کاهش تجویز داروهای مخدر اعتیادآور با تعویض گیرنده‌ها

• تیم تیومن
• ترجمة هامیک رادیان

اعتیاد به داروهای مخدر ضد درد یک نگرانی رو به رشد است. گزارشی که این هفته در «گزارش سلولی» منتشر شده است در مورد امکان هدف قرار دادن یک زیرگونة خاص از گیرنده‌های مخدر در کوشش برای کاهش کیفیت اعتیادآور این داروها تحقیق می‌کند.
درمان درد با داروهای مخدر بسیار مؤثر اما بدبختانه در عین حال بسیار اعتیادآور است.
تخمین زده می‌شود که 36 میلیون نفر در کل جهان دچار سوءمصرف داروهای مخدر هستند.
از سال 1999 به این سو، تعداد تجویز داروهای مسکن مخدری در ایالات متحد آمریکا چهار برابر شده، در حالی که هیچ گزارشی در مورد تغییر کل میزان موارد درد وجود نداشته است.
بر مبنای داده‌های جامعة اعتیاد پزشکی آمریکا(یی)، در سال 2014 تعداد 18893 مورد مرگ بر اثر اُوردوز مرتبط به مسکن‌های مخدری در آمریکا روی داده است.
در فاصلة سال‌های 1999 تا 2010، مرگ‌های ناشی از اُوردوز این مسکن‌ها 400 درصد در میان زنان و 237 درصد در مردان رشد داشته است.

مسکن‌های مخدری و اعتیاد
مسکن‌های مخدری ناهنجاری‌هایی در مغز پدید می‌آورند که به وابستگی و اعتیاد می‌انجامد. وابستگی به دارو را با چند روز یا چند هفته دوری از دارو می‌توان کنار گذاشت؛ اما تغییرات مرتبط به اعتیاد پیچیده‌تر و درازمدت‌تر هستند.
برگشت به وضعیت قبلی ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از رفع وابستگی رخ دهد.
عوامل بنیادی این نوع رفتار اعتیادی طولانی مدت شامل استعداد ژنتیک، کشش نسبت به مواد مخدر، زمینة اجتماعی تجربة اولیه از داروهای مخدر، عوامل پسیکولوژیک، و دیگر موارد هنوز جنبه‌های ناشناخته موضوع محسوب می‌شوند.
در حالی که شمار تلفات بالا می‌رود راه حلی برای این مُعضل مرگ‌آور در دسترس نیست. داروهای ضد درد برای میلیون‌ها نفر از مردم جنبة حیاتی دارند و جایگزینی ایمن‌تر و به همان اندازه مؤثر برای مسکن‌های مخدری هنوز وجود ندارد.
نویسندة مطالعه ناتانائیل جیسک / Nathaniel Jeske می‌گوید:
"افراد دچار دردهای مزمن در خارج از محدودة داروهای مخدر سیستمیک گزینه‌های ضد درد کارآمد معدودی در اختیار دارند. مصرف طولانی مدت این داروهای مخدر می‌تواند به اختلال تنفسی، تحمل، اعتیاد و اوردوز ختم شود."
محققان دانشگاه مرکز علوم بهداشت تگزاس در سان آنتونیو اخیراً کار تحقیقی خلاقانه‌ای با رویکردی تازه‌ به این مسأله را منتشر کردند.

روی آوردن به گیرنده‌های مخدر جایگزین
داروهای مخدر فعلی به طور خاص گیرنده‌های مخدری مو، شامل آنهایی را که در مغز قرار دارند هدف قرار می‌دهند – که دارای پتانسیل سوء مصرف هستند. جیسک همراه نویسندة اول مطالعه، الیسون دویل بریکلی / Allison Doyle Brackley و تیم آنها، تحقیقی را در مورد امکان هدف قرار دادن گیرنده‌های موجود در خارج از مغز آغاز کردند.
در مطالعات حیوانی هدف قرار دادن گیرنده‌های مخدر دلتا در سیستم عصبی پیرامونی (خارج مغز و طناب نخاعی) عوارض جانبی کمتری ایجاد می‌کند و به شکل قابل ملاحظه‌ای دارای پتانسیل کمتری برای سوء مصرف است.
مشکل گیرنده‌های مخدری دلتا این است که آنها فقط در کوران التهاب فعال می‌شوند. این مانع انحرافی میزان مطالعات در مورد داروهای مخدری را که به طور خاص گیرنده‌های پیرامونی دلتا را هدف قرار می‌دهند محدود کرده است.
محققان دریافتند که یک پروتئین – GRK2 (پروتئین G همراه گیرندة کیناز 2) – به گیرنده‌های مخدر دلتا در نورون‌های حساس موش‌های صحرایی متصل می‌شود؛ این اتصال مانع از فعال شدن آنها می‌گردد. در هر حال، وقتی این گیرنده‌ها در تماس با یک مولکول التهابی - برادی‌کینین – که به صورت متعارف در پاسخ به آسیب آزاد می‌شود، قرار می‌گیرند، این اتصال تغییر می‌کند.
برادی‌کینین سبب می‌شود GRK2 با ایجاد واکنشی که نتیجة بازیابی دوبارة عملکرد گیرنده‌ها توسط آنهاست از گیرنده‌های دلتا فاصله بگیرد.
به علاوه تیم تحقیق دریافت که موش‌های دارای سطوح پایین‌تر GRK2 در نورون‌های حساس پیرامونی با داروهای مخدری هدف‌گیرندة دلتا احساس تسکین درد می‌کنند، بدون اینکه نیازی به محرک التهابی باشد.
این مطالعه به فهم علوم پزشکی در مورد کارکردهای GRK2 اضافه می‌کند. این برای اولین بار است که که تأثیر مهارکنندگی بر روی گیرنده‌های مخدری دلتا در سیستم عصبی پیرامونی مشاهده شده است.
ناتانائیل جیسک می گوید: "با روشن کردن چگونگی فعال شدن گیرنده‌های مخدری دلتا با التهاب، این تحقیق به طور بالقوه می‌تواند به توسعة داروهای مخدر ایمن‌تر و مؤثرتر برای درمان درد منجر شود."
این یافته‌ها نیازمند تکرار در موارد انسانی است اما در عین حال می‌تواند موجد رویکردی تازه در درمان درد باشد. در درازمدت نوآوری‌هایی از این نوع پتانسیل نجات هزاران زندگی را دارد./