در این مقاله:
• درمان نوکتوریا
• نکاتی در مورد خواب خوب
• پرادراری شبانه و مثانه بیش‌فعال
• علل نوکتوریا
• تشخیص نوکتوریا
• دورنما
به عبارت ساده نوکتوریا پرادراری شبانه است. این وضعیت شامل بیدار شدن به شکل منظم در شب برای ادرار کردن است. علل مختلفی برای این وضعیت مطرح است که می‌توانند تشخیص آن را با مشکل مواجه کنند. به هر حال وقتی علت یافته شود درمان‌های متعددی در دسترسند. همچنین راه‌هایی برای کمک به پیشگیری از نوکتوریا و نکاتی برای خواب مناسب در شرایط ابتلاء به این اختلال وجود دارد.
درمان نوکتوریا
درمان نوکتوریا به علت آن بستگی دارد، بنابراین ممکن است درمان‌های کارآمد مختلف متعددی مطرح باشند.
برای مثال، اگر پرادراری شبانه بر اثر عفونت ایجاد شده باشد، آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث برطرف شدن علایم شوند. اگر این مشکل ناشی شده از مصرف برخی داروها باشد، پزشکان می‌توانند آن داروها را تغییر دهند یا مصرف آنها را در اوقاتی دورتر از زمان خواب توصیه کنند.
در برخی موارد، برای مثال اگر کسی در کنار نوکتوریا دچار مشکل بزرگ شدن پروستات باشد، عمل جراحی ممکن است ضروری شود. پرادراری شبانه ایجاد شده بر اثر اختلالات جدی مثل دیابت، سرطان، یا نارسایی قلبی نیز نیاز به درمان‌های گسترده‌ای دارند.
نکته مهم که درک آن برای درمان نوکتوریا اهمیت دارد این است که نیاز است تا علت زمینه‌ای پرادراری شبانه شناسایی و درمان گردد.
پزشکان همچنین ممکن است داروهایی را برای درمان نوکتوریا تجویز کنند. آنتی‌دیورتیک‌هایی مثل دسموپرسین را می‌توان برای کاهش مقدار تولید ادرار مصرف کرد. داروهای دیگری که امکان مصرف دارند آنتی کولینرژیک‌ها یا آنتی موسکارینیک‌هایی مثل موارد فهرست زیر هستند:
• داریفناسین
• فسترودین
• اُکسی‌بوتینین
• سولیفناسین
• تولترودین
• تروسپیوم
برای زنان همچنین ممکن است کرم استروژن برای درمان بی‌اختیاری ادراری تجویز شود.
افراد دچار نوکتوریا که به علت سبک زندگی ایجاد شده باشد ممکن است متوجه شوند که با تغییر برخی عادات زندگی علایم مبتلابه آنها برطرف می‌شود. به هر حال اگر علایم مداومت نشان دهند، زمان آن است که شخص برای اطمینان از اینکه علتی زمینه‌ای عامل مشکل مزبور نیست به پزشک مراجعه کند.
نکاتی در مورد خواب خوب
بسیاری از پزشکان و ارولوژیست‌ها توصیه می‌کنند که مردم مقدار مصرف الکل و کافئین خود را در طول روز محدود کنند.
حتی اگر چیزهایی مثل الکل و کافئین علت بروز اختلال مزبور نباشند، این هر دو مواد دیورتیک هستند و ممکن است باعث بدتر شدن علایم شوند. پزشکان همچنین ممکن است پیشنهاد کنند که افراد دچار نوکتوریا در طول شب و پیش از رفتن به بستر خواب آب و مایعات کمتری بنوشند.
از مصرف غذاهای دارای مایعات زیاد که نقش دیورتیک ایفاء می‌کنند نیز باید اجتناب شود. مثال‌هایی در این مورد عبارتند از:
• ملون
• خیار
• آب قره‌قاط
• سودا
• سوپ
• آب مرکبات مثل لیموناد، آب پرتقال، و آب گریپ‌فروت
• گوجه فرنگی و دیگر غذاهای اسیدی
• غذاهای چاشنی‌دار
• شیرین کننده‌های صناعی
• شکلات
تهیه یک دفترچه یادداشت روزانه نیز می‌تواند برای بسیاری از افراد ابزار مفیدی باشد. یادداشت آنچه روزانه خورده می‌شود می‌تواند به شناسایی ارتباط بین علایم و غذاهای مشکل‌ساز کمک کند.
برخی از مردم نیز از پرورش مثانه خود برای به دست آوردن کنترل در مورد انقباضات آن سود می‌برند. اگر مثانه هر ساعت منقبض شود این کار به بدن می‌گوید که موقع ادرار کردن است، و این کار اغلب به شکل عادت درمی‌آید.
به مرور زمان این امکان وجود دارد که مثانه برای ادرار کردن به فاصله 2 تا 4 ساعت یا حفظ ادرار برای طول شب تربیت شود. بهترین کار آن است که این رویکرد تحت نظر پزشک دنبال شود.
پرادراری شبانه و مثانه بیش‌فعال
نوکتوریا اغلب با اختلال موسوم به مثانه بیش‌فعال [بیش‌فعالی مثانه] اشتباه گرفته می‌شود.
مثانه بیش‌فعال بر اثر اسپاسم‌های زودهنگام و غیر قابل کنترل عضله مثانه ایجاد می‌شود، که شخص را وادار می‌کند تا در زمانی که مثانه وی واقعاً پر نشده است برای ادرار کردن به توالت رود. این به معنی ادرار کردن منظم در طول شبانه-روز است و اغلب در طول شب رخ می‌دهد.
وقتی کسی دچار بیش‌فعالی مثانه باشد ممکن است مکرراً در طول شب ادرار کند، در حالی که افراد دچار نوکتوریا فقط در طول شب دچار تکرر ادرار می‌شوند.
اغلب افراد دچار نوکتوریا در کل مقدار ادرار نرمال تولید می‌کنند اما صرفاً در طول شب با مشکل تکرر ادرار مواجه می‌شوند.
علل نوکتوریا
از آنجا که نوکتوریا به علل مختلفی ایجاد می‌شود، که طیفی از گزینه‌های مربوط به سبک زندگی و اختلالات جدی پزشکی را شامل می‌شود تشخیص آن گاهی از اوقات دشوار است. نوکتوریا بیشترین شیوع را در میان بزرگسالان سنین 60 و بالاتر دارد اما امکان بروز آن در هر سنی وجود دارد.
اختلالات پزشکی ممکن است باعث علایم نوکتوریا شوند، و مردم باید انتظار آن را داشته باشند که پزشک از آنان سؤال‌هایی در مورد علایم مبتلابه شخص کند تا بتواند علت نوکتوریا را تعیین نماید.
علل و عواملی که محتمل است باعث ایجاد نوکتوریا شوند عبارتند از:
• بارداری
• چاقی
• عفونت دستگاه ادراری
• عفونت مثانه
• یائسگی
• بزرگ شدن پروستات یا سرطان پروستات
• نارسایی احتقانی قلب
• دیابت
• سنگ کلیه
• بیماری کلیه
• نارسایی کلیه
• هیپرکالمیا [هیپرکالمی] (وجود مقدار بیش از حد کلسیم در خون)
• برخی انواع سطان پانکراتیک
در عین حال علل نادر دیگری مثل دیسفلکسی اتونومیک و بیماری مدولاری کیستیک مطرحند. مردم همیشه باید برای رسیدن به تشخیص کامل با پزشک مشورت کنند.
گزینه‌های سبک زندگی تأثیرگذار بر پرادراری شبانه عبارتند از:
• مصرف زیاد مایعات پیش از رفتن به بستر خواب
• بیش‌سیراب شدن بدن در طول روز
• مشروب الکلی
• نوشابه‌های کافئین‌دار
موضوع دیگری که باید مورد ملاحظه قرار گیرد این است که عادت برخاستن از خواب در طول شب برای ادرار کردن در عمل باعث تغییر ساعت درونی بدن می‌شود. حتی اگر کسی دیگر پیش از رفتن به بستر خواب مایعات ننوشد، کماکان ممکن است صرفاً بر اثر عادت بدن وی به انجام چنین کاری در شب وی را برای ادرار کردن بیدار کند.
تشخیص نوکتوریا
خصوصاً در صورت نوشیدن مایعات زیاد پیش از خواب این موضوع نامعمول نیست که شخص در طول شب ناچار به ادرار کردن شود. در حالت نرمال بدن برای کمک به دسترسی به خواب کامل شبانه مقدار تولید ادرار را در طول شب کاهش می‌دهد. این موضوع یکی از دلایل غلظت بیشتر ادرار در هنگام صبح است.
افرادی که منظماً بیش از یک بار در طول شب برای ادرار کردن از خواب بیدار می‌شوند دچار نوکتوریا هستند. این وضعیت می‌تواند باعث اختلال الگوهای خواب باشد و ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال پزشکی باشد.
علایم نوکتوریا ممکن است برای بسیاری از افراد مشابه باشد اما این اختلال به علل متفاوتی رخ می‌دهد. بنابراین، پزشک برای درک علت زمینه‌ای سؤال‌هایی مطرح و علایم را پیش خواهد کرد.
پزشکان در این مورد سؤال‌هایی شامل موارد زیر را با شخص مراجعه کننده برای نوکتوریا مطرح می‌کنند:
• هر روز چند بار ادرار می‌کنید؟
• چند بار برای ادرار کردن از خواب بیدار می‌شوید؟
• آیا پرادراری شبانه با علایم دیگری همراه است؟
• آیا بدن شما کمتر از قبل یا بیشتر از قبل ادرار ایجاد می‌کند؟
• چه چیزی باعث بدتر شدن علایم می‌شود؟ چه چیزی باعث بهبود علایم می‌گردد؟
• آیا مشکلی خانوادگی یا شخصی در شرح حال شخص در مورد کلیه، یا دیابت مطرح است؟
• آیا دارویی که باعث ایجاد این علایم می‌شود مصرف می‌کنید؟
• آیا با مشکل بی‌اختیاری ادراری یا خیس کردن بستر در شب مواجه هستید؟
در کنار سؤال‌های مورد اشاره پزشک ممکن است تست‌های زیر را در دستور کار قرار دهد:
• نمونه کشت ادرار
• تست قند خون
• تست محرومیت از مایعات
• تست اوره خون
اگر مواردی از کیست یا سنگ کلیه یا مثانه مشکوک به علت ایجاد نوکتوریا باشند پزشک انجام سونوگرافی را درخواست خواهد کرد.
دورنما
مردم دچار نوکتوریا ممکن است به عنوان عاملی مخل در زندگی با آن مواجه شوند. این وضعیت حتی ممکن است جنبه‌ای خجالت‌آور به خود بگیرد.
خوشبختانه راه‌های مختلفی مثل کاربرد دارو و التیام علت زمینه‌ای علایم آن در دسترسند. حتی گزینه‌های مربوط به سبک زندگی و عادت‌ها نیز می‌توانند به فروکش علایم منجر شوند.
با صبر و حوصله و تحت راهنمایی پزشک می‌توان علت زمینه‌ای پشت نوکتوریا را یافت و اغلب موارد آن را درمان کرد./
نوکتوریا یا پرادراری شبانه: علل و درمان
دکتر النا بیگرز، جون جانسون
ترجمه محمدقاسم رافعی
Source:
Medical News Today
How to treat an overactive bladder at night
Medically reviewed by Alana Biggers, M.D., MPH —
Written by Jon Johnson
On December 22, 2020
