انژیوادم یا ورم سریع ناحیه زیر پوست - واکنش آلرژیک و وراثت

انژیوادم [انجیوادیما، آنژیوادم] ادم (ادما) یا ورم سریع ناحیه زیر پوست یا موکوسا است. انژیوادم به شکل معمول یک واکنش آلرژیک است اما در عین حال امکان ارثی بودن آن وجود دارد. ورم بر اثر انباشت مایع اتفاق می‎افتد. انژیوادم گرایشی به آسیب زدن به آن نواحی از بدن که دارای بافت شل هستند، به ویژه صورت و گلو و همچنین دست و پا و ناحیه تناسلی، از خود نشان می‎دهد.
انژیوادم می‎تواند کشنده باشد و در فاصله سال‌های 1979 تا 2010 تعداد 5.868 مورد مرگ بر اثر آن ثبت شده است.

[در این مقاله:]
• انژیوادم چیست؟
• درمان انژیوادم
• علل انژیوادم
• علایم انژیوادم
• انواع انژیوادم
• تشخیص انژیوادم
• عوارض انژیوادم

انژیوادم چیست؟
انژیوادم نوعی ورم ناحیه زیر پوست، مشابه ارتیکاریا یا کهیر است.
به هر جهت، ارتیکاریا صرفاً درمیس فوقانی یا لایه رویی پوست را درگیر می‎کند. انژیوادم مبتلابه لایه‌های عمقی‌تر شامل درمیس، بافت زیر جلدی، موکوسا، و بافت‌های زیر موکوسا می‎شود.
ناشایع نیست که شخص همزمان دچار ارتیکاریا و انژیوادم شود.

درمان انژیوادم
درمان انژیوادم به علت آن بستگی دارد، اما مهم‌ترین عمل در درمان آن باز کردن راه هوایی است. این بدان معنی است که در بخش اورژانس یک لوله تنفسی باید به شکل ایمن کارگذاری شود.
واکنش آلرژیک را می‎توان با اپی‌نفرین درمان کرد، که داروی موجود در یک اپی‎پن / EpiPen است. دیگر داروها در این مورد شامل آنتی‎هیستامین‎ها و کورتیکوستروئیدها است.
در مورد انژیوادم ارثی، بیمار ممکن است داروهای تخصصی، کنسانتره‌ای از مهار کننده C1، پروتئینی که فرد فاقد آن است، یا پلاسمای نومنجمد بگیرد.
شناسایی و اجتناب از ماده آلرژی‎زای منجر به انژیوادم کلید پیشگیری از بروز این اختلال است.

علل انژیوادم
علت انژیوادم بر مبنای نوع آن به قرار زیر مشخص می‌گردد:
• گزش حشرات، تماس با لاتکس، و برخی داروها مثل پنی‌سیلین یا آسپیرین می‎تواند محرک انژیوادم آلرژیک باشد.
• برخی داروها مثل مهار کننده‎های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتنسین (ACE) می‎توانند به انژیوادم ناشی از دارو منجر شوند.
• ژنی که سبب گرایش به داشتن مقادیر کم پروتئینی خاص در خون می‎شود می‎تواند وراثتی باشد. این به نوبه خود می‎تواند به انژیوادم منجر شود.
دیگر محرک‎های دوره‎های انژیوادم شامل بارداری، قرص‌های پیشگیری از بارداری، عفونت، یا تروما است. بیماران به طور معمول با استفاده از دارو به شکل مؤثری درمان می‎شوند. دوره‎های بروز انژیوادم می‎تواند شدید بوده و نیاز به بستری بیمار در بیمارستان داشته باشد.
در برخی از مردم دچار انژیوادم علت بروز بیماری ممکن است قابل شناسایی نباشد.

علایم انژیوادم
ورم عمقی داخل پوست می‎تواند دست‎ها، ناحیه تناسلی، پاها، دیواره داخلی گلو و روده، و صورت را درگیر کند.
نشانه‎ها و علایم انژیوادم گرایشی به بروز ناگهانی و سریع دارند. این علایم ممکن است تا 3 روز ادامه داشته باشند. در صورت بروز کهیر، این اختلال ممکن است با خارش توأم شود.
در برخی موارد نواحی متورم ممکن است گرم احساس شوند و با درد همراه باشند.
احتمال لطمه دیدن بینایی مطرح است.
در صورت لطمه دیدن جدار داخلی گلو و راه‎های هوایی احتمال ایجاد برونکواسپاسم وجود دارد.
در موارد شدید ممکن است آنافیلاکسی ایجاد شود، که اختلالی بالقوه کشنده محسوب می‎شود.
در صورت مواجهه با موارد فهرست شده در زیر درمان پزشکی اورژانسی نیاز خواهد بود:
• بروز ناگهانی علایم انژیوادم، مثل مورد همراه واکنش آلرژیک
• در صورت ایجاد مشکلات تنفسی که به سرعت بروز کرده یا رو به وخامت می‎روند
• احساس غش کردن یا گیجی، یا اگر فرد غش کرده یا از حال برود
اگر فرد از آلرژی خود به چیزی مطلع شود وی باید یک خودتزریق‌گر مثل اپی‎پن همراه داشته باشد. این دارو در زمانی که بیمار منتظر رسیدن کمک پزشکی است قابل استفاده خواهد بود.

انواع انژیوادم
چهار نوع اصلی انژیوادم وجود دارد: آلرژیک، ایدیوپاتیک، ناشی از دارو، و ارثی.

انژیوادم آلرژیک
انژیوادم آلرژیک شایع‎ترین نوع آن است و به طور معمول مبتلابه آنانی می‎شود که به نوعی غذا، دارو، سم، گرده، یا موی حیوانات آلرژی دارند.
در موارد شدید، احتمال ایجاد نوعی واکنش آلرژیک شدید موسوم به آنافیلاکسی مطرح است. در این وضعیت گلو ورم می‎کند، و تنفس برای بیمار دشوار می‎شود. احتمال افت ناگهانی فشار خون وجود دارد. این، وضعیتی اورژانسی است.
این نوع انژیوادم مزمن یا درازمدت نیست. به محض اینکه شخص بتواند نوع ماده مسبب واکنش آلرژیک خود را مشخص کند می‎توان از آن اجتناب کرد.

انژیوادم ناشی از دارو
برخی داروها می‎توانند باعث ایجاد انژیوادم شوند. این داروها شامل مهار کننده‎های آنزیم تبدیل کننده انژیوتنسین (ACE)، یک داروی هیپرتانسیون است.
بر مبنای اعلام "سالنامه مرک"، 30 درصد موارد انژیوادم مشاهده شده در بخش‎های اورژانس به مصرف مهار کننده‎های ACE مرتبطند.
اگر انژیوادم ریشه در این داروها داشته باشد، پزشکان نوع دیگری از داروهای فشار خون را برای شخص تجویز می‎کنند.
دیگر داروی رایجی که می‎تواند سبب انژیوادم شود کلاس دارویی موسوم به داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی است که از جملۀ آنها می‎توان ایبوپروفن یا آسپیرین را نام برد. این داروها عموماً ضد درد هستند.

انژیوادم ایدیوپاتیک
اگر یک بیماری ایدیوپاتیک باشد، علت بروز آن نامشخص است. در این مورد اگر پزشک نتواند علت مشخصی برای انژیوادم پس از جستجو در مورد تمامی علل معمول پیدا کند، آن را انژیوادم ایدیوپاتیک تلقی خواهد کرد.

انژیوادم ارثی
برخی انواع انژیوادم ارثی هستند. این بدان معنی است که چند نفر از اعضاء خانواده ممکن است دچار علایم آن باشند.
در مورد انژیوادم ارثی، مشکلی در مورد پروتئین مهار کننده C1 وجود دارد. در خون بیمار مقادیر پروتئین مهار کننده C1 – استراز (C1-1NH protein) پایین است.
در این نوع انژیوادم، دوره‌های انژیوادم در گذر زمان به شکل متناوب بروز کرده و برطرف می‌شوند.

تشخیص انژیوادم
بر مبنای علایم موجود، توصیف عوامل محرک علایم و گرفتن شرح حال پزشکی بیمار و خانواده وی، پزشک به طور نرمال می‎تواند نوع انژیوادم را تشخیص دهد.
پزشکان در عین حال مصرف هر داروی مصرفی مرتبط به انژیوادم مثل مهار کننده‌های ACE را بررسی می‌کنند.
برای مثال قرار گرفتن در معرض اثرات یک آلرژی‎زای شایع پیش از بروز انژیوادم بدان معنی است که احتمال انژیوادم آلرژیک مطرح است. وجود کهیر می‎تواند اشاره‌ای به این نوع انژیوادم داشته باشد.
به شکل جایگزین، داشتن تاریخچه خانوادگی انژیوادم می‎تواند عنوانگر آن باشد که انژیوادم ارثی است.
شخص دچار انژیوادم ممکن است برای تأیید تشخیص مورد تست‎های تکمیلی قرار گیرد. که عبارتند از:
• تست خراش پوست برای تأیید ارتباط محتمل با آلرژی
• آزمایش خون برای بررسی مهار کننده C1 استراز، که در آن پایین بودن میزان این پروتئین به معنی وراثتی بودن انژیوادم است.

عوارض انژیوادم
خطرناک‎ترین عوارض انژیوادم ورم گلو و راه‌های هوایی است.
این اختلال به طور معمول خفیف است اما اگر به سرعت پیشرفت کند می‎تواند به گلو آسیب برساند و در این صورت قادر است به خفگی منجر شود. این وضعیت به نشانه‌های زیر منجر می‎شود:
• مشکلات تنفسی تشدید شونده ناگهانی یا سریع
• غش کردن یا سرگیجه
• از حال رفتن
این یک موقعیت اورژانسی است و باید بلافاصله با اورژانس پزشکی تماس گرفته شود./

• کریستین نوردکویست، دکتر دنیل مورل
• ترجمه هامیک رادیان

Source:
Medical News Today
Everything you need to know about angioedema
Last updated Mon 23 July 2018
By Christian Nordqvist
Reviewed by Daniel Murrell, MD