پنومونی دوبل یا عفونت هر دو ریه

• زاؤن ویلینز، دکتر استیسی سمپسون
• ترجمۀ فرهنگ راد

پنومونی دوبل عفونت هر دو ریه است. یک ویروس، باکتری یا قارچ سبب التهاب و پر شدن راه‎های هوایی از مایع و چرک شده و باعث بروز طیفی از علایم شامل دشواری تنفس می‎شود.
دکترها گاهی از اوقات پنومونی دوبل را پنومونی دوطرفه (بای‎لترال) می‎نامند. پنومونی علت پیشتاز در ایجاد مرگ و میر در میان کودکان زیر 5 سال در سطح جهان محسوب می‌شود.

مطالب این مقاله:
• پنومونی دوبل چیست؟
• علایم
• علل پنومونی دوبل
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• گزینه‎های درمانی
• ریکاوری و دورنما
• پیشگیری
• پیام همراه

پنومونی دوبل چیست؟
وقتی هر دو ریه عفونی شود این وضعیت پنومونی دوبل نامیده می‌شود. همانند مورد پنومونی (ذات‌الریه)، پنومونی دوبل نیز معمولاً بر اثر یک عفونت باکتریایی یا ویروسی ایجاد می‎شود.
مردم دچار آنفولانزا، برخی انواع عفونت‎های باکتریایی استرپتوکوکی، ویروس سینسیتیال سیستم تنفس (RSV) و برخی انواع دیگر عفونت ممکن است دچار پنومونی دوبل شوند.
از آنجا که در پنومونی دوبل هر دو ریه درگیر عفونت می‎شود ممکن است فرد تنفس کردن را بسیار دشوار بیابد.

علایم پنومونی دوبل
غیر ممکن است که صرفاً بر مبنای علایم ایجاد شده بتوان گفت که بیمار دچار پنومونی است یا پنومونی دوبل. هر فردی که علایم پنومونی را در خود احساس یا مشاهده می‌کند باید به دکتر مراجعه نماید.
پنومونی اغلب در کنار یک بیماری دیگر سیستم تنفسی بروز می‎کند. برخی از مردم نیز پس از قرار گرفتن در معرض گرد و غبار یا برخی گازها یا پس از جمع شده مایع در داخل ریه‌های خود دچار پنومونی می‎شوند. این وضعیت‌ها کار را برای اجرام بیماریزا برای ورد به ریه و ایجاد عفونت آسان می‎کنند.
مردم دارای ریسک فاکتورهای بیماری باید به علایم پنومونی توجه نمایند. این علایم عبارتند از:
• تب شدید، لرز، یا لرزش. در موارد نادر، برخی از مردم دچار افت دمای بدن می‎شوند.
• سرفه‎ای که تشدید می‎شود.
• سرفه‌ای که با بالا آوردن مخاط یا خلط همراه است.
• تنگی نفس در خلال فعالیت جسمانی که به طور معمول ناشی از بیماری تنگی نفس نیست.
• درد قفسۀ سینه در هنگام سرفه کردن یا تنفس.
• احساس ناخوشی شدید پس از یک بیماری ویروسی حاد، مثل آنفولانزا یا دیگر عفونت‎های سیستم تنفسی.
• تهوع، استفراغ، یا اسهال، در کنار علایم بروز یافته در سیستم تنفسی.

عوارض پنومونی دوبل
در صورت پیشرفت پنومونی، این بیماری می‎تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد. این عوارض به ویژه در مردم دچار ضعف سیستم ایمنی به علت سن، بیماری، یا بیماری‎های ناتوانی‎آور مثل HIV یا ایدز بسیار مطرح است.
عوارض پنومونی عبارتند از:
• سپسیس، عفونتی که سبب بروز التهاب سیستمیک (سراسری) در بدن می‎شود. سپسیس یک بیماری جدی است که می‎تواند کشنده باشد.
• آبسه‎های ریوی
• پلورال افیوژن. پلورا دو غشاء است که جدار خارجی ریه‎ها در محدودۀ حفرۀ قفسۀ سینه را تشکیل می‎دهند. به طور معمول مقدار اندکی از مایع پلورال شکاف میان غشاءها را پر می‌کند، اما پنومونی می‎تواند باعث افزایش و انباشت مایع در این فضا شود. اگر تجمع مایع در فضای مزبور ایجاد گردد، یا محیط مورد بحث عفونی شود، پلورال افیوژن می‎تواند سبب مرگ گردد.
• پلوریسی. این عارضه مـــی‎تواند همراه پنومونی بروز کند و وقتـــی اتفاق می‎افتد که لایه‎های پلورال ملتهب شده و با همدیگر سایش پیدا می‎کنند. پلوریسی می‎تواند در هنگام تنفس عمیق یا سرفه کردن سبب ایجاد درد در قفسۀ سینه شود.
• نارسایی کلیه یا نارسایی سیستم تنفسی

علل پنومونی دوبل
عفونت‌های ناشی از باکتری‎ها و ویروس‎ها که به درون ریه‎ها راه پیدا می‎کنند شایع‎ترین علل بروز پنومونی هستند. با شیوع کمتر، مردم ممکن است بر اثر استنشاق برخی قارچ‌ها دچار پنومونی شوند.
پنومونی دوبل وقتی ایجاد می‎شود که میکرب عفونت‎زا سبب بروز پنومونی در هر دو ریه ‎گردد. علل بالقوۀ ایجاد پنومونی و پنومونی دوبل عبارتند از:
• باکتری‎: پنومونی باکتریایی شایع‎ترین علت پنومونی در بزرگسالان است. در سطح ایالات متحد آمریکا پنومونی استرپتوکوکی شایع‎ترین علت بروز پنومونی باکتریایی محسوب می‎شود.
• ویروس: ویروس آنفولانزا شایع‎ترین علت پنومونی ویروسی در افراد بزرگسال است. RSV شایع‎ترین علت ویروسی بروز پنومونی در کودکان بسیار خردسال محسوب می‎شود. پنومونی ویروسی ریسک ابتلا فرد، ثانویه به پنومونی باکتریایی، را افزایش می‎دهد.
• قارچ‌: قارچ‎ها در مورد پنومونی جزء علل کمتر شایع محسوب می‎شوند. در مقایسه با افراد دارای سیستم ایمنی با عملکرد سالم، افراد دچار سیستم ایمنی ضعیف به طور معمول در ریسک بالاتری برای ابتلا به پنومونی قارچی قرار دارند.
برخی از مردم بیشتر مستعد ابتلا به پنومونی هستند. ریسک فاکتورهای پنومونی دوبل عبارتند از:
• سن بالای 65 سال
• کودکان بسیار خردسال
• سوءتعذیه
• مصرف سیگار
• ابتلا به بیماری‎های ریوی مثل آسم، بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) یا فیبروز کیستیک
• ابتلا به بیماری‌های مزمن مثل نارسایی احتقانی قلب
• ابتلا به ضعف سیستم ایمنی به علت بیماری‎هایی مثل HIV، ایدز، و بیماری‎های خودایمنی
• مصرف داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی
• ابتلا به اختلالات بلع
• عفونت اخیر ویروسی که باعث آسیب دیدن سیستم تنفسی فوقانی شده باشد.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
پنومونی دوبل عفونتی جدی است که می‎تواند کُشنده باشد. به هر جهت، این بیماری در عین حال قابل درمان است. بنابراین این موضوع دارای نهایت اهمیت است که پیش از استقرار کامل عفونت فرد بیمار در جستجوی کمک‌های پزشکی باشد.
هر فردی که دچار دشواری تنفسی شده و در عین حال تب شدید دارد باید به اورژانس پزشکی مراجعه کند.
مردم دارای ریسک فاکتورهای پنومونی، مثل افرادی که دچار دیگر بیماری‎های مزمن جدی هستند، باید در صورت دچار شدن به علایم پنومونی از مراقبت‌های فوری پزشکی برخوردار شوند.
دکتر می‎تواند با استفاده از عکسبرداری اشعۀ ایکس، تست‎های خون، و معاینات بالینی پنومونی را تشخیص دهد.

گزینه‎های درمانی
درمان پنومونی دوبل به علت بروز آن و میزان آسیب وارد شده به بدن بستگی دارد.
• مردم دچار پنومونی باکتریایی توسط آنتی‎بیوتیک‎ها درمان می‎شوند.
• مردم دچار عفونت‎های شدید مرتبط به پنومونی مثل پلورال افیوژن عفونی یا سپسیس، نیاز به درمان آنتی‎بیوتیکی داخل وریدی دارند. در عین حال ممکن است به استفاده از دیگر داروها نیز نیاز باشد.
• مردم دچار پنوونی ویروسی به درمان با آنتی‎بیوتیک‌‏ها پاسخ نمی‎دهند، زیرا آنتی‎بیوتیک‎ها در مورد عفونت‎های ویروسی کارآیی ندارند.
دیگر درمان‌های مرتبط به پنومونی بر پیشگیری از صدمات بیشتر به ریه‎ها و اطمینان از بهبود تنفس در فرد متمرکز می‎شود. برخی از بیماران ممکن است به تهویۀ کمکی یا پایش در محیط بیمارستان نیاز داشته باشند. استراحت و نیز سیراب نگه داشتن بدن می‎تواند مفید باشد.
اگرچه سرفه ممکن است واکنشی ناخوشایند باشد در عین حال سرفه راهی برای خلاص شدن بدن از شر عفونت است.
مردم دچار پنومونی دوبل نباید از داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی استفاده کنند مگر اینکه این عمل به توصیۀ پزشک انجام شود.

ریکاوری و دورنما
در صورت درمان کامل اکثر افراد سالم از پنومونی نجات پیدا می‎کنند. به هر جهت، پنومونی ممکن است در صورت تعجیل فرد در پایان دادن به درمان و پشت سر گذاشتن دورۀ بهبود به طور کامل مداوا نشود.
مردم دچار پنومونی باید دورۀ مصرف دارو را تکمیل کنند و از کار یا هر گونه فعالیت جسمانی در طول دورۀ توصیه شده توسط پزشک خودداری نمایند.
مردم دچار ضعف سیستم ایمنی یا دیگر مشکلات سلامت بیشتر محتمل است که دچار اشکالی سخت درمان‌پذیر پنومونی، بازگشت این بیماری یا عوارض جدی و مرگ و میر شوند.
برخی از مردم بر اثر ابتلا به اختلال شدید ایمنی دچار پنومونی دوبل می‎شوند.
بنابراین مطلع ساختن پزشک از تمامی موارد مرتبط به اختلالات سلامت و نیز گزینه‎های مربوط به سبک زندگی مثل سیگار کشیدن نهایت اهمیت را دارد.
مردمی که به شدت بیمارند ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند.
اگر علایم پنومونی تشدید یابد، تب شدیدتر گردد یا تنفس کردن برای بیمار مشکل شود، باید به اورژانس مراجعه گردد.

پیشگیری از پنومونی دوبل
میکرب‎های وارد شده به سیستم تنفسی ممکن است در برخی مردم سبب پنومونی شوند و در دیگران این اتفاق رخ ندهد. این موضوع به ریسک فاکتورهای شخصی فرد و نیز نوع عامل بیماریزا بستگی دارد.
برخی راهکارهای پیشگیرانه در مورد پنومونی شامل موارد زیر است:
• اجتناب از مردم دچار عفونت‎های سیستم تنفسی: این موضوع به ویژه در مورد مردمی که در ریسک بالاتری برای ابتلا به پنومونی قرار دارند مهم است.
• اجتناب از حضور در مکان‌هایی که در آنها مردم دچار عفونت ممکن است حضور داشته باشند، به ویژه در فصول سرد و شیوع آنفولانزا: مردم نباید به محیط بیمارستان‎ها وارد شوند مگر اینکه این کار مطلقاً ضروری باشد. مردم دچار ضعف سیستم ایمنی در عین حال باید در صورت امکان اجتناب از محیط‌های بسته و دارای تهویۀ ضعیف مثل هواپیما را در دستور کار قرار دهند.
• مدیریت اختلالات پزشکی مزمن مثل آمفیزم یا نارسایی احتقانی قلب: باید برای تحت کنترل نگه داشتن این بیماری‎ها مردم از دستورات پزشکی پیروی کنند.
• شستشوی منظم دست‎ها: شستشوی منظم دست‌ها با استفاده از آب گرم و صابون به کاهش احتمال تماس با اجرام بیماریزا کمک می‎کند.
• استفاده از واکسیناسیون پنومونی پنوموکوکال: مردم سالمند و برخی از دیگر گروه‎های خاص مردم در ریسک بالاتری برای ابتلا به پنومونی باکتریایی قرار دارند. واکسیناسیون راهی برای مقابله با این مشکل است.
• استفاده از واکسن‎های آنفولانزا: این کار به پیشگیری از ابتلا به پنومونی بر اثر ویروس آنفولانزا منجر می‎شود.

پیام همراه
پنومونی دوبل چیزی بیشتر از یک سرماخوردگی شدید است. پنومونی دوبل یک اختلال شدید و بالقوه کشنده است که نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. در صورت برخوردار از مراقبت پزشکی درست، امکان بهبود در این بیماری در دسترس است.
مردم دارای سیستم ایمنی ضعیف یا دچار دیگر ریسک فاکتورهای مربوط به پنومونی باید با پزشک در مورد گزینه‌هایی که باعث به حداقل رسیدن ریسک ابتلا به پنومونی می‎شود، مشورت کنند./

Source:
What to know about double pneumonia
Last reviewed Sun 26 November 2017
By Zawn Villines
Reviewed by Stacy Sampson, DO