HIV؛ ترکیب کشف شدة جدید می‌تواند به داروهای مؤثرتر منتج شود

• نوشته هانا نیکولز
• ترجمة نادر اکبری

دانشمندان لابراتوار شورای تحقیق پزشکی بیولوژی مولکولی در کمبریج و کالج دانشگاهی لندن ترکیباتی کلیدی از HIV را آشکار کرده‌اند که به باور آنها می‌تواند به دسترسی به داروهای جدید در مقابله با این عفونت منجر شود.
HIV سیستم ایمنی فرد مبتلا را با نابود کردن سلول‌های مهمی که با بیماری و عفونت می‌جنگند تضعیف می‌کند. فقط برخی مایعات موجود در بدن – خون، منی، ترشحات رکتال، ترشحات واژن و شیر پستان – شخص مبتلا به HIV می‌توانند ناقل عفونت باشند.
بر مبنای داده‌های مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) حدود 1.2 میلیون نفر در ایالات متحد آمریکا با ویروس HIV زندگی می‌کنند. علی‌رغم آنکه مداوایی برای HIV وجود ندارد، درمان ‌ای پیشرفته به افراد مبتلا به ویروس HIV امکان می‌دهند از سرعت پیشرفت ویروس کم کنند و چندین سال در حالت سلامت به زندگی خود ادامه دهند.
HIV زیرگونه‌ای از ویروس‌هایی است که رتروویروس نامیده می‌شوند. این بدین معنی است که ویروس به جای DNA متعارف با RNA ترکیب می‌شود و امکانات منحصر بفردی برای رونویسی RNA در داخل DNA پس از ورود به درون سلول در اختیار دارد.
DNA رتروویرال می‌تواند در مرحلة بعد با DNA سلول میزبان ادغام شود و از سوی سیستم ایمنی بدن ناشناخته باقی بماند. سلول آسیب دیده می‌تواند سلول‌هایی با ژنوم‌های مختلف RNA تولید کند، که چرخة عفونت را مجدداً شروع می‌کنند. روش نامعمول عفونت و تکثیر آن توسعة واکسنی برای HIV را دشوار کرده است.
منافذ عنبیه مانند در HIV کشف شد
پیشتر این موضوع ناشناخته بود که دقیقاً چگونه ویروس بلوک‌های ساختار ژنتیک را که برای سنتز DNA برای عفونت سلول میزبان نیاز دارد، به دست می‌گیرد. در هر حال تیم تحقیق کشفیات تازه‌ای در مورد این ساز و کار انجام داده است.
یک پوستة پروتئینی که به نام کپسید شناخته می‌شود ویروس را در بر گرفته است. محققان دریافته‌اند که کپسیدها دارای منافذ عنبیه مانندی هستند که مانند چشم باز و بسته می‌شوند.
منافذ مزبور می‌توانند به سرعت زیاد باز و بسته شوند، که این توانایی، آنها را قادر می‌سازد بلوک‌های ساختار ژنتیک به نام نوکلئوتیدها را "بدزدند"، و در همان حال همة مولکول‌های ناخواسته را نگه دارند. این مکانیسم به توضیح این موضوع کمک می‌کند که چرا HIV در پوشیده ماندن از چشم سیستم ایمنی تا بدین حد موفق است.
کشف مزبور که در نشریة نیچر / Nature منتشر شده است با بررسی ساختار اتمی کپسید و خلق جهش ویروس‌های HIV انجام شد که به تیم تحقیق امکان داد تا به مشاهدة رفتار منافذ بپردازد.
دکتر لیو جیمز / Leo James از شورای تحقیق پزشکی آزمایشگاه بیولوژی مولکولی می‌گوید: "ما پیشتر فکر می‌کردیم که کپسید به محض ورود ویروس جدا می‌شود اما اکنون درک می‌کنیم که کپسید ویروس را از دست سیستم ایمنی طبیعی بدن ما محافظت می‌کند. کانال‌هایی که ما کشف کرده‌ایم توضیح می‌دهند که چگونه سوخت لازم برای تکثیر به داخل کپسید می‌رسد و امکان ساخته شدن ژنوم ویرال را به وجود می‌آورد.

در این زمینه بیشتر بخوانیم:

واقعیت‌ها و افسانه‌های انتقال HIV و AIDS

مولکول مهار کننده برای بلوک منافد طراحی شد
برای پیشگیری از رونویسی ویروس توسط خودش و آلوده کردن سلول‌های بیشتر، دانشمندان یک مولکول مهار کننده به نام هگزاکاربوکسی‌بنزن را توسعه دادند که می‌تواند منافذ کپسید را بپوشاند. مولکول با موفقیت منافذ را مسدود می‌کند، و این اطمینان را به وجود می‌آورد که ویروس دیگر نمی‌تواند خود را تکثیر کند و آن را غیر عفونی می‌کند.
مولکول هگزاکاربوکسی‌بنزن قادر نیست به درون سلول‌های انسانی وارد شود و بنابراین نمی‌تواند به سلول‌هایی که پیشتر به HIV آلوده شده‌اند کمک کند.
در هر حال، محققان نشان می‌دهند که یافته‌هایشان می‌تواند به ساخت داروهایی منتج شود که می‌توانند وارد سلول های انسانی شوند و منافذ را مسدود کنند و نیز با تغییر داروهای موجود برای نفوذ در منافذ، آنها را مؤثرتر سازند.
به علاوه این پروتوتایپ مولکولی جدید می‌تواند در توسعة داروهای مورد استفاده در درمان رتروویروس‌های دیگر مشارکت داشته باشد.
دکتر دیوید ژاک از آزمایشگاه بیولوژی مولکولی می‌گوید: "ما اکنون یک پروتوتایپ مهار کننده کننده طراحی کرده‌ایم که به صورت مستقیم کانال را هدف قرار می‌دهد. ما پیش‌بینی می‌کنیم که این ویژگی ممکن است با دیگر ویروس‌ها مشترک باشد و هدف جذابی برای داروهای ضد ویروسی جدید شامل درمان‌های تازه برای HIV و دیگر ویروس‌های مرتبط خواهد بود."
دکتر تیم کولینگفورد / Tim Cullingford مدیر برنامة کمیکال بیولوژی در MRC می‌گوید: "تلفیق کار ساختاری در سطح اتمی با ویروس‌شناسی دانشمندان را قادر به یافتن چیزی کرده است که قالب مسیر کار در این زمینه را در آینده مشخص می‌کند."/