کیفوز یا گوژپشتی - علایم، علل، تشخیص، و درمان

• مایو کلینیک
• ترجمه محمدقاسم رافعی

کیفوز [کایفوسیس] حالت گوژپشتی یافتن پشت است. احتمال بروز کیفوز در هر سنی وجود دارد اما بیشترین شیوع آن مربوط به زنان پیر است.
کیفوز مرتبط به سن اغلب به علت ضعف استخوان‎های ستون فقرات رخ می‎دهد که باعث می‎شود تا استخوان‎ها فشرده شوند یا ترک بخورند. دیگر انواع کیفوز ممکن است در دوران نوزادی یا نوجوانی به علت دگرشکلی‎های ستون فقرات یا از هم جدا شدن استخوان‎های ستون فقرات به مرور زمان ایجاد شود.
کیفوز خفیف مشکلات اندکی به دنبال دارد. کیفوز شدید می‎تواند سبب ایجاد درد و از شکل انداختن بدن شود. درمان کیفوز به سن فرد مبتلاء و علت و اثرات خمیدگی ایجاد شده بستگی دارد.

[مطالب این مقاله:]
• علایم کیفوز [کایفوسیس]
• علل کیفوز
• تشخیص کیفوز
• درمان کیفوز

علایم کیفوز
کیفوز خفیف ممکن است هیچ نشانه یا علامت قابل توجهی ایجاد نکند. اما برخی از مردم دچار درد و خشکی ناحیه پشت در کنار انحنای غیر نرمال ستون فقرات می‌شوند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت مشاهده افزایش خمیدگی در قسمت فوقانی پشت خود یا فرزند خویش مردم باید به پزشک مراجعه کنند.

علل کیفوز
استخوان‎ها یا مهره‎هایی که ستون فقرات سالم را تشکیل می‎دهند مثل سیلندرهایی به نظر می‎رسند که در یک استوانه یا ستون محکم جایگیر شده‎اند. کیفوز هنگامی بروز می‌کند که مهره‌های پشت به حالت گوه‎ای شکل درمی‎آیند.
مهره غیر نرمال می‎تواند بر اثر موارد زیر ایجاد شود:
• شکستگی. مهره شکسته یا آسیب دیده (شکستگی‎های فشاری) می‎توانند نتیجۀ انحنای ایجاد شده در ستون فقرات باشند. شکستگی‎های فشاری خفیف اغلب نشانه‎ها یا علایم قابل توجهی ایجاد نمی‎کنند.
• استئوپوروزیس. این اختلال پوک کننده استخوان می‎تواند باعث خمیدگی ستون فقرات شود به ویژه اگر تضعیف مهره‌ها نتیجۀ شکستگی‎های فشاری باشد. پوکی استخوان در زنان پیر و مردمی که برای مدت‎های طولانی داروهای کورتیکوستروئیدی مصرف کرده باشند بیشترین میزان شیوع را دارد.
• انحطاط دیسک. دیسک‎های نرم و مدور نقش زیرســازی را برای مهره‎های ستون فقرات ایفا می‎کنند. با بالا رفتن سن، این دیسک‎ها خشک و کوچک می‎شوند که این وضعیت اغلب به وخامت بیشتر کیفور منجر می‎گردد.
• بیماری شوئرمان. این بیــماری که زیر عنوان کیفوز شوئرمان نیز شناخته می‎شود به طور معمول در طول دوران رشد جهشی مرتبط به دوره پیش از بلوغ آغاز می‎شود. پسران در این مورد در مقایسه با دختران آسیب‌پذیرتر هستند.
• نقایص مادرزادی. استخوان‎های ستون فقرات که پیش از تولد به طور کامل رشد نمی‎کنند می‎توانند باعث ایجاد کیفوز شوند.
• سندرم‌ها. کیفوز در کودکان همچنین می‎تواند با برخی از سندرم‎ها مثل سندرم اهلرز - دانلوس و سندرم مارفان مرتبط باشد.
• سرطان و درمان سرطان. سرطان ستون فقرات می‎تواند به تضعیف مهره‎ها منجر شده و آنها را بیشتر در برابر شکستگی‎های فشاری تضعیف کند، و همین موضوع در مورد شیمی درمانی و اشعه درمانی برای درمان سرطان مصداق دارد.

عوارض کیفوز
در کنار ایجاد درد پشت کیفوز می‎تواند مسبب ایجاد موارد زیر باشد:
• مشکلات تنفسی. کیفوز شدید می‎تواند باعث فشار بر ریه‎ها شود.
• محدودیت عملکردهای جسمانی. کیفوز با تضعیف عضلات پشت و دشواری انجام تکالیفی مثل راه رفتن و برخاستن از روی صندلی همراه است. انحنای ایجاد شده در ستون فقرات در عین حال بالا گرفتن سر یا رانندگی را دشواری می‎کند و می‎تواند در هنگام دراز کشیدن به پشت درد ایجاد کند.
• مشکلات گوارشی. کیفوز شدید می‎تواند باعث ایجاد تنگنا و فشار در دستگاه گوارش شود و مشکلاتی مانند ریفلاکس اسید و دشواری بلع ایجاد نماید.
• مشکلات مربوط به نمای ظاهری بدن. مردم دچار کیفوز به ویژه نوجوانان، ممکن است تصویر بدنی ضعیفی را بر اثر گوژپشتی ایجاد شده یا پوشیدن قوز‌بند برای تصحیح اختلال تجربه کنند. در مورد افراد پیر تضعیف نمای ظاهری بدن می‎تواند به جدافتادگی از جامعه منجر شود.

تشخیص کیفوز
پزشک به طور معمول یک معاینه جسمانی کامل انجام می‎دهد که در آن اندازه‎گیری قد نیز لحاظ می‎شود. ممکن است از فرد خواسته شود که از ناحیه کمر به جلو خم شود تا پزشک وضعیت ستون فقرات را از طرفین مورد بررسی قرار دهد. پزشک ممکن است با هدف بررسی وضعیت رفلکس‌ها و توان عضلانی فرد یک آزمون نورولوژیک نیز انجام دهد.
پس از ارزیابی نشانه‎ها و علایم پزشک ممکن است تست‎های زیر را در دستور کار قرار دهد:
• عکسبرداری اشعه X یا CT اسکن. عکسبرداری اشعه X می‎تواند درجه انحنای ستون فقرات را تعیین کرده و دگرشکلی مهره‎ها را کشف کند. CT اسکن در صورتی تجویز می‎شود که پزشک نیاز به بررسی تصاویر دارای جزئیات بیشتر داشته باشد.
• MRI. تصاویر این تست می‎تواند وجود عفونت یا تومور در ستون فقرات را نشان دهد.
• تست‎های عصب. اگر فرد دچار بی‌حسی یا ضعف عضلانی باشد دکتر ممکن است تست‎هایی را برای تعیین میزان درست بودن ایمپالس‎های عصبی و انتقال آنها میان طناب نخاعی و اندام‎ها در دستور کار قرار دهد.
• تست سنجش تراکم یا چگالی استخوان. پایین بودن چگالی استخوانی می‎تواند باعث وخامت کیفوز شود.

درمان کیفوز
درمان کیفوز به علت آن و شدت اختلال بستگی دارد.
دکتر ممکن است مصرف دارو شامل موارد زیر را توصیه کند:
• داروهای ضد درد. اگر داروهای ضد درد غیر نسخه‌ای مثل استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم کافی نباشد، پزشک داروهای ضد درد قوی نسخه‎ای را تجویز خواهد کرد.
• داروهای پوکی استخوان. داروهای تقویت کننده استخوان ممکن است به به پیشگیری از شکستگی‎های نخاعی بیشتر که باعث تشدید کیفوز می‎شوند کمک کنند.
روش‌های درمانی مختلف می‎توانند به مدیریت برخی انواع کیفوز کمک کنند. دکتر ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
• ورزش. تمرینات کششی می‎توانند انعطاف‌پذیری ستون فقرات را بهبود بخشیده و از درد پشت کم کنند.
• قوز‌بند. کودکان دچار بیماری شوئرمان ممکن است بتوانند پیشرفت بیماری کیفوز را با پوشیدن پشت‌بند در طول دوره رشد استخوانی متوقف کنند.
این احتمال وجود دارد که برای موارد شدید کیفوز که باعث در تنگنا قرار گرفتن طناب نخاعی یا ریشه عصب می‎شوند عمل جراحی توصیه شود. فیوژن ستون فقرات رایج‎ترین رویکرد درمانی جراحی برای کاهش درجه خمش ستون فقرات است. جراح قطعه‎هایی از استخوان را میان مهره‎ها قرار می‎دهد و سپس مهره‎ها را با میله‎های فلزی و پیچ به هم متصل می‎سازد تا ستون فقرات در وضعیتی تصحیح شده بهبود یابد.
برای کمک به حفظ تراکم استخوان به صورت مناسب پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
• خوردن غذاهای سرشار از کلسیم و ویتامین D
• احتناب از مصرف دخانیات
• محدود کردن مصرف مشروب الکلی./

Source:
Kyphosis
Mayo Clinic
May 23, 2018