورد با هدف کاهش ورم و پیشگیری از بروز دیگر علایم صورت می‌گیرد.
درمان‌های بالقوه در این مورد عبارتند از:
• پوشیدن لباس‌ها و بانداژهای فشاری
• افزایش عمل قلب و سیستم تنفسی از طریق ورزش
• استفاده از ماساژ ملایم توسط درمانگری که در درمان لیمفدیما تبحر دارد
9. نارسایی قلبی
نارسایی قلبی هنگامی رخ می‌دهد که قلب دیگر قادر به پمپاژ خون به میزان لازم نیست. سه نوع مختلف نارسایی قلبی وجود دارد: نارسایی قلبی بطن چپ (نارسایی قلبی سمت چپ قلب)، نارسایی قلبی بطن راست (سمت راست قلب) و نارسایی احتقانی قلب.
در دو نوع نارسایی قلبی سمت راست و نارسایی احـتقانی قلب کاهشی در جریان خون خارج شده از قلب رخ می‌هد که این باعث برگشت خون به داخل وریدها می‌شود. این وضعیت می‌تواند به تجمع مایع در بافتها شامل ساق پا و مچ پا منجر شود.
نارسایی قلبی همچنین به کلیه‌ها آسیب می‌زند، که این باعث کاهش توانایی کلیه‌ها در خارج کردن نمک و آب از بدن می‌گردد. این وضعیت به تقویت بیشتر ادم منجر می‌شود.
اگرچه هیچ معالجه‌ای برای نارسایی قلبی وجود ندارد، گزینه‌های درمانی متعددی برای آن وجود دارد.
پزشک ممکن است داروهای دیورتیک برای بیمار تجویز کند و پایش وضعیت و کاهش مصرف مایعات را توصیه کند. این هر دو درمان می‌تواند به کاهش ورم در قوزک پا و ساق پا کمک کند.
10. بیماری مزمن کلیه
بیماری مزمن کلیه به آسیب‌دیدگی دایمی کلیه اشاره دارد که ممکن است در گذر زمان تشدید شود.
شخص مبتلاء به این بیماری ممکن است تا رسیدن به مرحله آخر بیماری، که نارسایی کلیوی یا مرحله آخر بیماری کلیوی (ESRD) نامیده می‌شود، دچار هیچگونه علامتی نشود.
در طول ESRD، کلیه‌ها تقلا می‌کنند تا مایع اضافی و زائد را از بدن خارج کنند. این وضعیت ممکن است به طیفی از علایم شامل ورم قوزک پا منجر شود.
عوامل مربوط به سبک زندگی فهرست شده در زیر می‌توانند به حفظ عملکرد کلیه در حد امکان کمک کنند:
• کاهش میزان نمک و چربی در رژیم غذایی
• حفظ وزن در محدوده سالم
• حفظ فشار خون در محدوده سالم
• ورزش منظم روزانه دستکم به مدت 30 دقیقه
• ترک دخانیات
• محدود کردن مصرف مشروب الکلی
• کنترل مناسب قند خون
11. بیماری کبد
کبد سالم یک پروتئین به نام آلبومین تولید می‌کند. آلبومین از نشت مایعات به خارج از عروقی خونی و به داخل بافت‌های اطراف پیشگیری می‌کند.
کمبود شدید میزان آلبومین به علت بیماری کبدی می‌تواند سبب تجمع مایع در ساق پا، مچ پا و شکم شود.
دکتر ممکن است برخی داروها را تجویز کرده و توصیههایی در مورد برخی عوامل سبک زندگی ارائه دهد که می‌توانند از آسیب بیشتر کبد پیشگیری کرده یا روند آن را کند کنند. مثال‌هایی در این مورد عبارتند از:
• ورزش منظم
• خوردن غذاهای سالم
• محدود کردن مصرف نمک
• اجتناب از مصرف الکل
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
شخص باید به دکتر مراجعه کند اگر:
دچار گرمی یا سرخی در ناحیه متورم باشد
• دچار ورمی باشد که بهبود نمی‌یابد یا بدتر می‌شود
• تب
• افزایش ناگهانی میزان ورم در طول بارداری
• داشتن تاریخچه بیماری قلبی، کلیوی یا کبدی
بسیاری از موارد ادم، یا ورم قوزک پا، در صورت استفاده از درمان خانگی به طور کامل بهبود می‌یابند./
• شارلوت لیلیس، دکتر کیت فیشر
• ترجمه هامیک رادیان
Source:
Medical News Today
11 causes of swollen ankles
Last reviewed Wed 30 January 2019
By Charlotte Lillis
Reviewed by J. Keith Fisher, M.D.
مطالب پیشنهادی ما برای مطالعه
دکتر فریدون علا: انگیزهای بالاتر از عشق نیست!
مصاحبه با استاد دکتر فریدون علاء، بنیان‌گذار «سازمان ملی انتقال خون ایران» و پدر جامعۀ هموفیلی ایران
افزایش میزان بیلیروبین: علایم و آزمایشها
بیلیروبین نتیجة درهمشکستن و تجزیة گلبولهای قرمز خون در بدن است. کبد به ترشح آن کمک می‌کند. میزان بیلیروبین خون می‌تواند نشان دهندة سلامت کبد باشد. افزایش زیاد بیلیروبین در خون می‌تواند به یرقان م
