اختلال دوقطبی و الکل - چه ارتباطی هست؟

• جون جانسن، تیموتی جی. لیگ
• ترجمة هستی فراست‌فر

 اختلال دوقطبی نوعی بیماری روانی شایع است و مبتلایان به آن اغلب در جستجوی راهی برای تسکین نشانگان بیماری هستند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند ترکیب اختلال دوقطبی و الکل تلفیق بدی است؛ اما چرا چنین است؟ این مقاله به طور مختصر به این موضوع خواهد پرداخت که اختلا دوقطبی چیست و چگونه مصرف الکل ممکن است با علایم این بیماری مرتبط باشد.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:
• اختلال دوقطبی چیست؟
• علایم اختلال دوقطبی
• الکل و اختلال دوقطبی
• آیا ارتباطی میان اختلال دوقطبی و مصرف الکل وجود دارد؟

اختلال دوقطبی چیست؟

اختلال دوقطبی نوعی اختلال مغزی است که سبب تغییرات ناگهانی و نامنظم در خلق و خو، انرژی و میزان فعالیت بیمار می‌شود. این بیماری همچنین به توانایی فرد در انجام وظایف روزانة زندگی‌اش آسیب می‌زند.
فقط در سطح ایالات متحد آمریکا بیش از 6 میلیون نفر فرد بزرگسال مبتلاء به اختلال دوقطبی هستند. این بیماری همچنین بیماری افسردگی مانیک (دیوانه) یا به طور ساده افسردگی مانیک نامیده می‌شود.
افراد دچار اختلال دوقطبی هم اپیزودهای مانیک و هم اپیزودهای افسردگی را تجربه می‌کنند. مرحلة مانیک اختلال، بروز نوعی خلق و خو است که با ایجاد حسی از "سر گل جهان بودن" در فرد مشخص می‌شود. در کوران مرحلة مانیک افراد متمایل به احساس شادی بیش از حد و خوش‌بینی بیش از اندازه هستند.
این وضعیت می‌تواند به زندگی متعارف بیمار لطمه بزند. افکار رقابت‌جویانه و مشکل تمرکز بر روی یک موضوع در یک زمان می‌تواند باعث شود تا افراد کارهای مختلفی را همزمان آغاز کنند، اما هیچ‌یک از آنها را پیگیری نکنند. در مرحلة مانیک، همچنین ممکن است افراد نقشه‌های بزرگی در سر بپرورانند که عموماً ماوراء آن چیزی است که از دستشان برمی‌آید.
در اپیزودهای افسردگی اختلال دو قطبی بیمار چنین احساس می‌کنند که قادر به تمرکز روی هیچ موضوعی نیست. این اپیزودها با احساس یأس، اندوه و تنهایی مشخص می‌شوند.
افراد در توصیف مرحلة افسردگی خود ممکن است چنین بگویند که احساس می‌کنند که انگار داخل تاریک‌ترین بخش‌ درون خود غرق شده‌اند بی‌آنکه هیچ راهی برای خروج و هیچ پایانی در چشم‌انداز وجود داشته باشد.
سه نوع اصلی اختلال دوقطبی وجود دارد:
- اختلال دو قطبی I: این اختلال با تغییرات شدید حالات بیمار از مراحل افسردگی به مانیک و برعکس مشخص می‌شود. وضعیت‌های مانیک معمولاً حدود یک هفته ادامه دارند، یا کمتر، اگر فرد در بیمارستان بستری باشد. وضعیت‌های افسردگی دو هفته یا بیشتر ادامه دارند. مراحلی که در آن ترکیبی از علایم افسردگی و مانیک همزمان دیده می‌شوند نیز امکان بروز دارند.
- اختلال دو قطبی II: این اختلال اغلب با الگوهای افسردگی در ترکیب با علایم مانیک مشخص می‌شود. ممکن است اختلال دوقطبی II شامل اپیزودهای کامل مانیک یا علایم کل طیف مانیک، که توسط مبتلایان به اختلال دوقطبی I تجربه می‌شود، نباشد.
- ادواری: این وضعیت ممکن است تشخیصی برای نشانگان درازمدت مانیک یا افسردگی باشد که با مشخصه‌های یک اپیزود همخوانی ندارد.

در همین زمینه بیشتر بخوانیم:

آنچه باید در مورد الکل و صدمات مغزی بدانیم

علایم اختلال دوقطبی

نوع بشر خود به نوسانات خلقی متمایل است. تغییرات رژیم غذایی، میزان ورزش، فعالیت، و نوع روابط می‌تواند سبب ایجاد تغییرات در خلق و خو شود. برخی از این تغییرات ممکن است به شکل علایم افسردگی یا مانیک بروز کنند. این تغییرات منظم خلق و خو را نباید با علایم و نشانگان درازمدت اختلال دوقطبی اشتباه گرفت. این علایم به زندگی روزمرة فرد در طول دوره‌های درازمدت لطمه می‌زنند.
اختلال دوقطبی دارای دو دسته نشانگان اصلی است: علایم مانیک و علایم افسردگی.
علایم رایج اپیزودهای مانیک شامل موارد زیر است:
- احساس شدید خوشبختی در یک برهة زمانی طولانی
- اعتماد به نفس یا خودباوری زیاد
- غرق شدن در فعالیت‌های لذت‌بخش مثل پرخوری، عیاشی و رفتارهای جنسی بی‌پروا و خطرناک
- افکار و تکلم سریع
- حواس‌پرتی و ناتوانی در تمرکز بر روی هر کار واحدی
علایم شایع اپیزودهای افسردگی شامل موارد زیر است:
- احساس اندوه یا آزردگی بیش از حد
- احساس جداافتادگی و تنهایی
- احساس یأس و رنج بی‌پایان
- اضطراب غیر قابل توجیه
- احساس گناه در پیوند با هر یک از احساسات بالا
- وزن کم کردن سریع یا وزن گرفتن سریع
- بی‌خوابی
- ناتوانی کامل در تمرکز بر روی هر کاری
علایمی که ممکن است روزها یا هفته‌ها دوام داشته باشند اپیزود نامیده می‌شوند. تشخیص مورد فقط در صلاحیت روان‌شناس یا روان‌پزشک زبده است.

در همین زمینه بیشتر بخوانیم:
مستی چه عالمی دارد؟

الکل و اختلال دوقطبی

نشانگان اپیزودهای افسردگی و مانیک اغلب اوقات با الکل تشدید می‌شود. الکل می‌تواند سیستم عصبی مرکزی را دچار افسردگی کند، که به احساس افسردگی اضافه می‌شود.
الکل همچنین موانع بازدارندة فرد را کاهش می‌دهد که باعث ایجاد رفتار غیرمسؤولانه‌تر در بیمار می‌شود. ترکیب الکل و اختلال دوقطبی نه فقط می‌تواند موجد رفتار غیرمسؤولانه باشد بلکه می‌تواند باعث بروز رفتار ناایمن شود.

اختلال مصرف الکل چیست؟

تشخیص اختلال مصرف الکل می‌تواند در مورد هر فردی که نوشیدن الکل بر زندگی‌اش تأثیر منفی می‌گذارد، مصداق داشته باشد. اگرچه بسیاری از افراد دچار اختلال مصرف الکل به خوردن آن در کل روز وابسته نیستند، این موضوع می‌تواند زندگی آنها را مختل کند.
علایم و نشانگان اختلال مصرف الکل اغلب اوقات به آرامی شروع می‌شوند. بسیاری از علایم ممکن است نشانه‌های مشکل نوشیدن الکل به نظر نرسند. به هر حال، اگر علایم روی هم انباشته شوند، اختلال مصرف الکل می‌تواند عواقب منفی جدی برای زندگی فرد در پی داشته باشد.
علایم و نشانگان اختلال مصرف الکل از نظر شدت متفاوتند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- دوره‌های نوشیدن که بیش از میزان مورد نظر یا تعیین شده ادامه پیدا می‌کنند
- هوس یا تمایل به نوشیدن مشروب
- تمایل یا کوشش برای قطع مصرف الکل که شکست می‌خورند
- زمان‌های طولانی برای نوشیدن الکل صرف کردن، مست بودن یا بهبود از این حالت
- نوشیدن الکل به شکلی که با زندگی روزانه تداخل پیدا می‌کند
- کنار گذاشتن سرگرمی‌ها یا فعالیت‌های دیگر برای نوشیدن مشروب
- اقدام به کارهایی مثل رانندگی که خطر جراحت و صدمه را در حالت نوشیدن الکل افزایش می‌دهند
- کوشش برای رفع  نشانگان ناشی از مصرف الکل نظیر لرز، کج‌خلقی، اضطراب، تهوع یا افسردگی 

 درمان اختلال مصرف الکل

تمرکز زودهنگام بر روی مشکلات الکل می‌تواند به اغلب مردم در عمل برای تغییر وضعیت کمک کند. اگر این کار به موقع انجام شود بیشتر مردم می‌توانند تغییرات لازم را برای پیشگیری از تشخیص الکلی در مورد خود انجام دهند.
هر قدر نشانگان بیشتری در فرد وجود داشته باشد، این مسأله که وی عادات خود را تغییر دهد مهم‌تر خواهد بود. گاهی اوقات به تغییر دوستان یا حتی تغییر محل کار نیاز است. در برخی موارد نیاز به تمهیدات پزشکی برای تصحیح اختلال نوشیدن وجود دارد.
اگر فرد دارای تعداد زیادی از نشانگان برشمرده در بالا باشد، باید با مشورت متخصصان پزشکی به دنبال راه ایمن برای کاهش مصرف الکل باشد.

آیا ارتباطی میان اختلال دوقطبی و مصرف الکل وجود دارد؟

هم اختلال دوقطبی و هم مصرف الکل می‌توانند تغییراتی در مغز ایجاد کنند. خود الکل هم دارای تأثیر افسردگی‌آور و هم آرام‌بخش است، و این دلیل آن است که چرا بسیاری از مردم الکل را برای آرام شدن مصرف می‌کنند.
برای افراد دچار اختلال دوقطبی که در فاز افسردگی بسر می‌برند، این یک مسأله است. مصرف الکل بر همان نواحی مغز عمل می‌کند که بسیاری از داروهای ضد افسردگی، و بنابراین الکل می‌تواند سبب بروز نشانگان شبیه به علایم افسردگی شود.
در هر حال این همان ‌جایی نیست که ارتباط متوقف می‌شود. یک مطالعه به این جمع‌بندی رسیده است که افراد دچار اختلال دوقطبی در صورت نوشیدن الکل به احتمال بیشتری دچار اپیزودهای بیماری می‌شوند، و این مهم نیست که چه مقدار الکل می‌نوشند. این مطالعة درازمدت به وجود ارتباط مستقیم میان مصرف الکل و میزان اپیزودهای مانیک و افسردگی پی برده است، اگرچه نمونه‌ها نسبتاً مقدار کمی الکل می‌نوشیدند.
بهترین کار برای مردم دچار اختلال دوقطبی یا مبتلا بودن افرادی که دوستشان دارند، اجتناب از مصرف الکل است.

 جایگزین‌های الکل

از آنجا که الکل برای بسیاری از مردم به عنوان راه آرامش‌بخشی برای خاتمة یک روز جلوه می‌کند، جایگزین کردن این عادت با چیزی که به همان اندازه مؤثر باشد مهم است.  یک کار با تأثیر مشابه می‌تواند انجام پیاده‌روی پرفشار در اطراف خانه یا رفتن به ورزشگاه باشد.
دیگر عادات آرام‌بخش عبارتند از:
- مصرف جوشانده‌های گیاهی نظیر بابونه
- مدیتیشن
- گرفتن دوش آب گرم
استفاده از آروماتراپی (رایحه‌درمانی) نیز در کاهش میزان استرس، فشار خون و اضطراب نویدبخش نشان داده است.
هر مسیری که انتخاب شود مهم این است که عادت نوشیدن الکل با عادات سالم‌تر جایگزین شود./