استئوپنی یا پایین‎تر بودن سطح تراکم استخوان از میزان نرمال– علل، درمان‎ها، و پیشگیری

• مری‏‌آن دی ‌پی‌یترو، دکتر ویلیام موریسون
• ترجمه هامیک رادیان

استئوپنی موضوعی مرتبط به چگالی یا تراکم استخوان است. تراکم استخوان به توده و توانایی استخوانی اشاره دارد.

مطالب این مقاله:
• مرور اجمالی
• استئوپنی در برابر استئوپوروز
• ریسک فاکتورهای گسترش استئوپنی
• تشخیص
• درمان استئوپنی
• پیشگیری از استئوپنی

مرور اجمالی
استخوان حاوی مواد معدنی شامل فسفات و کلسیم است که سبب تراکم و قدرت استخوان می‎شود. هر چه استخوان ضعیف‌تر باشد میزان شکنندگی آن بیشتر است.
در سراسر دوران زندگی انسان سلول‎های استخوانی شکسته و تجزیه شده یا توسط بدن بازجذب می‎شوند. اما دیگر سلول‎های دارای کارکرد تخصصی از کلسیم برای تشکیل تودۀ استخوانی جدید استفاده می‎کنند.
وقتی مردم پا به سن می‎گذارند، بدن سلول‎های استخوانی را سریع‎تر از آنکه بتواند آنها را جایگزین نماید بازجذب می‌کند، که این روند به کاهش چگالی یا تراکم استخوان منجر می‌شود.

استئوپنی در برابر استئوپوروز
استئوپنی گاهی از اوقات با استئوپوروز اشتباه گرفته می‎شود. اگرچه هر دو وضعیت به تراکم استخوان مرتبطند، وضعیت‎های یکسانی به شمار نمی‎روند.
استئوپنی وضعیتی است که در آن چگالی استخوان پایین‎تر از سطح نرمال است. استئوپوروز اختلالی جدی‎تر از استئوپنی تلقی می‎شود زیرا میزان کاهش تراکم استخوان در آن بسیار شدیدتر است.
در استئوپوروزیس (استئوپوروز) استخوان‌ها تُرد و شکننده‌اند، که این می‎تواند به شکستگی استخوان حتی بر اثر سقوط‌های کوچک منجر شود. این اختلال حتی می‎تواند به تغییر حالت فرد، و کاهش قد وی منجر گردد.
هم استئوپنی و هم استئوپوروزیس بسیار شایع است.
بر مبنای اعلام "بنیاد ملی استئوپوروزیس"، در حدود 54 میلیون نفر از مردم ایالات متحد آمریکا دچار استئوپوروز هستند. تخمین زده می‌شود که تعدادی بیشتری از مردم این کشور دچار استئوپنی باشند.
به خاطر سپردن این موضوع اهمیت دارد که مردم دچار استئوپنی در معرض ریسک بالاتری برای ابتلاء به استئوپوروز قرار دارند.

ریسک فاکتورهای ابتلاء به استئوپنی
میزان چگالی استخوان وقتی مردم به حدود 30 سالگی می‎رسند به بالاترین حد خود می‎رسد و بعد همراه بالا رفتن سن این چگالی کاهش پیدا می‎کند.
ریسک ابتلاء به استئوپنی در سنین بالای 50 سال افزایش می‎یابد. زنان، به ویژه در دوران پس از یائسگی، در مقایسه با مردان در معرض ریسک بالاتری برای ابتلاء به این اختلال قرار دارند.
استروژن در بازجذب استخوان و رشد مجدد آن نقش دارد. همچنان که سطح استروژن در طول یائسگی کاهش پیدا می‎کند، ریسک ابتلاء به استئوپنی افزایش می‎یابد.
مردان نیز در خطر ابتلاء به هر دو اختلال قرار دارند، اما میزان این ریسک در مردان به مراتب کمتر از زنان است.
بر مبنای اعلام "مرکز منابع ملی استئوپوروز و بیماری‎های مرتبط استخوانی" در حدود 2 میلیون مرد آمریکایی مبتلا به استئوپوروز هستند.
یکی از دلایل شیوع بسیار بالاتر استئوپنی در زنان این است که در قیاس با مردان، استخوان‎ها در زنان گرایشی به کوچک‎تر و باریک‎تر بودن دارند.
زنان آسیایی و سفیدپوست نیز در مقایسه با دیگر نژادها دارای ریسک بالاتری برای ابتلاء به استئوپوروز و استئوپنی هستند.
دیگر ریسک فاکتورهای شناخته شده برای ابتلاء به استئوپنی شامل موارد زیر است:
• رژیم غذایی: فرد دارای رژیم غذایی دچار فقر ویتامین D و کلسیم دارای ریسک بالاتری برای ابتلاء به استئوپنی خواهد بود. مصرف بیش از حد مشروبات الکلی توانایی استخوان را برای جذب کلسیم کاهش می‎دهد.
• سیگار: کلسیم به ساختن استخوان‌های نیرومند کمک می‎کند. سیگار کشیدن در میزان جذب کلسیم در استخوان اختلال ایجاد می‎کند و می‎تواند روند کاهش چگالی استخوان را افزایش دهد.
• برخی داروها: برخی داروها می‎توانند باعث شتاب گرفتن کاهش تراکم استخوان شوند، به ویژه در مردمی که از این داروها در درازمدت استفاده می‎کنند. برای مثال برخی داروهای ضد تشنج، داروهای سرطان، و استروئیدها می‎توانند به کاهش چگالی استخوان منجر شوند.
• برخی بیماری‎ها: ابتلاء به برخی بیماری‎ها مثل لوپوس، ارتریت روماتوئید، و بیماری سلیاک نیز خطر ابتلاء به استئوپنی را در افراد افزایش می‎دهد.

تشخیص
بسیاری از مردم از ابتلاء خود به استئوپنی آگاه نیستند تا اینکه یک تست چگالی استخوان در مورد آنها انجام می‎شود.
در واقع استئوپنی اغلب نوعی بیماری خاموش محسوب می‎شود چرا که علایم بیماری خود را بروز نمی‎دهند. دلیل اهمیت انجام تست سنجش تراکم استخوان همین موضوع است.
رایج‎ترین تست چگالی استخوان جذب‎سنجی اشعه ایکس انرژی دوگانه یا DEXA نام دارد.
DEXA از اشعه ایکس انرژی دوگانه‎ای که سطح کلسیم را در استخوان‌ها ارزیابی می‎نماید استفاده می‎کند.
بنیاد ملی استئوپوروز می‎گوید که بهترین ناحیه برای انجام تست مزبور لگن یا ستون فقرات است. اندازه‌گیری انجام شده در این دو ناحیه بهترین پیش‌بینی کنندۀ ریسک شکستگی در افراد در معرض خطر محسوب می‎شود.
نتایج تست با استفاده از یک نمره T گزارش می‎شود. نتیجۀ نمره T با نتایج مربوط به فرد سالم دارای تودۀ استخوانی نرمال مقایسه می‎شود.
برای مثال نمره T نرمال بالای 1.0- است. تشخیص استئوپنی با به دست آمدن نمرۀ T بین 0.1- تا 2.5- انجام می‌شود.
توصیه به افراد برای زمان انجام تست مربوط به استئوپنی بر مبنای ریسک فاکتورها متفاوت است. به طور معمول، دکترها توصیه می‌کنند که تمامی زنان بالای سن 65 سال تست سنجش تراکم استخوان را انجام دهند.
همچنین زنان زیر 65 سال که یائسه شده‎اند و دارای یک یا چند ریسک فاکتور اضافی برای ابتلاء به استئوپنی هستند باید تست مزبور را انجام دهند.

درمان استئوپنی
استئوپنی اغلب می‎تواند به استئوپوروز تبدیل شود. وقتی فرد دچار استئوپورز باشد ریسک شکستگی استخوان‎ها در وی افزایش می‎یابد.
درمان می‎تواند از پیشرفت بیشتر وضعیت مزبور پیشگیری کند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

راهکارهای مربوط به رژیم غذایی
توصیه‎های غذایی ممکن است شامل افزودن میزان مصرف غذاهایی باشد که توانایی استخوان را افزایش می‎دهند.
برای مثال، کلسیم و ویتامین D می‎توانند به افزایش قدرت استخوان منجر شوند.
غذاهای دارای کلسیم زیاد عبارتند از:
• سبزیجات دارای برگ‎های سبز
• لبنیات
• ماهی ساردین
منابع مناسب تأمین ویتامین D شامل موارد زیرند:
• جگر گاو
• ماهی‌های روغنی یا پرچرب
• ماهی خال‌مخالی
• حبوبات غنی شده
دکترها در عین حال محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی‎های افزایش دهندۀ ریسک کاهش تراکم استخوان را توصیه می‎کنند.

برای مطالعه دقیق استئوپوروزیس مطالعه لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت پیشنهاد می‎شود:
استئوپوروزیس یا پوکی استخوان - علل، علایم، ودرمان

ورزش
ورزش هم برای پیشگیری و هم برای درمان استئوپنی توصیه می‎شود. ورزش منظم می‎تواند از گسترش کاهش استخوان پیشگیری کند و تراکم استخوان را بهبود ببخشد.
یک برنامۀ ورزشی باید هم شامل قدرت‎ بخشیدن به عضلات و هم تمرینات تحمل وزن بدن باشد.

دارو
دکتر ممکن است تا زمانی که وضعیت فرد به استئوپوروز پیشرفت نکرده است از تجویز دارو به وی خودداری کند.
به هر جهت اگر فرد دچار استئوپنی هم‎اکنون از شکستگی رنج می‎برد، امکان تجویز دارو از سوی پزشک وجود دارد.
دارو در این مورد می‎تواند شامل یک کلاس دارویی به نام بیس‎فسفونات‎ها باشد که از طریق پیشگیری از بازجذب استخوان عمل می‎کنند. برای کسانی که وضعیت کاهش چگالی استخوان به استئوپوروز پیشرفت کرده است، دکترها ممکن داروهایی مثل درمان جایگزینی هورمون را تجویز کنند.

پیشگیری از استئوپنی
بسیاری از راهکارهای مرتبط به پیشگیری از استئوپنی را می‎توان در درمان این وضعیت مورد استفاده قرار داد.
برای مثال مشارکت منظم در تمرینات تحمل وزن می‎تواند ریسک توسعۀ استئوپنی را کاهش دهد.
پیروی از رژیم غذایی متعادل دارای کلسیم و ویتامین D زیاد نیز راه مناسبی برای پیشگیری از کاهش تراکم استخوان است.
دیگر تغییرات مرتبط به سبک زندگی که می‎تواند از استئوپنی پیشگیری کند عبارتند از:
• اجتناب از نیکوتین: سیگار و دیگر اشکال نیکوتین مثل جویدن تنباکو، آدامس‎های نیکوتین و پچ‌های آن می‎توانند بر چگونگی جذب و حفظ کلسیم تأثیر منفی بگذارند، که این باعث سرعت گرفتن روند کاهش چگالی استخوانی می‎شود.
• کاهش مصرف سوداهای حاوی فسفات: برخی انواع سودا مثل کولا، حاوی اسید فسفات هستند، که می‎تواند سبب کاهش چگالی استخوان شود. همچنین کافئین موجود در برخی سوداها همین تأثیر را دارد.
• کاهش مصرف نمک: غذاهای پرنمک باعث از دست دادن کلسیم توسط بدن و کاهش چگالی استخوان می‎شوند. به خاطر بسپرید، این فقط نمک اضافی موجود سر میز غذا نیست که باعث افزایش میزان سدیم در بدن می‎شود. برخی غذاها مثل انواع فست فود، گوشت‎های کنسروی، و غذاهای فریزری اغلب حاوی مقادیر زیاد نمک هستند.
• استفاده از مکمل‌‏های تغذیه‎ای: مردمی که مقدار کافی کلسیم و ویتامین D را از طریق غذا مصرف نمی‎کنند باید در مورد مصرف مکمل‎های مربوط با پزشک خود مشورت کنند. مقدار کلسیم مصرفی بر مبنای سن، جنس، و دیگر ریسک فاکتورهای استئوپنی متفاوت است.

Source:
Osteopenia: Causes, treatments, and prevention
Last reviewed Wed 12 July 2017
By MaryAnn De Pietro
Reviewed by William Morrison, MD