کیست گانگلیون یا غده غیر سرطانی روی مفاصل دست و پا

کیست گانگلیون توده یا غده‌ای غیر سرطانی است که اغلب مواقع در امتداد تاندون‎های مفاصل مچ دست یا روی دست ایجاد می‎شود. احتمال ایجاد کیست گانگلیون در مچ پا و سطح آن وجود دارد. کیست‌ گانگلیون به طور معمول مدور یا تخم مرغی شکل بوده و درون آن با مایعی ژله‌ مانند پر شده است.
کیست‌های گانگلیون ممکن است به کوچکی نخود باشد، حال آنکه انواع بزرگ‌تر آن در حدود 2.5 سانتی‎متر قطر دارند. در صورتی که این کیست‌ها بر یک عصب مجاور فشار بیاورند ممکن است دردناک باشند. محدوده قرارگیری آنها گاهی از اوقات ممکن در حرکت مفصل اختلال ایجاد کند.
اگر کیست گانگلیون سبب بروز مشکلی برای شخص مبتلاء شود، پزشک ممکن است تخلیه کیست با استفاده از سوزن را پیشنهاد دهد. برداشتن کیست با استفاده از عمل جراحی نیز یک گزینه است. اما اگر شخص دچار علامتی نباشد به درمان نیز نیازی نخواهد بود. در بسیاری موارد این کیست‌ها خود به خود از بین می‎روند.

[مطالب این مقاله:]
• علایم کیست گانگلیون
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• علل کیست گانگلیون
• ریسک فاکتورهای کیست گانگلیون
• تشخیص کیست گانگلیون
• درمان کیست گانگلیون
• سبک زندگی و مداوای خانگی
• کارهایی که نباید انجام داد

علایم کیست گانگلیون
غده همراه کیست گانگلیون را می‎توان با موارد زیر مشخص کرد:
• محدوده ایجاد. کیست‌های گانگلیون اغلب مـــوارد در امتداد تاندون‎ها یا مفاصل مچ دست یا دست بروز می‎کنند. دومین موضع شایع برای ایجاد آنها مچ پا و پا است. احتمال ایجاد این کیست‎ها در نزدیکی مفاصل دیگر نیز وجود دارد.
• شکل و اندازه. کیست‎ گانگلیون گرد یا بیضی شکل و به طور معمول قطر آن کمتر از 2.5 سانتی‎متر است. برخی از این کیست‌ها به قدری کوچکند که آنها را نمی‎توان احساس کرد. اندازه یک کیست ممکن است دچار تغییر شود، و کیست‌ها اغلب در صورت استفاده از مفصل با حرکات تکراری بزرگ می‎شوند.
• درد. کیست گانگلیون اغلب فاقد درد است. اما اگر کیستی روی عصب قرار گیرد - حتی اگر این کیست از نظر اندازه به قدری کوچک باشد که نتواند برآمدگی قابل توجهی ایجاد کند - کماکان می‎تواند باعث ایجاد درد، مور مور، بی‎حسی یا ضعف عضله شود.

در این زمینه بیشتر بخوانیم:

کیست پیلار یا کیست روی جمجمه

کیست اپیدرموئید

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت دچار شدن به غده‎ای ملموس یا احساس درد در مچ دست، سطح دست، مچ پا یا پا مردم باید به پزشک مراجعه کنند. پزشک می‎تواند مشکل را تشخیص داده و به درمان مورد نیاز بپردازد.

علل کیست گانگلیون
هیچ کس دقیقاً علت بروز کیست گانگلیون را نمی‎داند. این کیست از روی یک مفصل یا جدار یک تاندون بیرون می‎زند و مثل بالون پر از مایع کوچکی روی یک پایه به نظر می‎رسد، و چنین به نظر می‎آید که زمانی بروز می‎کند که بافت اطراف یک مفصل یا یک تاندون از جای خود بیرون می‎زند. درون کیست مایعی لزج و غلیظ وجود دارد که به مایع موجود در مفاصل یا اطراف تاندون‎ها شبیه است.

ریسک فاکتورهای کیست گانگلیون
عوامل افزایش دهنده خطر بروز کیست گانگلیون شامل موارد زیر است:
• سن و جنسیت. هر کسی ممکن است دچار کیست‎های گانگلیون شود اما بیشترین شیوع آنها مربوط به زنان سنین 20 تا 40 سال است.
• استئوارتریت. مردم دچار ارتریت ناشی از سایش و فرسایش در مفاصل انگشت در ناحیه نزدیک به ناخن انگشتان در ریسک بالاتری برای ابتلاء به کیست گانگلیون در نواحی مجاور آن مفاصل قرار دارند.
• آسیب دیدن مفصل یا تاندون. مفاصل یا تاندون‎های دارای سابقه آسیب دیدگی در گذشته احتمال بیشتری دارد که دچار کیست گانگلیون شوند.

تشخیص کیست گانگلیون
در طول معاینه بالینی پزشک به کیست فشار وارد می‎کند تا آن را برای ایجاد حساسیت یا ناراحتی آزمایش کند. پزشک ممکن است نوری را از کیست عبور دهد تا تعیین کند که کیست توده‌ای جامد یا پر شده از مایع است.
پزشک در عین حال ممکن است استفاده از تست‎های تصویربرداری مثل اشعه X، اولتراسوند (سونوگرافی) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) را برای از تشخیص خارج کردن دیگر اختلالات مثل ارتریت یا تومور در دستور کار قرار دهد. تست‎های MRI و سونوگرافی نیز می‎توانند محدوده قرارگیری کیست‌های پنهان (مخفی) را مشخص کنند.
تشخیص کیست گانگلیون را می‎توان با استفاده از آسپیراسیون تأیید کرد، فرآیندی که در آن دکتر از یک سوزن و سرنگ برای بیرون کشیدن (آسپیره کردن) مایع داخل کیست استفاده می‎کند. مایع موجود درون کیست گانگلیون انبسته و شفاف یا نیمه شفاف خواهد بود.

درمان کیست گانگلیون
کیست‌های گانگلیون اغلب بدون درد بوده نیازی به هیچ درمانی ندارند. پزشک ممکن است رویکرد انتظار و مشاهده را پیشنهاد دهد. اگر کیست سبب ایجاد درد شود یا در حرکت مفصل اختلال ایجاد کند، آنگاه احتمال توصیه‎های زیر از سوی پزشک مطرح است:
• بی‎حرکت‌سازی. از آنجا که فعالیت می‎تواند باعث بزرگ‌تر شدن کیست گانگلیون شــود، بی حرکت کردن موقتی ناحیه با استفاده از عضوبند یا اسپلینت می‎تواند کمک کننده باشد. همچنان که کیست کوچک می‎شود، فشار بر روی عصب‌ها کاهش یافته درد تسکین پیدا می‎کند. مردم باید از کاربرد درازمدت اسپلینت یا عضوبند خودداری کنند زیرا استفاده از آنها می‎تواند به تضعیف عضلات مجاور منجر شود.
• آسپیراسیون. در این اقدام پزشکی، دکتر از یک سوزن برای تخلیه مایع درون کیست استفاده می‎کند. امکان بازگشت کیست وجود دارد.
• عمل جراحی. در صورت عدم کارآیی روش‌های دیگر جراحی به عنوان یک گزینه مطرح است. در طول این اقدام، پزشک کیست و پایه آن را که به مفصل یا تاندون چبسیده است از بدن خارج می‌کند. در موارد نادر عمل جراحی می‎تواند به آسیب دیدگی عصب‎های اطراف، عروق خونی یا تاندون‌ها منجر شود. و در عین حال امکان برگشت کیست حتی پس از انجام عمل جراحی وجود خواهد داشت.

سبک زندگی و مداوای خانگی
برای تخفیف درد، مردم می‎توانند داروهای غیر نسخه‎ای مسکن درد مثل ایبوپروفن (ادویل، مورتین IB و مابقی داروهای این گروه) یا ناپروکسن (الیو) را مصرف کنند. در برخی موارد تغییر کفش یا چگونگی بستن بند کفش می‎تواند به تخفیف درد همراه کیست گانگلیون ایجاد شده در ناحیه پا کمک کند.

کارهایی که نباید انجام داد
یک روش قدیمی مداوای خانگی برای کیست گانگلیون شامل "کوبیدن" یا فشردن کیست با استفاده از اشیاء سنگین بود. این روش مناسبی نیست زیرا نیروی ناشی از ضربه می‎تواند به ساختارهای اطراف در ناحیه دست یا پا آسیب بزند. و در عین حال مردم نباید سعی کنند که خود با استفاده از سوزن به سوراخ کردن و تخلیه کیست گانگلیون اقدام کنند. این کار نامحتمل است که مؤثر باشد و می‎تواند به بروز عفونت منجر شود./

• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان

Source:
Mayo Clinic
Ganglion cyst
Jan. 09, 2019