پیکا یا ناخوراک‌خواری - آنچه دانستنش نیاز است

• در جستجوی چه چیزی باید بود؟
• چه چیز باعث پیکا می‌شود؟
• پیکا چطور تشخیص داده می‌شود؟
• عوارض مرتبط به پیکا کدامند؟
• پیکا چطور درمان می‌شود؟
• دورنما برای مردم مبتلاء به پیکا چیست؟

مردم دچار پیکا [ناخوراک‌خواری]* از سر ناگزیری اقلامی را می‌خورند که فاقد هر گونه ارزش غذایی هستند. شخص دچار پیکا ممکن است چیزهای غیر خوراکی نسبتاً بی‌ضرر مثل یخ را بخورد؛ یا ممکن است به خوردن اقلام بالقوه خطرناک مثل پوست ور آمده یا رنگ خشک شده یا قطعات فلز روی بیاورد.
در مورد اخیر، پیکا می‌تواند به پیامدهای جدی مثل مسمومیت سرب منجر شود.
پیکا بیشترین شیوع را در میان کودکان و زنان باردار دارد. این اختلال عموماً گذرا و موقتی است. در صورتی که شخص بزرگسال یا بچه وی به شکل ناگزیر به خوردن مواد غیر خوراکی اقدام می‌کند باید بلافاصله به پزشک مراجعه گردد. درمان می‌تواند مانع از بروز عوارض جانبی بالقوه خطرناک شود.
پیکا همچنین در مردم دچار ناتوانی‌های عقلایی بروز می‌کند. این اختلال اغلب در مردم دچار ناتوانی‌های رشد طولانی مدت‌تر و شدیدتر است.

در جستجوی چه چیزی باید بود؟
مردم مبتلاء به پیکا به شکل منظم به خوردن مواد غیر غذایی می‌پردازند. برای رسیدن به تشخیص ابتلاء به پیکا شخص باید دستکم یک ماه به خوردن اقلام غیر غذایی ادامه داده باشد.
اگر کسی دچار پیکا باشد ممکن است منظماً خوردن اقلام زیر را ادامه دهد:
• یخ
• صابون
• تکمه
• خاک و گل
• مو
• چیزهای کثیف
• شن
• ته‌سیگار مصرف نشده
• خاکستر سیگار
• رنگ
• چسب
• گچ
• مدفوع
شخص ممکن است اقلام غیر خوراکی دیگری را نیز بخورد.

چه چیز باعث پیکا می‌شود؟
هیچ علت واحدی برای پیکا وجود ندارد. در برخی موارد کمبود مواد مغذی مثل آهن، زینک یا دیگر اقلام غذایی ممکن است به بروز پیکا مرتبط باشد. برای مثال، آنمی، و به شکل معمول بر اثر کمبود آهن، شاید به عنوان علت زیربنایی پیکا در مورد زنان باردار مطرح باشد.
ولع یا گرسنگی غیر معمول شخص می‌تواند نشانه‎ای از کوشش بدن برای جبران کمبود میزان مواد مغذی باشد.
مردم مبتلاء به برخی اختلالات سلامت روان مثل اسکیزوفرنی و اختلال وسواس ناگزیر (OCD) به عنوان یک مکانیسم مقابله‌ای ممکن است دچار پیکا شوند.
برخی از مردم ممکن است که از بافت و طعم برخی اقلام غیر غذایی لذت ببرند و ولع خوردن آنها را داشته باشند. در بعضی فرهنگ‌ها، خوردن خاک (خاک‌خواری) یک رفتار پذیرفته شده است. این شکل از پیکا جئوفاژیا (جئوفاژی) نامیده می‌شود.
رژیم غذایی و سوءتغذیه هر دو می‌توانند به پیکا منجر شوند. در این موارد خوردن اقلام غیر غذایی ممکن است به احساس سیری در شخص کمک کند.

پیکا چطور تشخیص داده می‌شود؟
هیچ تستی برای تشخیص پیکا وجود ندارد. پزشک این اختلال را بر مبنای شرح حال پزشکی و چند عامل دیگر تشخیص می‌دهد.
مردم باید در مورد خوردن اقلام غیر غذایی توسط خود با پزشک روراست باشند. این کار به تشخیص صحیح اختلال کمک خواهد کرد.
برای پزشک در صورتی که شخص در مورد اقلام خورده شده توسط خود راست نگوید رسیدن به تشخیص صحیح دشوار خواهد بود. همین موضوع در مورد کودکان یا مردم دچار ناتوانی‎های عقلانی و ذهنی صحت دارد.
پزشک ممکن است برای تعیین کمبود احتمالی زینک یا آهن آزمایش خون انجام دهد.

عوارض مرتبط به پیکا کدامند؟
خوردن اقلام غیر غذایی در برخی مواقع می‌تواند به پیامدهای جدی دیگری شامل موارد زیر منجر شود:
• مسمومیت، مثل مسمومیت سرب
• عفونت انگلی
• انسداد روده
• خفگی

پیکا چطور درمان می‌شود؟
پزشک درمان را احتمالاً با برطرف کردن هر عارضه‌ای که فرد بر اثر خوردن اقلام غیر غذایی دچار آن شده است آغاز خواهد کرد. برای مثال اگر فرد در نتیجه خوردن تراشه‌های رنگ دچار مسمومیت سرب شده باشد دکتر درمان چیلیشن را در دستور کار قرار خواهد داد.
در این اقدام به بیمار دارویی برای اتصال به سرب و مهار کردن آن داده می‌شود. این عمل باعث می‌شود تا سرب از راه ادرار دفع گردد.
این دارو را می‌توان به طریق خوراکی مصرف کرد یا دکتر ممکن است داروهای چیلیشن تزریقی برای مسمومیت سرب تجویز کند که برای مثال می‌توان از اتیل‌اندیامینیرااستیک‎ اسید (EDTA) نام برد.
اگر دکتر بر این عقیده باشد که پیکا در فرد نتیجه عدم تعادل مواد مغذی است، برای بیمار مکمل‌های ویتامین یا مواد معدنی تجویز می‌کند. برای مثال، در صورتی که بیمار مبتلاء به آنمی کمبود آهن تشخیص داده شود برای وی مکمل آهن تجویز می‌گردد.
پزشک در عین حال ممکن است یک ارزیابی روان‌شناختی را در دستور کار قرار دهد تا ببیند که آیا مشکل از OCD یا یک اختلال دیگر سلامت روانی ناشی می‎شود یا خیر. بسته به تشخیص انجام شده پزشک دارو، درمان یا هر دو را تجویز خواهد کرد.
تا این اواخر تحقیقات بر روی داروهای کمک کننده به مردم دچار پیکا تمرکز نکرده بودند. یک مطالعه متعلق به سال 2000 که در "ژورنال آنالیز رفتار کاربردی" منتشر شده عنوان کرده است که یک مکمل ساده مولتی‌ویتامین می‎تواند در درمان برخی موارد پیکا مفید باشد.
اگر شخص مبتلاء به پیکا دچار ناتوانی عقلی یا یک اختلال سلامت روانی باشد، داروهای مخصوص مدیریت مشکلات رفتاری ممکن است در عین حال اشتیاق به خوردن اقلام غیر غذایی را کاهش داده یا از بین ببرند.

دورنما برای مردم مبتلاء به پیکا چیست؟
در کودکان و زنان باردار پیکا بدون نیاز به درمان اغلب اوقات در طول چند ماه برطرف می‌شود. اگر نوعی کمبود غذایی عامل ایجاد پیکا بوده باشد درمان کمبود مزبور علایم پیکا را متوقف خواهد کرد.
پیکا همیشه از بین نمی‌رود. این اختلال ممکن است به ویژه در مردم دچار ناتوانی‌های ذهنی برای سال‌های سال ادامه پیدا کند. پزشک می‌تواند با توجه به شرایط خاص هر فرد دچار پیکا در درک چشم‌انداز بیماری به شخص کمک کند و نیز در مدیریت علایم اختلال مزبور به بیمار کمک کند./

* توضیحی در مورد معادل فارسی برای پیکا. در متن‌های فارسی و بر مبنای یک رویه معمول معادلی که گویا اولین بار در ویکی‌پدیای فارسی برای پیکا مورد استفاده قرار گرفته، یعنی "هرزه‌خواری"، به عنوان معادل برای کلمه "پیکا"، "تداول عام" یافته است اما با عنایت به تعریف هرزه‌خواری در فرهنگ‌های لغت و مشخصاً دهخدا ذیل اصطلاح "هزره خوار" آمده است:
"هرزه خوار. [ هَرزَ / زِ خوا / خا ] (نف مرکب ) پرخور. بدخوراک. کسی که بدون رعایت تناسب و نظم غذا می‎خورد." به عبارت دیگر هرزه‌خوار کسی است که پرخوری کرده و نیز بدخوراک است و غذا خوردن وی نظم و تناسبی ندارد؛ حال آنکه اصطلاح پیکا توصیف‌گر کسانی است که به خوردن اقلام غیر غذایی مثل گچ و خاک و غیره روی می‌آورند و بنابراین اساساً عمل اینان ربطی به هرزه‌خواری به مفهوم "پرخوری" و "بدخوری" ندارد! جالب نظر اینجاست که "فرهنگستان" نیز در تعریف پیکا آن را معادل هرزه‌خواری در نظر گرفته و در تعریف بیشتر اصطلاح آورده است: "[تغذیه] تمایل به خوردن مواد غیر معمول و غیر مغذی" که این تعریف نیز کماکان دچار نارسایی مورد اشاره است. بنابراین ما به عنوان معادل کلمه "پیکا" از اصطلاح "ناخوراک‌خواری" استفاده کرده‌ایم که علی‌رغم نامأنوس بودن آوایی، در عین نو بودن به شکل دقیق‌تری مفهوم پیکا را می‌رساند./

• دکتر کارن جیل، گرچن هولم
• ترجمۀ فرهنگ راد

Source:
Healthline
Everything You Need to Know About Pica
Medically reviewed by Karen Gill, MD, specialty in pediatrics,
on August 2, 2019
Recently Updated —
Written by Gretchen Holm

برو به صفحه اصلی